Προετοιμάστε το παιδί για όλες τις αλλαγές, ενημερώστε το για τα περιθώρια ανάπτυξης και εξηγήστε του ότι μπορεί να υπάρχουν φυσιολογικές διαφορές φάσης από τους συμμαθητές ή τις συμμαθήτριές του.
Αυτή την περίοδο των αλλαγών, συχνά οι έφηβοι προβληματίζονται για την εμφάνισή τους, παραπονούνται ότι δεν τους αρέσει το πρόσωπό τους, το σώμα τους κ.λπ. Εσείς καλείστε να τους καθησυχάσετε, παρότι πολλές φορές τα λόγια σας ή ο τρόπος σας δεν τους είναι αρκετά.
Αφιερώστε τους όλη σας την προσοχή όταν θέλουν να μιλήσουν. Μην απασχολείστε παράλληλα με κάτι άλλο ούτε να δείχνετε βιαστικοί ή ανυπόμονοι.
Πρώτα ακούστε τους και ύστερα πείτε τη γνώμη σας. Μιλήστε τους με ψυχραιμία και ηρεμία κατευνάζοντας τις ανησυχίες τους και δείχνοντας ότι τους καταλαβαίνετε, χωρίς να ψάχνετε αφορμή για «κήρυγμα» και χωρίς να ασκείτε κριτική.
Μην υποτιμάτε τα προβλήματα, τις προτιμήσεις τους κ.λπ. Μη γελάτε θεωρώντας αστείο κάτι που γι’ αυτούς είναι ολοφάνερα σοβαρό και μην τους απευθύνετε χαρακτηρισμούς που τους υποβιβάζουν.
Ενθαρρύνετέ τους να δοκιμάζουν νέα πράγματα και να συμμετέχουν σε δραστηριότητες που τους κινούν το ενδιαφέρον χωρίς ωστόσο να θέτουν σε κίνδυνο την ασφάλειά τους.
Ζητήστε τη γνώμη και τη βοήθειά τους σε οικογενειακά θέματα. Έτσι θα τους δείξετε ότι τους υπολογίζετε, θα τους προσφέρετε δυνατότητα προετοιμασίας και «εξάσκηση» για τον κόσμο των ενηλίκων και, φυσικά, θα ενισχύσετε το δέσιμό σας.
Μην ξεχνάτε…
Η εφηβεία είναι μία από τις πιο ραγδαίες φάσεις της ανθρώπινης ανάπτυξης.
Οι έφηβοι μπορεί να είναι εξαιρετικά «ευαίσθητοι», ειδικά στην πρώιμη φάση της ανάπτυξης, και να αντιδρούν με το παραμικρό στην προσπάθειά τους να κατακτήσουν την αυτονομία τους μια ώρα αρχύτερα.
Η συναισθηματική και πνευματική ηλικία των παιδιών σας δεν συμβαδίζει ούτε με τη σωματική ανάπτυξη ούτε με το ημερολόγιο.
Στη διάρκεια της εφηβείας πραγματοποιούνται πολύ σημαντικές αλλαγές μεταξύ άλλων και στο νευρικό σύστημα, καθώς αναπτύσσεται η περιοχή του εγκεφάλου που συνδέεται με την ευχαρίστηση και την ανταμοιβή. Επίσης συμβαίνουν μεγάλες αλλαγές και στην περιοχή του εγκεφάλου που σχετίζεται με τη λήψη αποφάσεων, την οργάνωση, τον έλεγχο των παρορμήσεων κ.λπ.
Στο προσκήνιο έρχονται επίσης μεγάλες ψυχοκοινωνικές και συναισθηματικές αλλαγές, καθώς οι έφηβοι εξελίσσουν τη συλλογιστική τους, το αξιακό τους σύστημα και την ικανότητά τους να συλλαμβάνουν έννοιες, ενώ αναλαμβάνουν περισ- σότερες ευθύνες, ξεκινούν ερωτικές σχέσεις κ.ο.κ.
Αυτή είναι η περίοδος που θα αποτελέσει δείκτη για τη μελλοντική τους υγεία. Η πιο συνειδητή υιοθέτηση διατροφικών συνηθειών, η ενασχόλησή τους με την άσκηση ή, αντίθετα, η χρήση ουσιών κ.λπ. είναι μερικοί μόνον από τους παράγοντες που μπορούν να επηρεάσουν σημαντικά την υγεία τους στα επόμενα χρόνια.
Η απογοήτευση στη ζωή του εφήβου
Με αφορμή τη σοβαρή οικονομική κρίση που επηρέασε τις ζωές των περισσότερων οικογενειών στη χώρα μας, προκαλώντας μεγάλες ανατροπές και απόγνωση, οι γονείς προβληματίζονται περισσότερο από ποτέ σχετικά με τον τρόπο που βιώνουν οι ίδιοι την απογοήτευση αλλά και τα παιδιά τους. Σε διάφορες διαλέξεις που δίνω, επανέρχεται συχνά και αναπόφευκτα το ερώτημα: «Με την απογοήτευση των εφήβων τι γίνεται;». Γιατί, βέβαια, εμείς οι ενήλικοι μπορεί να γνωρίζουμε ότι ζωή χωρίς αναποδιές, ανατροπές και απογοητεύσεις δεν υπάρχει, όμως τα παιδιά δεν μπορούν ακόμη να επεξεργαστούν το συγκεκριμένο ζήτημα και να το αποδεχτούν. Δυστυχώς, πρέπει και αυτά να συνηθίσουν στην έννοια της αναποδιάς, τουλάχιστον σε θέματα της καθημερινής τους ζωής.
Όσο πιο μικρά μάθουν να αντιμετωπίζουν τις αιφνίδιες αλλαγές και τις ατυχίες που ενδεχομένως να τους συμβούν, τόσο πιο εύκολα θα επιβιώσουν αργότερα ως ενήλικοι.
Κάποιες σκέψεις…
# Δίνετέ του τη δυνατότητα να παίρνει αποφάσεις και να αναλαμβάνει πρωτοβουλίες.
# Να του αναθέτετε, όσο πιο συχνά είναι δυνατόν, μικρά «προβλήματα», που η διαχείρισή τους είναι στα μέτρα του. Από τα εύκολα μπορεί να βρει τον δρόμο και το κουράγιο για να φτάσει αύριο και στα δύσκολα.
# Δείξτε στο παιδί με το παράδειγμά σας ότι αντιμετωπίζετε τις ατυχίες ψύχραιμα, με ευελιξία και όχι με πανικό ή κατεβάζoντας το κεφάλι.
# Μάθετέ του να στρέφεται στις δύσκολες στιγμές στους ανθρώπους που το αγαπούν και είναι σε θέση να βοηθήσουν, όπως είναι οι συγγενείς και οι φίλοι του.
# Βοηθήστε το να έχει ρεαλιστικές προσδοκίες από τον εαυτό του και να καταλάβει ότι όλα χτίζονται με προσπάθεια.
# Εκπαιδεύστε το σταδιακά από μικρό σε έναν απλό προγραμματισμό, συμβατό με την ηλικία του, στην καθημερινή του ζωή.
# Tο χιούμορ είναι εξαιρετικό «όπλο» για τις δύσκολες στιγμές. Mην κακολογείτε όσους θεωρείτε ότι παίρνουν τη ζωή με ελαφρότητα. Μπορεί εσείς να την παίρνετε πολύ σοβαρά και το παιδί να σας μιμείται.
Aπόσπασμα από το βιβλίο μου “Εμπιστευτείτε τους Εφήβους Εμπιστευτείτε τη ΖΩΗ”