Του Γιάννη Ελαφρού
Το 1897 η οκτάχρονη Βιρτζίνια Ο Χάνλον έστειλε ένα γράμμα στην εφημερίδα της Νέας Υόρκης “Σαν” μία από τις πιο έγκυρες της εποχής, με το οποίο ρωτούσε αν υπάρχει ο Αη Βασίλης (santa claus στις Ηνωμένες Πολιτείες). Ύστερα από σύσκεψη των συντακτών της εφημερίδας, αποφασίστηκε να απαντήσουν σε ένα ερώτημα που απασχολούσε τόσα παιδιά. Η εφημερίδα απάντησε, μάλιστα με υπογραφή του αρχισυντάκτη της Φράνσις Τσερτς, χωρίς να καταρρίπτει τον μύθο,ενισχύοντας το χριστουγεννιάτικο κλίμα αθωότητας και μυθοπλασίας. Σήμερα τα παιδιά μάλλον δεν θα στείλουν γράμμα σε μια εφημερίδα. Θα κάνουν μια αναζήτηση στο Διαδίκτυο. Υπάρχει άραγε θέση για τον Αη Βασίλη στην ψηφιακή εποχή;
Κρατώντας από πολύ μικρή ηλικία στα χέρια τις ψηφιακές μηχανές, πύλη εισόδου συχνά στο ίντερνετ, μπορεί άραγε να κρυφτεί κάπου από τα αδιάκριτα βλέμματα ο πιο αγαπημένος άγιος;
Μια ιστοσελίδα στις ΗΠΑ, που απευθύνεται κυρίως σε γονείς, πραγματοποίησε τον περασμένο Δεκέμβριο διαδικτυακή έρευνα για το πότε τα παιδιά “ξεπερνούν” τον μύθο του καλοκάγαθου παγκόσμιου κουβαλητή με τα έντονα κόκκινα ρούχα. Σύμφωνα με τις απαντήσεις ( και με κάθε επιφύλαξη για τέτοιου τύπου έρευνες ), τα παιδιά της εποχής μας παύουν να να πιστεύουν στην ύπαρξη του Αη Βασίλη στην ηλικία των εφτά ετών και λίγο μετά, ενώ οι γονείς τους μετά τα 8,5- 9 έτη.
Μάλιστα πολλά παιδάκια άρχισαν να αμφισβητούν την ύπαρξη του ιπτάμενου αγίου, όταν έβλεπαν στην οθόνη του υπολογιστή διαφημίσεις σχετικές με το δώρο που ζήτησαν από τον Άγιο Βασίλη (!) ή έπεφταν τυχαία πάνω στην ψηφιακή λίστα δώρων των γονιών τους, στην οποία περιλαμβανόταν και η επιθυμία τους. Στη συνέχεια, συχνά ακολουθούσε διαδικτυακή αναζήτηση για το εάν υπάρχει Santa claus με θύμα συχνά την παιδική αθωότητα.
Η ιστοσελίδα δεν δίστασε να μιλήσει “για το ίντερνετ που σκοτώνει τον Santa claus “,ενώ παρουσιάστηκε και λογισμικό που εμποδίζει τις αναζητήσεις για τον Santa claus!
“Τα παιδιά αρχίζουν να αμφισβητούν από πιο νωρίς – σε σχέση με παλιότερα- την ύπαρξη του Αη Βασίλη. Σήμερα αυτό γίνεται συνήθως από την ηλικία των πέντε ετών, ενώ μετά την πρώτη τάξη του δημοτικού σχολείου γενικεύεται. Τα ερωτήματα αυτά ξεκινούν από το πως προλαβαίνει ο Αη Βασίλης να μοιράσει τα δώρα σε όλα τα παιδιά σε ένα βράδυ. Το ξεπέρασμα του μύθου του Αη Βασίλη συνοδεύεται από το τέλος της παιδικής ηλικίας και της μαγείας που την περιβάλλει”, λέει στην “Κ” η ψυχολόγος – παιδοψυχολόγος Αλεξάνδρα Καππάτου.
Σύμφωνα με την κα Καππάτου, αναμφίβολα η επαφή με το διαδίκτυο παίζει ρόλο στο να τίθενται πολύ πιο γρήγορα παρόμοια ερωτήματα, αλλά σε αυτό συνεισφέρουν γενικότερα τα περισσότερα ερεθίσματα που έχουν τα σημερινά παιδιά. Ρόλο διαδραματίζει και η ύπαρξη μεγαλύτερου αδερφού, οποίος συχνά τραβά το πέπλο μαγείας που περιβάλλει τις μικρότερες ηλικίες.
Ο Άγιος Βασίλης είναι ένας μύθος με μεγάλη κοινωνική αξία, καθώς αποτελεί ένα μοντέλο προσφοράς, μια άδολης αγάπης που προσφέρεται σε όλους, αλλά ταυτόχρονα δείχνει σε όποιον έχει ένα δώρο από το σακί του, πως είναι αποδεκτός” , συμπληρώνει η κα Καππάτου.
Πολλοί γονείς ρωτούν εάν πρέπει και πότε να πουν την αλήθεια στα παιδιά τους για τον Αη Βασίλη ή ανησυχούν για το πως θα απαντήσουν σε ανάλογες ερωτήσεις, μην πιαστούν να λένε ψέματα. “Δεν υπάρχει κάποια συγκεκριμένη ηλικία, εξαρτάται από την εξέλιξη κάθε παιδιού. Σε κάθε περίπτωση, το καλύτερο είναι να συζητήσουμε μαζί τους, να εξηγήσουμε πως είναι ένας μύθος της παράδοσης, με ένα θετικό φορτίο, τον οποίον και εμείς σαν παιδιά πιστεύαμε”, μας λέει η κα Καππάτου.
Ειδικά σήμερα, οπότε η ψηφιακή λάμψη φωτίζει ένα παγωμένο κοινωνικό τοπίο ( που το σαρώνουν οι άγριοι άνεμοι της κρίσης) , ο μύθος του καλοκάγαθου Αη Βασίλη αξίζει όχι μόνο να διατηρείται, αλλά και να γίνεται πραγματικότητα για όλα ανεξαιρέτως τα παιδιά και ειδικά για όσα δεν έχουν “τζάκι” να αφήσει τα δώρα του.
