Από την Αλεξάνδρα Καππάτου, Ψυχολόγο – Παιδοψυχολόγo
Οι περισσότεροι από εμάς μπορεί να περνάμε περιόδους που νιώθουμε ότι δεν ορίζουμε τη ζωή μας. Ότι τα πράγματα έχουν πάρει έναν δρόμο άλλον από αυτόν που διαλέξαμε ή φανταζόμασταν, ότι δεν μπορούμε να κάνουμε τίποτα για να «αλλάξουμε το παιχνίδι». Ειδικά σε συνθήκες όπως αυτή που βιώνουμε τους τελευταίους μήνες εξαιτίας της πανδημίας. Είναι όμως έτσι?
Πώς θα καταλάβουμε ότι πρέπει να κάνουμε κάτι
Η συνειδητοποίηση ότι η ζωή μας πηγαίνει κάπου αλλού από εκεί που θα θέλαμε είναι δύσκολη και σκληρή. Είναι ωστόσο το πρώτο βήμα για να κάνουμε κάτι για να την αλλάξουμε. Ποια είναι όμως τα σημάδια που θα πρέπει να μας κινητοποιήσουν;
Ξυπνάτε με ένα βάρος
Όταν έχουμε φτάσει σε σημείο να ξεκινάμε κάθε μέρα μας με ένα αίσθημα μη ικανοποίησης, με δυσθυμία, απογοήτευση, έλλειψη ενέργειας, αισιοδοξίας και κινήτρου, τότε σίγουρα κάτι δεν πάει καλά. Αν νιώθουμε ότι θα είναι μία ακόμα μέρα ίδια με την προηγούμενη από την οποία δεν έχουμε να περιμένουμε τίποτα καλό και δεν αισθανόμαστε καμία χαρά, ευγνωμοσύνη ή εκτίμηση, πρέπει οπωσδήποτε να αναρωτηθούμε τι μπορεί να μας φταίει. Και πρέπει να ψάξουμε να βρούμε τι θα μας έκανε να σηκωθούμε από το κρεβάτι μας αντί να μην έχουμε καμία διάθεση να το αποχωριστούμε.
Δεν έχετε όρεξη για τίποτα
Οι συνάδελφοί σας σας κουράζουν, η σχέση σας δε σας ενθουσιάζει πια, η δουλειά σας σας φαίνεται πιο βαρετή από ποτέ, δεν ευχαριστιέστε ούτε το φαγητό σας… Κάνετε τα πάντα διεκπεραιωτικά. Ακόμα και τις βόλτες με τους φίλους σας και πράγματα που αντικειμενικά δε θεωρούνται καθόλου δυσάρεστα και που κάποτε σας ευχαριστούσαν.
Δεν ορίζετε το σώμα σας
Έχετε χάσει ή έχετε πάρει βάρος απότομα, τρώτε ακατάστατα και ανθυγιεινά, δεν πίνετε αρκετό νερό, αντιδράτε και μόνο στην ιδέα της άσκησης, έχετε συμπτώματα όπως πονοκεφάλους, ταχυκαρδίες, στομαχόπονο… Έχετε αρχίσει να μην έχετε καθόλου καλή εικόνα για τον εαυτό σας όμως δε νιώθετε και διατεθειμένοι να κάνετε κάτι γι’ αυτό.
Δε βρίσκετε κανένα νόημα
Όλα σας φαίνονται ανούσια. Δεν βρίσκετε κανέναν ιδιαίτερο λόγο για να παραμείνετε στη δουλειά σας, νιώθετε ότι δεν κάνετε τίποτα σπουδαίο στη ζωή σας, αισθάνεστε «λίγοι» και αποπροσανατολισμένοι. Αναρωτιέστε τι πραγματικά αξίζει και αν θα το βρείτε ποτέ.
Νιώθετε ξεκομμένοι
Έχετε την αίσθηση ότι κανείς δε σας καταλαβαίνει, ότι σας βλέπουν ως τους «παράξενους» της υπόθεσης, ότι είστε μόνοι σας μέσα σε όλες αυτές τις αναζητήσεις και διερωτήσεις χωρίς να έχετε κάτι ή κάποιον για να πιαστείτε.
Η αισιοδοξία σας έχει «πάει περίπατο»
Πιστεύετε ότι τίποτα δεν πάει καλά, ότι δεν υπάρχει τρόπος να αλλάξει αυτό που ζείτε, ότι έχετε παγιδευτεί σε μια πραγματικότητα χωρίς καλά καλά να καταλαβαίνετε πως φτάσατε εκεί. Έχετε απογοητευτεί και από όσα συμβαίνουν τριγύρω σας και από εσάς τους ίδιους και φοβάστε ότι θα είναι για πάντα έτσι…
Όλα τα παραπάνω, αυτή η αίσθηση ότι είμαστε όντως αυτό που λέμε «πελαγωμένοι», ότι δεν ξέρουμε πώς να πάμε παρακάτω, ότι ακόμα και αν προσπαθήσουμε κατά πάσα πιθανότητα θα αποτύχουμε και ότι δεν υπάρχει ελπίδα για κάτι καλύτερο, δεν είναι απίθανο να μας σπρώξουν σε ένα ακόμα πιο σκοτεινό μέρος. Αυτή η έλλειψη σκοπού και νοήματος, μπορεί να μας οδηγήσει ακόμα και στην κατάθλιψη γι’ αυτό και είναι κάτι παραπάνω από σημαντικό να δράσουμε όσο πιο γρήγορα μπορούμε.
