Συχνά οι γονείς παραπονούνται: «Mερικές φορές, φαίνεται ότι τα λόγια μας είναι για τα παιδιά μας εντελώς περιττά. Για να κάνουν κάτι, πρέπει να το επαναλάβουμε πολλές φορές. Mας δίνουν την εντύπωση ότι δεν ακούν. Mιλάμε, μιλάμε, και εκείνα απτόητα συνεχίζουν το παιχνίδι τους…».
Άραγε, γιατί συμβαίνει αυτό; Είναι έλλειψη προσοχής, ανυπακοή, απουσία ενδιαφέροντος γι’ αυτά που τους λέτε ή κάτι άλλο; Έχετε άραγε σκεφτεί τον τρόπο με τον οποίο απευθύνεστε στα παιδιά;
Μήπως δηλαδή, την ώρα που είστε μαζί, τους κάνετε διαρκώς υποδείξεις, παρατηρήσεις ή τους αναθέτετε δουλειές; «Πλύνε, παιδί μου, τα χέρια σου» – «Γιατί δεν έβαλες στη θέση τους τα παπούτσια σου;» – ή «Έλα να φας επιτέλους!» – «Ακόμη να διαβάσεις;» είναι μερικά απ’ όσα τους λέτε. Πόσες φορές επαναλαμβάνετε αυτές τις φράσεις; Μήπως, μάλιστα, αφού τα έχετε πει αμέτρητες φορές, κατόπιν εκνευρίζεστε που το παιδί σας συνεχίζει απτόητο το παιχνίδι του και, τελικά, κάνετε εσείς αυτά που πρέπει να έχει κάνει το ίδιο; Όπως φαίνεται, δεν επικοινωνείτε σωστά, με αποτέλεσμα να μην εισακούγονται τα λόγια σας.
Tι θα πρέπει να γνωρίζετε
Για τα παιδιά είναι σημαντικός ο τρόπος που τους απευθύνεστε, το ύφος που έχετε όταν τους μιλάτε, το βλέμμα σας, οι κινήσεις σας, αλλά και ο τόνος της φωνής σας. Φυσικό επακόλουθο: οι αντιδράσεις τους είναι ανάλογες με αυτά που εισπράττουν.
Για να υπάρχει καλή επικοινωνία, το παιδί πρέπει να νιώθει ότι οι σκέψεις του, οι απόψεις του, τα συναισθήματά του «ακούγονται» και γίνονται αποδεκτά από σας.
Να τηρείτε ό,τι του λέτε. Για παράδειγμα, αν του πείτε «σταμάτα να σπρώχνεις τον αδελφό σου, διαφορετικά θα πας στο δωμάτιό σου» και έπειτα δεν το κάνετε, εκείνο θεωρεί ότι τα λόγια σας δεν έχουν καμία σημασία. Tο ίδιο ισχύει και για τις υποσχέσεις. Nα είστε, λοιπόν, όσο το δυνατόν πιο σαφείς.
Aν θέλετε το παιδί σας να κάνει εκείνο που του λέτε, αναρωτηθείτε: «Έκανα ό,τι ήταν δυνατόν για να του δώσω να καταλάβει;».
Όταν μιλάτε στο παιδί, ο τόνος της φωνής σας θα πρέπει να είναι στοργικός και τρυφερός, γιατί αυτό σημαίνει φιλικότητα. Αντίθετα, αν είναι ψυχρός, απόμακρος, επιτακτικός, αγχώδης, τότε δημιουργεί απόσταση.
Kοιτάζετε το παιδί στα μάτια, όταν θέλετε να του πείτε κάτι. Η βλεμματική επαφή βοηθάει ακόμα και ένα πολύ μικρό παιδί να καταλάβει ότι μιλάτε σοβαρά.
Βρίσκετε χρόνο για συζήτηση με κάθε ευκαιρία, κατά την ώρα του φαγητού ή κάποια άλλη στιγμή που είναι χαλαρό. Mην παραμελείτε τα προβλήματα αλλά και μη μιλάτε με το παιδί διαρκώς γι’ αυτά. Καλό είναι να συζητάτε πολλά και διάφορα θέματα.
Ρωτήστε το για τους φίλους του, τις ανησυχίες του, για τα καινούρια πράγματα που έμαθε στο σχολείο. Ωστόσο, δεν θα πρέπει να το πιέζετε, αν δεν θέλει να τα μοιραστεί. Όταν δείχνετε διαθέσιμοι για το παιδί, είναι πολύ πιο πιθανό να θέλει να σας εκμυστηρευτεί πράγματα που το απασχολούν.
Επιδιώκετε να περνάτε χρόνο μαζί του καθημερινά και οι δυο γονείς, έστω και για λίγο, προκειμένου να παίξετε, να ζωγραφίσετε, να δείτε μια ταινία ή να διαβάσετε ένα βιβλίο. Αν μπορείτε, βάλτε στο πρόγραμμά σας κάποια κοινή δραστηριότητα μία φορά την εβδομάδα.
Αποφύγετε τις αρνητικές εκφράσεις που περιέχουν τις λέξεις «μη» και «όχι». Αντί να πείτε π.χ. «μην πετάς τα παιχνίδια σου κάτω», πείτε «αν πετάς τα παιχνίδια σου, μπορεί να καταστραφούν».
Μην τονίζετε τα αρνητικά στοιχεία του παιδιού, ειδικά αποφύγετε να του αποδώσετε «μόνιμους» χαρακτηρισμούς του στυλ «μια ζωή τεμπέλης θα ’σαι» κ.ο.κ. Προσπαθήστε να εστιάζετε και να ενισχύετε τα θετικά του χαρακτηριστικά. Αν πιστεύει ότι έχετε άσχημη γνώμη γι’ αυτό, δεν βλέπει καν τον λόγο να κάνει ό,τι του ζητάτε.
Απόσπασμα