momyz. gr
Από την Αλεξάνδρα Καππάτου, Ψυχολόγο – Παιδοψυχολόγο
Η σεξουαλική διαπαιδαγώγηση θεωρείται ένα από τα πιο δύσκολα κομμάτια στην επικοινωνία ανάμεσα σε γονείς και παιδιά . Πότε είναι η κατάλληλη ηλικία; Πόσα πρέπει να του πω; Τι είναι φυσιολογικό και τι όχι;
Όλα τα παραπάνω είναι μερικά από τα ερωτήματα που απασχολούν τους σημερινούς γονείς. Οι ειδικοί προτείνουν η συζήτηση να ξεκινά από τις μικρές ηλικίες έτσι ώστε να χτιστεί μια υγιής και ανοιχτή σχέση μεταξύ γονιών και παιδιών. «Μα δεν είναι μικρό για τέτοια θέματα;» αναρωτιούνται κάποιοι γονείς όταν ακούνε το τετράχρονο παιδί τους να τους κάνει «πονηρές» ερωτήσεις. Πολλοί γονείς δυσκολεύονται να απαντήσουν σε ερωτήσεις του παιδιού τους για το σεξ, ίσως γιατί και οι ίδιοι δεν έκαναν παρόμοια συζήτηση με τους δικούς τους γονείς. Ωστόσο, αυξάνεται διαρκώς ο αριθμός των γονιών που αντιλαμβάνονται την αναγκαιότητα της σεξουαλικής ενημέρωσης του παιδιού . Όπως επισημαίνει η ειδικός κυρία Αλεξάνδρα Καππάτου: «Συχνά, οι γονείς ανησυχούν μήπως η σεξουαλική διαπαιδαγώγηση οδηγήσει σε πρόωρη έναρξη της σεξουαλικής ζωής. Συμβαίνει όμως ακριβώς το αντίθετο: οδηγεί σε πιο υπεύθυνους εφήβους και δημιουργεί τις προυποθέσεις για πιο υγιείς σχέσεις. Έτσι, είναι σημαντικό από μικρή ηλικία να πείσουμε το παιδί μας ότι μπορεί να μας εμπιστευτεί ώστε και αυτό να είναι ενημερωμένο, και εμείς να μην ανησυχούμε». Από τη στιγμή της γέννησης, το παιδί είναι περίεργο. Αγγίζει τα πάντα προσπαθώντας να να γνωρίσει το περιβάλλον του. Αγγίζοντας τυχαία πολλές φορές τα γεννητικά του όργανα ή ακόμη όταν το αλλάζουν οι γονείς του, ανακαλύπτει ευχάριστα συναισθήματα και διαμορφώνει συγκινησιακές αντιδράσεις απέναντι στο ίδιο του το σώμα. Από τα 3 με 4 χρόνια που ανακαλύπτει το φύλο του, γίνεται περίεργο για το σώμα των άλλων. Προσπαθεί να μάθει για τις διαφορές των φύλων με τη γνωστή περιέργεια που το διακρίνει για οτιδήποτε. Σ’ αυτή την ηλικία ξεκινά τις πρώτες ερωτήσεις: «Από πού έρχονται τα μωρά;» Συνήθως το ερέθισμα προέρχεται από κάποιο συγγενικό του πρόσωπο ή και την ίδια τη μητέρα του, που ίσως είναι έγκυος.
TIP
Οι απαντήσεις σας πρέπει να είναι απλοικές και σαφείς. Συνήθως , μέχρι τα 5 του χρόνια, καλό θα ήταν να μην μπαίνετε σε λεπτομέρειες που ενδεχομένως
«Στην κοιλιά της υπάρχει μια μικρή, ευχάριστη θήκη, που είναι ειδικά φτιαγμένη για να φιλοξενεί το μωρό μέχρι να γεννηθεί.
