IVF με γενετικό υλικό τριών ανθρώπων
H μέθοδος αντικαθιστά τα μιτοχόνδρια, έτσι ώστε το έμβρυο να μη κληρονομήσει το ελαττωματικό υλικό από την μητέρα
Ηθικά αποδεκτή θεωρείται η δημιουργία εμβρύου από το γενετικό υλικό τριών ατόμων (δύο γυναικών και ενός άνδρα) με στόχο την πρόληψη ανίατων κληρονομικών ασθενειών. Μάλιστα η θεραπευτική αυτή προοπτική θα μπορούσε να εφαρμοστεί μελλοντικά εφόσον είναι αποτελεσματική και ασφαλής, αποφαίνεται επιτροπή Βρετανών ειδικών.
Η νέα αυτή θεραπευτική αγωγή γονιμότητας βασίζεται στην παρέμβαση των επιστημόνων κατά τη διαδικασία της γονιμοποίησης ώστε να αφαιρεθεί το ελαττωματικό μιτοχονδριακό DNA, το οποίο μπορεί να οδηγήσει στην εκδήλωση μιας σειράς κληρονομικών παθήσεων όπως η ηπατική ανεπάρκεια, οι εγκεφαλικές διαταραχές, η τύφλωση, η μυϊκή αδυναμία και τα μοιραία καρδιακά προβλήματα.
Αν και βρίσκεται ακόμη σε πειραματικό στάδιο, η μέθοδος αντικαθιστά τα μιτοχόνδρια, τα οποία δρουν ως μικροσκοπικές μπαταρίες παραγωγής ενέργειας εντός των κυττάρων, έτσι ώστε το έμβρυο να μη κληρονομήσει το ελαττωματικό υλικό από την μητέρα. Τα μιτοχόνδρια μεταβιβάζονται στο έμβρυο από την μητέρα, μόνο.
Το Συμβούλιο Βιο-ηθικής «Nuffield» αποφάνθηκε ότι οι θεραπείες αυτές (γνωστές ως «εξωσωματική γονιμοποίηση (IVF) τριών γονέων» επειδή ο απόγονος έχει γονίδια από την μητέρα, τον πατέρα και μια γυναίκα δότρια), θα πρέπει να είναι διαθέσιμες στις περιπτώσεις οικογενειών με σπάνια κληρονομικά ανίατα νοσήματα, αρκεί να τους παρέχεται η κατάλληλη ενημέρωση και ιατρική υποστήριξη.
«Αν οι θεραπείες αυτές είναι επιτυχείς, τα παιδιά που θα προκύψουν θα είναι τα πρώτα παγκοσμίως που θα έχουν γενετικούς δεσμούς όχι με δύο αλλά με τρία άτομα», εξηγεί ο Τζέοφ Γουάτς, πρόεδρος επιτροπής που μελέτησε το ζήτημα. «Υπάρχουν φυσικά αρκετά ηθικά ζητήματα που ανακύπτουν και θα πρέπει να ληφθούν σοβαρά υπόψη», υπογραμμίζει.
Αξίζει να σημειωθεί ότι ένα στα 6.500 παιδιά παγκοσμίως γεννιούνται με μια σοβαρή πάθηση, η οποία προκαλείται από το ελαττωματικό μιτοχονδριακό DNA. Η Μ.Βρετανία βρίσκεται στην πρώτη γραμμή της έρευνας στον συγκεκριμένο τομέα, άρα ηθικά ζητήματα και επιστημονικά επιτεύγματα βρίσκονται πάντα στο επίκεντρο της συζήτησης των αρμοδίων οργάνων της χώρας.
«Αν η περαιτέρω έρευνα αποδείξει ότι οι τεχνικές αυτές είναι αρκετά ασφαλείς και αποτελεσματικές, πιστεύουμε ότι είναι ηθικά αποδεκτό να εφαρμοστούν στην πράξη, αρκεί οι οικογένειες που θα εμπλακούν να λάβουν την απαραίτητη ενημέρωση και υποστήριξη», διευκρινίζει ο Βρετανός αξιωματούχος.
