6 Απριλίου 2013
Από την Αλεξία Σβώλου
Life
Με μαγνητική τομογραφία είδαν το 60% των σκέψεων κατά τη διάρκεια του ύπνου
Κλέφτες ονείρων κατάφεραν να γίνουν -με τη βοήθεια της υψηλής τεχνολογίας- Ιάπωνες επιστήμονες, κάνοντας πραγματικότητα το φουτουριστικό σενάριο της ταινίας επιστημονικής φαντασίας «Inception», όπου ο πρωταγωνιστής Leonardo di Caprio εισβάλλει στα όνειρα των άλλων για να υποκλέψει το περιεχόμενό τους.
Η ομάδα των ερευνητών που πραγματοποίησε το πρωτοφανές -για τα παγκόσμια χρονικά- επίτευγμα προέρχεται από τα Εργαστήρια Υπολογιστικής Νευροεπιστήμης ATR του Κιότο και χρησιμοποίησε την απεικονιστική τεχνική της λειτουργικής μαγνητικής τομογραφίας (fMRI) σε συνδυασμό με το ειδικό λογισμικό ενός ηλεκτρονικού υπολογιστή για να διαβάσει σε ποσοστό 60% τις ονειρικές σκέψεις που έκαναν οι εθελοντές του πειράματος.
200 εθελοντές
Οπως επισημαίνει ο επικεφαλής της ομάδας, καθηγητής Νευροεπιστημών δρ Γιουκιγιάσου Καμιτάνι, η διαδικασία δεν ήταν καθόλου εύκολη καθώς απαιτήθηκε η συμβολή τριών εθελοντών, που χρειάστηκε να κοιμηθούν και να ξυπνήσουν πάνω από 200 φορές ο καθένας στο εργαστήριο προκειμένου να περιγράψουν τι είδαν στον ύπνο τους.
Βασισμένοι σε αυτές τις περιγραφές, οι ειδικοί δημιούργησαν στη συνέχεια για την καθεμία ξεχωριστά ένα νευρωτικό αποτύπωμα στους εγκεφάλους των εθελοντών. Ετσι αναπτύχθηκε μια μεγάλη βάση «νευρωτικών» δεδομένων, οπότε, όταν στο τελικό στάδιο του πειράματος οι εθελοντές έπεσαν για ύπνο, τα νευρωτικά μοτίβα τα οποία δημιούργησε ο εγκέφαλός τους όσο κοιμόντουσαν συσχετίστηκαν με συγκεκριμένες εικόνες από τη βάση των δεδομένων.
Σχολιάζοντας το επίτευγμα των Ιαπώνων, ο γνωσιακός νευροεπιστήμονας δρ Μαρκ Στόουκς από το Oxford University τονίζει πως πρόκειται για συναρπαστική έρευνα, αλλά θα περάσουν πολλά χρόνια μέχρι να δημιουργηθεί μια συσκευή που θα διαβάζει τα όνειρα. Και πρόσθεσε πως τα όνειρα έχουν ένα ιδιοσυγκρασιακό χαρακτήρα και η ονειρική εγκεφαλική δραστηριότητα διαφέρει από άνθρωπο σε άνθρωπο, οπότε είναι αδύνατον μια συσκευή να διαβάζει όλα τα όνειρα.
Από την εγχώρια επιστημονική κοινότητα, η ψυχολόγος – παιδοψυχολόγος και συγγραφέας κ. Αλεξάνδρα Καππάτου επισημαίνει πως τα όνειρα, κατά τον πατέρα της Ψυχανάλυσης δρ Σίγκμουντ Φρόιντ, αποτελούν τη βασιλική οδό του ασυνείδητου και εξηγεί πως εκεί βγαίνουν οι φόβοι, οι ανασφάλειες και οι προβληματισμοί που πηγάζουν από την επικαιρότητα.
«Ωστόσο, στα όνειρά μας βγαίνουν “μεταμορφωμένα” και παλιά βιώματα, τραυματικές εμπειρίες,
που έχουν μείνει για χρόνια θαμμένα μέσα μας. Στην πατρίδα μας αυτήν την εποχή, εξαιτίας της
οικονομικής κρίσης και της μεγάλης χρηματικής δυσχέρειας που αντιμετωπίζουν οι πολίτες, έχουν
αυξηθεί πολύ οι διαταραχές του ύπνου και τα ταραγμένα όνειρα. Πολλοί ασθενείς παραπονιούνται
πως δεν μπορούν να κοιμηθούν και πως όταν κοιμούνται βλέπουν εφιάλτες: Άλλοτε να τους κυνηγούν κάποιοι κακοί για να τους σκοτώσουν, άλλοτε να γκρεμίζονται σε χαράδρες και άλλοτε να ταξιδεύουν με αεροπλάνα που πέφτουν ή με πλοία που βουλιάζουν, σαν να πρόκειται για θρίλερ στον κινηματογράφο», λέει η κ. Καππάτου. Και συνεχίζει: «Τα αγχωτικά άτομα που βασανίζονται όλη την ημέρα από προβληματισμούς συνεχίζουν να βασανίζονται και στον ύπνο τους, βλέποντας ταραγμένα όνειρα, χωρίς μάλιστα να το επιδιώκουν, καθώς η προβολή των φόβων και των ανασφαλειών μας από το συνειδητό στο ασυνείδητο γίνεται χωρίς τη θέλησή μας». ■
Προβλέπουν… τα εγκλήματα
Την ώρα που οι Ιάπωνες ερευνητές κάνουν πραγματικότητα την ταινία «Inception», νευρο-επιστήμονες από το Harvard University επιβεβαιώνουν το σενάριο της ταινίας «Minority report», δείχνοντας πως η εγκληματικότητα μπορεί να διαβαστεί με μαγνητική τομογραφία.
Η έρευνά τους σε κρατουμένους φυλακών που εξέτισαν την ποινή τους εντόπισε όσους είχαν περισσότερες πιθανότητες να εγκληματήσουν ξανά, διερευνώντας τη δραστηριότητα ενός τμήματος του εγκεφάλου που αποκαλείται φλοιός του προσαγωγίου και ελέγχει τις παρορμήσεις.
Όσοι είχαν εκεί χαμηλή εγκεφαλική δραστηριότητα υποτροπίασαν και διέπραξαν νέες εγκληματικές πράξεις.
Με την μαγνητική εντοπίστηκαν τα νευρωτικά μοτίβα τα οποία δημιουργούσε ο εγκέφαλος.