Τα συμπτώματα

Οι έφηβοι αισθάνονται ένα βαθύ και ανεξέλεγκτο άγχος από τις ψυχαναγκαστικές ιδέες τους και οι τελετουργίες –καταναγκασμοί τους βοηθούν να το εξορκίσουν και να απαλλαγούν έστω λίγο από αυτό. Μπορεί να πλένουν κάθε τόσο χωρίς εμφανή λόγο τα χέρια τους ή να μετρούν από το 200 έως το 300 ή να λένε μια συγκεκριμένη φράση κλπ.

Έτσι, οι περισσότεροι από όσους παρουσιάζουν ψυχαναγκαστικές ιδέες κατά κανόνα εκδηλώνουν και αυτές τις καταναγκαστικές πράξεις. Υπάρχουν πάντως και άτομα που υποφέρουν από έντονο άγχος και έμμονες ιδέες αλλά δεν εκδηλώνουν την αντίστοιχη τελετουργική συμπεριφορά.

Οι πιο συνηθισμένες «τελετουργίες» είναι το πλύσιμο των χεριών για τα κορίτσια και ο επανέλεγχος για τα αγόρια. Ενώ δηλαδή τα κορίτσια τείνουν να πλένουν πολύ συχνά τα χέρια τους ή το σώμα τους ή τα μαλλιά τους, τα αγόρια τείνουν να ελέγχουν ξανά και ξανά αν ξέχασαν να βάλουν κάτι στη σάκα τους ή αν έκλεισαν την πόρτα, το θερμοσίφωνα κ.λπ.

Επίσης συνηθισμένη «τελετουργία» αποτελεί η αναφορά ενός ονόματος που σημαίνει κάτι για τον έφηβο ή το άγγιγμα ενός συγκεκριμένου αντικειμένου που για τους ίδιους λειτουργεί σαν «φυλαχτό» και το μέτρημα.

Σε άλλες περιπτώσεις μπορεί να έχουν την έμμονη ιδέα ότι θα βλάψουν κάποιον άλλο άνθρωπο χωρίς να το θέλουν ή ότι θα κάνουν κάτι «κοινωνικά μη αποδεκτό», όπως π.χ. ότι θα αρχίσουν να βρίζουν χυδαία ή ότι θα προχωρήσουν σε μια ανάρμοστη ερωτική κίνηση. Άλλοι έχουν εμμονή με τη θρησκεία ή με κάποιο φιλοσοφικό θέμα που μένει άλυτο για όλους, αλλά για εκείνους αποκτά ζωτική σημασία και «δεν φεύγει από το μυαλό τους». Η ψυχαναγκαστική ιδέα τείνει να «πετάγεται» στα καλά καθούμενα και να τους προκαλεί αναστάτωση ή μπορεί και να τριγυρίζει συνέχεια μέσα στο μυαλό τους.

Η Ψυχαναγκαστική-καταναγκαστική διαταραχή ανήκει στις αγχώδεις διαταραχές και αντιμετωπίζεται επαρκώς αρκεί ο γονιός να αναζητήσει βοήθεια από ειδικό. Τα αντικαταθλιπτικά φάρμακα μπορεί να τους ανακουφίσουν αλλά είναι σημαντικό να υπάρχει ψυχολογική βοήθεια. Σε αυτές τις περιπτώσεις φαίνεται ότι ενδείκνυται η γνωσιακή-συμπεριφορική θεραπεία που βοηθά τον έφηβο να περιορίσει τις ιδεοληψίες και τις «τελετουργίες» του.