Aπό νωρίς οι θετοί γονείς αντιμετωπίζουν το δίλημμα σχετικά με το αν θα πρέπει να αποκαλύψουν την αλήθεια στο θετό παιδί τους, με ποιον τρόπο και πότε. Πολλοί αμφιταλατεύονται. Σκέφτονται με πόση χαρά απέκτησαν το παιδάκι τους και το ενέταξαν στην οικογένειά τους. Έχουν δημιουργήσει μια στενή σχέση μαζί του, έχουν ξεχάσει την υιοθεσία, αλλά αυτή έρχεται ξανά στην επιφάνεια. Aν ήταν εύκολο να εξασφαλιστεί η άγνοια του παιδιού στο θέμα αυτό, πολλοί θα επέλεγαν να μην το ενημερώσουν ποτέ. Έχω συναντήσει θετούς γονείς που έχουν αλλάξει γειτονιά, περιοχή, ακόμα και πόλη, γιατί έτσι πίστευαν ότι θα διαφυλάξουν το μυστικό της οικογένειάς τους.
Φανταστείτε, όμως, πόσο αυτό επηρεάζει τη ζωή της οικογένειας και του παιδιού. Ο φόβος, η ανασφάλεια και η αγωνία κυριαρχούν στη σχέση με το παιδί και δεν επιτρέπουν στους γονείς να είναι ελεύθεροι στην έκφραση των συναισθημάτων τους, διότι τελούν υπό διωγμό και νιώθουν ότι είναι γονείς ευκαιριακοί που κάποια στιγμή ίσως χάσουν το παιδί τους. Αυτή η τακτική είναι βέβαιο ότι θα δημιουργήσει σοβαρά προβλήματα στη σχέση τους μαζί του.
Πρέπει να ληφθεί υπόψη το γεγονός ότι είναι υποχρέωση των θετών γονιών να ενημερώσουν το παιδί τους για την ιστορία της γέννησής του, όσο δυσάρεστη κι αν είναι αυτή. Oι περισσότεροι ειδικοί συμφωνούν ότι η αποκάλυψη αυτή είναι απαραίτητη για το καλό του παιδιού. Εξάλλου, το παιδί συχνά πληροφορείται την αλήθεια από άτομο του περιβάλλοντός του και μπορεί ανά πάσα στιγμή να διαπιστώσει με ένα απλό DNA τεστ ότι οι γονείς του του έλεγαν επί χρόνια ψέματα· αυτό θα το πληγώσει ανεπανόρθωτα.
Η ενημέρωσή του είναι προτιμότερο να γίνεται σε μικρή ηλικία, με απλό και ήρεμο τρόπο, προσαρμοσμένο στην ωριμότητα του κάθε παιδιού και στις ψυχικές του ανάγκες. Eάν το παιδί μεγαλώνει γνωρίζοντας για την ιστορία της υιοθεσίας του, καθ’ όλη τη διάρκεια της παιδικής ηλικίας, εξοικειώνεται ομαλά με το ζήτημα. Παράλληλα, τολμά σταδιακά να θέτει και άλλα ερωτήματα στους γονείς του. Aν οι θετοί γονείς απαντούν κάθε φορά, έχοντας ως οδηγό το βαθμό της περιέργειας αλλά και την ωριμότητά του, η συνειδητοποίηση της υιοθεσίας από το παιδί δεν γίνεται τραυματικά.
Το παιδί, κάνοντας διάφορες συζητήσεις με τους γονείς του, θα έχει τη δυνατότητα να ενσωματώνεται στην οικογένεια καθ’ όλη τη διάρκεια της ανάπτυξης της προσωπικότητάς του. Η ιστορία της γέννησής του δεν του αποκαλύπτεται απότομα και κάτω από τραυματικές συνθήκες. Aν το παιδί ενημερωθεί μετά τα 10 χρόνια του είναι πολύ πιθανό να αντιδράσει, καθώς βρίσκεται στο κατώφλι της εφηβείας, κατά τη διάρκεια της οποίας προσπαθεί να αποκτήσει την ατομικότητα και την προσωπική του ταυτότητα.
Ένα άλλο θέμα που φοβούνται οι γονείς είναι η στιγμή που το παιδί θα αναζητήσει τις ρίζες του, θέλοντας να μάθει ποιοι είναι οι βιολογικοί του γονείς, γιατί το άφησαν, με τι ασχολούνται, αν έχει άλλα αδέλφια… Tι θα του απαντήσουν; Συχνά και οι ίδιοι οι θετοί γονείς αγνοούν τις αιτίες που έχουν συντελέσει στον αποχωρισμό του παιδιού από τους γεννήτορές του και έχουν ελάχιστη πληροφόρηση γι’ αυτούς. Mερικά παιδιά υποφέρουν όταν δεν γνωρίζουν τις ρίζες τους. Το κενό της άγνοιας προκαλεί σε αυτά μια επώδυνη περιέργεια και δίνεται έτσι αφορμή για την ενεργοποίηση του οικογενειακού μύθου.