Σχέδιο δράσης
Ξεκαθαρίστε που υπάρχει πρόβλημα
Είναι διαφορετικό πράγμα να νιώθουμε ότι έχουμε χάσει τον έλεγχο σε συγκεκριμένα κομμάτια της ζωής μας (δουλειά, σχέσεις κ.λπ.) και άλλο να αισθανόμαστε ότι η απώλεια ελέγχου αφορά στο σύνολο της ζωής μας. Αν ισχύει το πρώτο, τότε η διαχείρισή μας θα πρέπει να εστιάζει στους εν λόγω τομείς. Αν μιλάμε για μια γενική κατάσταση, η προσέγγισή μας θα πρέπει να διαφοροποιηθεί αντίστοιχα γιατί ενδεχομένως πάσχετε από κατάθλιψη . Η διάκριση ανάμεσα στα δύο και ο εντοπισμός των πραγματικών προβληματικών καταστάσεων είναι λοιπόν το πρώτο βήμα καθώς μπορεί να μας βοηθήσει να χαράξουμε τη σωστή πορεία από δω και πέρα.
Αναζητήστε τους ενόχους
Όταν έχουμε φτάσει σε μια τέτοια κατάσταση, πάντα πρέπει να ψάχνουμε τι φταίει. Γιατί νιώθουμε έτσι; Τι το τόσο σημαντικό μας λείπει; Μήπως είναι απλά μία κακή περίοδος και τίποτε άλλο; Πόσο καιρό αισθανόμαστε έτσι; Υπήρξε κάποια αφορμή που μας κινητοποίησε; Αν κάποιος μας ρωτούσε τι ευθύνεται ποιο θα ήταν το πρώτο πράγμα που θα σκεφτόμασταν; Καλό είναι να καταγράψετε τα αισθήματα και τις απαντήσεις σας σε ένα σημειωματάριο καθώς όταν βλέπουμε τις σκέψεις μας καταγεγραμμένες μας είναι συνήθως πιο εύκολο να τις επεξεργαστούμε.
Μην το καθυστερείτε
Μην αναβάλλετε αυτή την κουβέντα με τον εαυτό σας γιατί το μόνο που θα καταφέρετε είναι απλά να καθυστερήσετε να δώσετε μια λύση. Η αίσθηση της απώλειας του ελέγχου της ζωής μας γεννάει ένα τρομαχτικό άγχος και όσο αφηνόμαστε να νιώθουμε έτσι, τόσο περισσότερο το άγχος μας αυξάνεται θολώνοντας το τοπίο και τις προοπτικές μας ακόμα περισσότερο.
Μιλήστε
Μην κρατάτε τις αγωνίες και τους προβληματισμούς σας μέσα σας. Μιλήστε με τους φίλους σας και με ανθρώπους που εμπιστεύεστε. Ρωτήστε τους αν και αυτοί έχουν νιώσει ποτέ έτσι και τι έκαναν γι’ αυτό. Ποτέ δεν ξέρετε που μπορεί να βρείτε τις απαντήσεις που ψάχνετε. Αν ο περίγυρός σας δε σας βοηθάει, μπορείτε πάντα να μιλήσετε με έναν ειδικό που έχει τη δυνατότητα να σας βοηθήσει να ανακαλύψετε τους λόγους για τους οποίους αισθάνεστε έτσι και να σας καθοδηγήσει στις επιλογές που θα σας κάνουν να νιώσετε καλύτερα.
Κάντε ένα διάλειμμα
Όταν βρισκόμαστε σε μια τέτοια κατάσταση, το να συνεχίζουμε να πιέζουμε τον εαυτό μας με σκέψεις, ευθύνες και υποχρεώσεις, είναι η χειρότερη τακτική. Προσπαθήστε λοιπόν να πάρετε μία απόσταση. Πηγαίνετε κάπου ένα διήμερο είτε μόνοι σας είτε με καλή παρέα, αφιερώστε λίγο χρόνο μέσα στην εβδομάδα για να αποφορτιστείτε με ό,τι σας ευχαριστεί ή απλά να μείνετε μόνοι σας και να σκεφτείτε. Φερθείτε στον εαυτό σας όπως θα φερόσασταν σε έναν φίλο σας που θα σας έλεγε τι βιώνει.