Κατά την διάρκεια της συνέντευξης τύπου που παραχώρησε ο κ.Γουάτς με αφορμή την απόφαση του Συμβουλίου, τόνισε ότι οι νέες θεραπείες γονιμότητας θα πρέπει να έχουν ως στόχο την υγεία και το κοινωνικό όφελος, επιτρέποντας τους ανθρώπους που κάνουν χρήση αυτών να «ζήσουν ελεύθεροι από σοβαρές και εξασθενητικές ασθένειες», ώστε να αποκτήσουν παιδιά, καταργώντας την ανάγκη της υιοθεσίας.
«Αυτό θα καταστεί εφικτό, εφόσον βρεθεί ο τρόπος το ζευγάρι να αποκτά απογόνους που θα έχουν βιολογικούς δεσμούς μεταξύ τους. Και οι απόγονοι που θα προκύπτουν από την ‘IVF τριών γονέων’ θα κληρονομούν υγιή μιτοχόνδρια, απαλλαγμένοι από μιτοχονδριακές διαταραχές», καταλήγει ο κ.Γουάτς.
Ερωτηματικά και διαφωνίες
Η ανακοίνωση της απόφασης του Συμβουλίου Βιο-ηθικής «Nuffield», όπως ήταν αναμενόμενο προκάλεσε θετικά επιστημονικά σχόλια, δεδομένου ότι ήδη υπάρχουν διάφορες τεχνικές δια των οποίων μπορεί να επιτευχθεί η «IVF τριών γονέων».
Ερευνητές στο Πανεπιστήμιο του Νιουκαστλ στη Μ.Βρετανία έχουν αναπτύξει την μέθοδο της προ-πυρηνικής μεταφοράς, δηλαδή την αντιμετάθεση DNA μεταξύ δύο γονιμοποιημένων ανθρωπίνων ωαρίων. Μια άλλη ομάδα εργάζεται επί της μεθόδου MST (maternal spindle transfer), η οποία περιλαμβάνει την αντιμετάθεση υλικού μεταξύ του ωαρίου της μητέρας και του ωαρίου μιας δότριας, πριν την γονιμοποίηση.
«Η επιστημονική πρόοδος που ωφελεί την ανθρώπινη υγεία είναι πραγματικά αποτελεσματική όταν τίθενται τέτοια ζητήματα και αναπτύσσονται θεραπείες με έναν διαφανή και συμβουλευτικό τρόπο», σχολιάζει η Κάθριν Έλιοτ του Συμβουλίου Ιατρικής Έρευνας της Μ.Βρετανίας.
Ο Τζέοφ Γουάτς πάντως διευκρινίζει ότι η επιτροπή του Συμβουλίου που μελέτησε το ζήτημα, έλαβε υπόψη της ότι οι προτεινόμενες θεραπευτικές λύσεις θα έχουν μορφή «γενετικής θεραπείας», αφού οι αλλαγές που θα προκύπτουν από την αντικατάσταση του μιτοχονδριακού DNA θα μεταβιβάζονται όχι μόνο στα παιδιά, αλλά και τους μελλοντικούς απογόνους αυτών, κυρίως τα κορίτσια.
Αν και η αντιμετάθεση του μιτοχονδριακού DNA δεν είναι ίδια με την τροποποίηση του DNA εντός του κυτταρικού πυρήνα, το Συμβούλιο Βιο-ηθικής «Nuffield» καταλήγει στο συμπέρασμα ότι τελικά είναι μια μορφή γενετικής θεραπείας. Αυτό πάντως δεν σημαίνει ότι στο άμεσο μέλλον θα εγκρίνεται οποιαδήποτε γενετική θεραπεία.
«Ορισμένοι είναι ανήσυχοι για τις γενετικές θεραπείες, φοβούμενοι ότι αν εγκριθούν τέτοιες θεραπείες για την αντιμετώπιση μιτοχονδριακών γονιδιακών διαταραχών, τελικά θα ανοίξει ο δρόμος για αλλαγές στον πυρήνα του γονιδιώματος. Αλλά εμείς στην ουσία συζητάμε μόνο την χρήση των τεχνικών αυτών στην περίπτωση των ξεκάθαρων ανίατων μιτοχονδριακών διαταραχών, υπό αυστηρή επιστημονική επιτήρηση», καταλήγει ο κ.Γουάτς.
health.in.gr