Οι θετοί γονείς καλό είναι να γνωρίζουν ότι…
• Θα πρέπει να αποδεχτούν ότι το παιδί έχει δικαίωμα σταδιακά να ενημερώνεται για την υιοθεσία του και από νωρίς.
• Δεν χρειάζεται ν’ ανησυχούν ότι, αν μάθει την αλήθεια, θα σταματήσει να τους αγαπά.
• Στην πραγματικότητα, όταν το παιδί έχει μεγαλώσει και αγαπηθεί στους κόλπους ενός ενωμένου ζευγαριού και έχει πάρει απαντήσεις σε διάφορα ερωτήματα που θέτει, τότε η υιοθεσία μπορεί να του κινεί παροδικά την περιέργεια, αλλά αυτό δεν θα αλλάξει το συναισθηματικό δεσμό που το ενώνει
με τους θετούς γονείς του.
• Όταν έχει ενημερωθεί από μικρό, η αλήθεια δεν ξεπετάγεται σαν μια μοναδική αποκάλυψη και δεν δημιουργεί στο παιδί βαθύ τραύμα, όπως πιθανόν θα προκαλούσε η ξαφνική ενημέρωσή του κατά τη διάρκεια της εφηβείας.
• Τα παιδιά, παρά τις τυχόν ερωτήσεις για τους βιολογικούς τους γονείς, σπάνια καταλήγουν σε ενεργητική αναζήτηση. Mόνο κατά τη διάρκεια της εφηβείας τα ίχνη του οικογενειακού μύθου μπορεί να επιμείνουν για την ανακάλυψη ενός γονιού εξιδανικευμένου και κοινωνικά δυνατού.
• Η αλήθεια είναι ότι τα υιοθετημένα παιδιά, που ψάχνουν για τους βιολογικούς γονείς τους, δεν έχουν κανένα λόγο να μετατοπίσουν τα συναισθήματά τους από τη θετή οικογένεια. Μια βαθιά εσωτερική ανάγκη τους ωθεί ν’ αναζητήσουν όσο το δυνατόν περισσότερες πληροφορίες για την προσωπική ιστορία τους.
• Η ζωή μιας οικογένειας βασίζεται στην αλήθεια, τον ανοιχτό διάλογο και την αμοιβαία εμπιστοσύνη.
• Mερικές φορές πρέπει, αν κρίνεται σκόπιμο, να λαμβάνουν βοήθεια από κάποιον ειδικό.
Σ’ αυτό το σημείο, θα ήθελα να τονίσω ότι κατά τη διάρκεια της παιδικής ηλικίας, τα υιοθετημένα παιδιά βομβαρδίζονται συχνά από τον όρο «εγκαταλειμμένα» και κάποιοι αμφισβητούν την ποιότητα των δεσμών του παιδιού με τους θετούς γονείς του. Οι περισσότεροι αγνοούν το γεγονός ότι ο θετός γονιός λατρεύει το παιδί που υιοθετεί.
Mπροστά σε αυτές τις προκαταλήψεις, οι οποίες οφείλονται στην άγνοια, τα υιοθετημένα παιδιά μπαίνουν ουσιαστικά στο επίκεντρο μιας διαμάχης, που θα έπρεπε να έχει ξεπεραστεί από την κοινωνία.
Mια γυναίκα, εξάλλου, έχει πραγματικά το δικαίωμα να μη γίνει φυσική μητέρα για πολλούς λόγους. Θα έπρεπε επίσης ως κοινωνία να μη διαχωρίζουμε το θετό γονιό από τους άλλους. Πόσα χρόνια ακόμα πρέπει να περιμένουμε για να θεωρηθούν οι θετοί γονείς ισότιμοι με τους βιολογικούς; Γιατί πρέπει τα υιοθετημένα παιδιά να κουβαλούν στους ώμους τους τα βάρη της δικής μας νοοτροπίας και της άρνησής μας να επεξεργαστούμε βαθύτερα τα κοινωνικά φαινόμενα;
Από το βιβλίο της Α. Καππάτου «Οι γονείς κάνουν τη διαφορά». Κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Μίνωας.