Δείτε και τα καλά
Φτιάξτε μια λίστα με τα θέματα που σας βαραίνουν περισσότερο ξεκινώντας από αυτό που σας απασχολεί πιο πολύ. Παράλληλα όμως φτιάξτε και μία ακόμα λίστα με τα πράγματα στα οποία αισθάνεστε πιο δυνατοί. Αυτό θα σας βοηθήσει να βρείτε μια ισορροπία ανάμεσα στα δύο και να δουλέψετε στη βελτίωση της αυτοεικόνας σας. Σημειώστε επίσης και ό,τι καλό υπάρχει στη ζωή σας και για το οποίο αισθάνεστε ευγνωμοσύνη.
Δουλέψτε τους στόχους σας
Συχνά όταν βρισκόμαστε σε μια τέτοια κατάσταση είτε αισθανόμαστε αδύναμοι να βάλουμε στόχους είτε ακόμα κι αν έχουμε στόχους, δεν μπορούμε να σκεφτούμε καν πως θα μπορούσαμε να τους υλοποιήσουμε. Είναι όμως πολύ σημαντικό να ξαναθυμηθούμε και να «ακονίσουμε» και τις δύο αυτές ικανότητές μας. Ξεκινήστε από κάτι μικρό και εφικτό, όπως π.χ. να πηγαίνετε για τρέξιμο 1-2 φορές την εβδομάδα. Ή να αφιερώνετε 10 λεπτά την ημέρα για να βρείτε μια δουλειά που να σας ευχαριστεί περισσότερο. Θα εκπλαγείτε με το πόσο μακριά μπορούν να σας πάνε αυτά τα μικρά βήματα. Όταν δείτε ότι τα καταφέρνετε με τα μικρά, περάστε και στα μεγαλύτερα. Γράψτε κάπου τα 2-3 κυριότερα πράγματα που θα θέλατε να πετύχετε βραχυπρόθεσμα και σε βάθος χρόνου (βάλτε μια προθεσμία εφικτή για το καθένα) και πως θα μπορούσατε να το πετύχετε. Μην ξεκινήσετε όμως να «αραδιάζετε» όλα όσα θα θέλατε να κάνετε γιατί έτσι το μόνο που θα καταφέρετε, θα είναι να ξαναβρεθείτε σε σύγχυση. Όταν τα καταγράφετε, προσπαθήστε να είστε όσο πιο
συγκεκριμένοι γίνεται. Γράψτε π.χ. «θέλω η επόμενή μου δουλειά να έχει σχέση με την Τέχνη» και όχι «θέλω να αλλάξω δουλειά» ή «θέλω να κάνω ένα ταξίδι στο Βιετνάμ» και όχι απλά «θέλω να ταξιδέψω» γενικά. Οι συγκεκριμένοι στόχοι μας δίνουν και συγκεκριμένη κατεύθυνση για να τους κατακτήσουμε.
Σημειώστε την πρόοδό σας
Αφού αποφασίσετε ποια πράγματα θέλετε να αλλάξετε και με ποια προτεραιότητα, θα σας βοηθήσει να κρατήσετε ένα ημερολόγιο στο οποίο θα καταγράφετε πόσο έχετε προχωρήσει με τους στόχους σας. Όταν βλέπετε ότι δε μένετε στάσιμοι, βρίσκετε ακόμα μεγαλύτερο κίνητρο για να συνεχίσετε ενώ ταυτόχρονα νιώθετε ότι ο έλεγχος επιστρέφει στη δική σας μεριά του γηπέδου.
Νιώστε χρήσιμοι βοηθώντας άλλους
Η προσφορά σε έναν σκοπό π.χ. η συμμετοχή σε μία οικολογική οργάνωση, έναν οργανισμό που στηρίζει ανθρώπους που έχουν ανάγκη κ.λπ., μπορεί να μας κάνει να νιώσουμε πιο ικανοί να καταφέρουμε πράγματα, να τονώσει την αυτοεκτίμησή μας και να μας βοηθήσει να ανακαλύψουμε καλύτερα τον εαυτό μας και τις μέχρι τώρα κρυμμένες δυνατότητες και επιθυμίες μας.
Δεχτείτε ότι δεν μπορείτε να ελέγχετε τα πάντα
Όσο κι αν θα το επιθυμούσαμε, δεν είναι όλα στο χέρι μας. Και η αποδοχή αυτής της πραγματικότητας μπορεί να μας βοηθήσει να συμφιλιωθούμε με τα πιο δύσκολα κομμάτια της ζωής μας. Αυτό βέβαια δεν πρέπει να μας εμποδίζει να προσπαθούμε για το καλύτερο που μας αξίζει και που μπορούμε. Μας βοηθάει όμως να μην αυτομαστιγωνόμαστε και να μην καταπονούμε τον εαυτό μας περισσότερο από αυτό που μπορεί να αντέξει. Αν διαπιστώσετε ότι παρά τις προσπάθειες σας η διάθεσή σας παραμένει ίδια για διάστημα πάνω από δυο βδομάδες αναζητήστε άμεσα βοήθεια από ειδικό ψυχικής υγείας.
Η Φωτογραφία είναι από το διαδίκτυο.