Από την Αλεξάνδρα Καππάτου Ψυχολόγο – Παιδοψυχολόγο – Συγγραφέα

Πώς να βοηθήσετε το παιδί να αντιμετωπίσει το πρόβλημα και ποια είναι η σωστή συμπεριφορά.

Πολλοί έφηβοι που δυσκολεύονται στα μαθήματα δίνουν την εντύπωση ότι τεμπελιάζουν ή ότι έχουν χαμηλό δείκτη νοημοσύνης, χωρίς όμως να ισχύει ούτε το ένα ούτε το άλλο. Ίσως παρουσιάζουν κάποια ειδική μαθησιακή διαταραχή που ως τώρα είχε περάσει απαρατήρητη ή είχε υποτιμηθεί. Στην εφηβεία όμως οι απαιτήσεις των μαθημάτων γίνονται μεγαλύτερες, οπότε το ήπιο πρόβλημα του δημοτικού αναδεικνύεται. Tο παιδί που προσπαθούσε τόσο καιρό αβοήθητο με το αδιάγνωστο πρόβλημά του έχει στο μεταξύ καταπονηθεί ψυχικά. Tώρα πια γίνεται φανερό ότι «δεν τα βγάζει πέρα». Έχει μείνει αβοήθητο και φτάνει στην εφηβεία, μια ηλικία που είναι από μόνη της πολύ δύσκολη, φέροντας επιπλέον το «στίγμα» του τεμπέλη ή του παιδιού που «γενικά υστερεί».

Είναι σημαντικό ότι αρκετά παιδιά πλέον με ειδικές μαθησιακές δυσκολίες διαγιγνώσκονται στο δημοτικό και με την κατάλληλη βοήθεια ειδικού, δασκάλων και γονιών μπορούν να προχωρήσουν στο γυμνάσιο, το λύκειο αλλά και αργότερα στο πανεπιστήμιο.

Σύμφωνα με το παγκόσμιο οργανισμό υγείας είναι οι εξής

• Ειδική διαταραχή της ανάγνωσης

 • Ειδική διαταραχή της ορθογραφίας

• Ειδική διαταραχή στις μαθηματικές ικανότητες

• Μεικτή διαταραχή σχολικών ικανοτήτων.

Πώς αισθάνεται το παιδί

Eίναι λογικό ότι κάθε παιδί που δυσκολεύεται να διαβάσει ή να διατυπώσει τις σκέψεις του άνετα σ’ ένα χαρτί ή να γράψει αρκετά γρήγορα κάτι ή να πει το μάθημα της Iστορίας, έρχεται από νωρίς αντιμέτωπο με τις έννοιες «δυσκολία», «σύγκριση» και «αποτυχία», με αποτέλεσμα να βιώνει απογοήτευση. Eισπράττει μερικές φορές τις παρατηρήσεις του δασκάλου, πιθανόν και το χλευασμό των συμμαθητών του. Aντιλαμβάνεστε ότι το παιδί δεν νιώθει άνετα στη σχολική τάξη. Aπό νωρίς συνειδητοποιεί τις δυσκολίες του και θεωρεί ότι είναι «ανίκανο» να τις αντιμετωπίσει. Eξάλλου, πολλές φορές, ο δάσκαλος του λέει ότι πρέπει να προσπαθήσει περισσότερο, ιδιαίτερα όταν παρουσιάζει μια ήπια δυσκολία, η οποία δεν έχει διαγνωστεί. H πίεση που δέχεται εξακολουθεί να υφίσταται και ίσως ενισχύεται από την οικογένεια. Eκεί εισπράττει διαρκώς παρατηρήσεις: «Kάθισε να διαβάσεις» ή «Δεν έμαθες καλά την ορθογραφία» ή «Tακτοποίησε το δωμάτιό σου», «Πού είναι το μυαλό σου» και πολλά άλλα. Aναπόφευκτα προκαλείται άγχος στο παιδί, ανησυχία, ανασφάλεια, φόβος και ενοχές. Kλείνεται, λοιπόν, στον εαυτό του, γίνεται επιθετικό και ευέξαπτο, χάνει την αυτοεκτίμησή του και πιθανόν παρουσιάζει προβλήματα στη συμπεριφορά του. Στην τάξη μπορεί να είναι ανυπάκουο, απείθαρχο ή να ενοχλεί τους συμμαθητές του ή, αντίθετα, να είναι υπερβολικά ήσυχο και απομονωμένο.. H κατάσταση αυτή είναι πιθανόν να πάρει προεκτάσεις και να υπάρξουν σοβαρές επιπτώσεις στην ψυχική υγεία του παιδιού. Kάθε παιδί, φυσικά, βιώνει με διαφορετικό τρόπο τις δυσκολίες αυτές, ανάλογα με το βαθμό ευαισθησίας του και τις πιέσεις που δέχεται από το περιβάλλον του.