-Και πως μπαίνει το παιδί στην κοιλιά της μητέρας του;
« Εδώ η απάντηση πρέπει να είναι προσεκτική και προσαρμοσμένη στην ηλικία του παιδιού. Μπορείτε π.χ. να πείτε ότι σε αυτή την θηκούλα υπάρχουν μερικά ωάρια , ένα από τα οποία μεγαλώνει και γίνεται παιδί με τη βοήθεια του πατέρα. Από τα 6 χρόνια ζητά περισσότερες λεπτομέρειες , οπότε μπορείτε να του μιλήσετε αναλυτικότερα», λέει η Κυρία Καππάτου.
Στην εφηβεία
Πλέον οι συζητήσεις επεκτείνονται σε γενικότερα θέματα, όπως στον αυνανισμό , στις μεθόδους αντισύλληψης , στα σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα, στο AIDS. Ανεξάρτητα από το ποιος γονιός θα δώσει απαντήσεις, αυτό που έχει μεγάλη σημασία είναι να υπάρχει κοινή αντιμετώπιση των θεμάτων που θα θέσει το παιδί. Τα πολλαπλά οφέλη της σεξουαλικής ενημέρωσης εξηγεί η ειδικός: «Εκτός από τον προσανατολισμό που παρέχετε στο παιδί, το βοηθάτε να αποκτήσει σεβασμό στον εαυτό του, εμπιστοσύνη σε σας, σωστή και υγιή στάση απέναντι στη σεξουαλικότητα και το άλλο φύλο. Αυτό που πρέπει να προλάβετε είναι το ενδεχόμενο να λάβει το παιδί τις πληροφορίες από άλλες πηγές. Έτσι υπάρχει κίνδυνος να χάσει την εμπιστοσύνη του σε σας και να σχηματίσει την εντύπωση ότι το σεξ είναι ανήθικο».
Η προσέγγιση των παιδιών ανάλογα με την ηλικία τους
Από 0 έως 3 ετών
Ένα παιδί είναι σεξουαλικό ον από την ώρα της σύλληψής του. Σταδιακά η ενασχόληση με τα γεννητικά του όργανα είναι συχνή. Η ώρα της τουαλέτας ή του μπάνιου είναι μια καλή ευκαιρία για να μάθει για τα γεννητικά όργανα του, τη σημασία της καθαριότητας και τη διαφορά ανάμεσα στις ιδιωτικές στιγμές και τη δημόσια συμπεριφορά.
Από 3 έως 6 ετών
Γύρω στα τρία χρόνια του το παιδί ανακαλύπτει το φύλο του και τη σεξουαλικότητά του. Νιώθει μια έντονη έλξη για όποιον /α θυμίζει τους γονείς του , ενώ ανακαλύπτει τον αυνανισμό, που δεν κρύβει φυσικά τίποτα το φοβερό ή ανησυχητικό. Καθώς δε ο λόγος του γίνεται πιο παραγωγικός, μπορεί να ρωτήσει πως γεννιούνται τα μωρά. Οι απαντήσεις πρέπει να είναι απλές.
Από 6 έως 9 ετών
Το παιδί συνδέει πια την ερωτική έλξη με την αγάπη. Στο σχολείο όμως παίρνει διάφορα μηνύματα , μαθαίνει να γελά πονηρά και να λέει κακές λέξεις. Αντιμετωπίζει το σεξ σαν ένα καινούργιο , βρώμικο παιχνίδι. Γι’ αυτό παρόλο που οι πολλές ερωτήσεις από την πλευρά του μπορεί να σταματήσουν, οι γονείς πρέπει να συζητούν μαζί τους για όσα έχουν ήδη αναφέρει.
Από 9 έως 12 ετών.
Με τον μέσο όρο έναρξης της εφηβείας τα 12 χρόνια, την περίοδο να εμφανίζεται πλέον σε 10χρονα κορίτσια, επιβάλλεται να έχει προηγηθεί ουσιαστική ενημέρωση, επειδή η εφηβεία δεν διευκολύνει την επικοινωνία με τους γονείς. Έτσι θα πρέπει να προκαλούνται συζητήσεις για την ανάπτυξη, τη λειτουργία των γεννητικών οργάνων, τα σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα, την αντισύλληψη και την αξία μιας σχέσης που βασίζεται στην αφοσίωση.