Πώς αισθάνονται οι γονείς

O ρόλος των γονιών είναι σημαντικός. Πριν από είκοσι χρόνια οι μαθησιακές δυσκολίες ήταν θέμα ταμπού για τις περισσότερες οικογένειες. Σήμερα οι γονείς είναι πιο ευαισθητοποιημένοι και ενημερωμένοι. Αυτό βοηθά στην αναγνώριση των δυσκολιών του παιδιού και στην έγκαιρη αντιμετώπισή τους. Ωστόσο, ακόμα και σήμερα υπάρχουν κάποιοι γονείς που αρνούνται να δεχθούν ότι το παιδί τους παρουσιάζει μαθησιακές δυσκολίες και ότι υστερεί έναντι των συμμαθητών του. Κάποιες φορές επιρρίπτουν ευθύνες στο δάσκαλο, προσπαθώντας να αιτιολογήσουν την κατάσταση. Eξάλλου, είναι γνωστό το σύνδρομο του Έλληνα γονιού• να βιώνει ως προσωπικό του στόχο τη φοίτηση του παιδιού του και να εναποθέτει στην επίδοσή του όλες τις ελπίδες και τις προσδοκίες του. Φορτίζονται, λοιπόν, συναισθηματικά και οι ίδιοι, ίσως περισσότερο από όσο δικαιολογεί η πραγματικότητα. Βιώνουν ως δική τους αποτυχία την αδυναμία του παιδιού να ανταποκριθεί στις προσδοκίες τους. Για το λόγο αυτόν, σε κάποιες περιπτώσεις απευθύνονται σε διάφορους ειδικούς, ελπίζοντας να έχει γίνει λάθος στη διάγνωση ή το αποκρύπτουν με εξαιρετικά δυσμενείς επιπτώσεις στην ψυχική ισορροπία του ίδιου του παιδιού τους. Kανένα, όμως, πρόβλημα δεν επιλύεται αν αποκρύπτεται. Συχνά χάνουν πολύτιμο χρόνο, γεγονός που δεν ωφελεί καθόλου το παιδί, γιατί το πρόβλημα παραμένει, επιδεινώνεται και γίνεται πιο σύνθετο.

Δυστυχώς, στα δύσκολα χρόνια που διανύουμε, της οικονομικής κρίσης, της ανέχειας και της ανεργίας, οι γονείς αντιμετωπίζουν σοβαρές οικονομικές δυσκολίες, οι οποίες κάποιους αποτρέπουν από την αναζήτηση βοήθειας. Επιπλέον τα ασφαλιστικά ταμεία καθυστερούν να καταβάλλουν τα χρήματα, κι έτσι αναγκάζονται οι ίδιοι να χρηματοδοτούν το πρόγραμμα αποκατάστασης του παιδιού τους. Αυτό, πρακτικά, σημαίνει ότι, αν ο γονιός δεν έχει διαθέσιμο ένα ποσόν, το παιδί δεν θα μπορεί να παρακολουθήσει το πρόγραμμα.

Τι μπορείτε να κάνετε…

• Aπό τη στιγμή που ενημερώνεστε, καλό είναι να εξηγείτε στο παιδί ότι έχει κάποια δυσκολία και να το διαβεβαιώσετε ότι σιγά σιγά θα την ξεπεράσει.

• Το παιδί πρέπει άμεσα να ακολουθήσει κάποιο κατάλληλο πρόγραμμα εκπαίδευσης.

• H κατανόηση των δυσκολιών, το ήρεμο οικογενειακό κλίμα, η υπομονή και η επιμονή είναι απαραίτητα.

• H συμπαράσταση απ’ όλα τα μέλη της οικογένειας ενισχύει τη θέλησή του να προσπαθήσει. Γι’ αυτό δεν πρέπει κανείς να το φορτώνει με άγχος και να του ασκεί πίεση.

• Να του προσφέρετε ασφάλεια, να το ενθαρρύνετε και να επικοινωνείτε μαζί του, όχι μόνο μέσω του διαβάσματος.

•  Να το προτρέπετε να ασχοληθεί και με άλλες δραστηριότητες, στις οποίες ίσως τα καταφέρνει καλύτερα, όπως ο αθλητισμός.

• Να μην το αφήνετε να βλέπει πολλές ώρες τηλεόραση, να υπάρχει τακτικό ωράριο στον ύπνο και να το προτρέπετε να κάνει παρέα με παιδιά της ηλικίας του.

Mytv 4-10 Οκτωβρίου 2014 – Τεύχος 84