Πείραμα σε ηλικιωμένα άτομα για τη μείωση της ντοπαμίνης στον εγκέφαλό τους

Οσο μεγαλώνουμε γινόμαστε πιο επιφυλακτικοί απέναντι στο ρίσκο και αυτό φαίνεται να σχετίζεται με τη μείωση της ντοπαμίνης στον εγκέφαλο

Τα μεγαλύτερα σε ηλικία άτομα εμφανίζονται λιγότερο πρόθυμα να πάρουν ρίσκα και αυτό πιθανότατα οφείλεται στην πτώση των επιπέδων του νευροδιαβιβαστή ντοπαμίνη στον εγκέφαλό τους. Αυτό έδειξε νέα μελέτη ειδικών του University College του Λονδίνου (UCL) που περιελάμβανε περισσότερα από 25.000 άτομα.

Μεγαλύτεροι σε ηλικία, λιγότερο… τζογαδόροι
 
Συγκεκριμένα, σύμφωνα με τη μελέτη που χρηματοδοτήθηκε από το Wellcome, τον μεγαλύτερο φιλανθρωπικό οργανισμό στον κόσμο σε θέματα ιατρικής έρευνας και η οποία δημοσιεύθηκε στην επιθεώρηση «Current Biology», οι μεγαλύτεροι σε ηλικία εθελοντές είχαν λιγότερες πιθανότητες να επιλέξουν να «τζογάρουν» επικίνδυνα προκειμένου να κερδίσουν περισσότερους πόντους σε μια εφαρμογή για έξυπνα κινητά που ονομάζεται «The Great Brain Experiment». Ωστόσο δεν εμφανίστηκαν διαφορές μεταξύ γηραιότερων και νεότερων συμμετεχόντων όταν αυτοί έπρεπε να παίξουν με ρίσκο ώστε να αποφύγουν να χάσουν πόντους. Είναι ευρέως γνωστό ότι οι πιο ηλικιωμένοι άνθρωποι δεν αγαπούν το ρίσκο, ωστόσο η καινούργια μελέτη δείχνει ποιο ακριβώς είδος ρίσκου αποφεύγουν.

Η σταθερή μείωση στις ριψοκίνδυνες επιλογές που εμφανίζεται με την ηλικία συμβαδίζει με τη σταθερή μείωση στα επίπεδα ντοπαμίνης. Κατά την ενήλικη ζωή τα επίπεδα ντοπαμίνης πέφτουν ως και κατά 10% τη δεκαετία. Η ντοπαμίνη είναι ένα χημικό του εγκεφάλου το οποίο εμπλέκεται μεταξύ άλλων στην πρόβλεψη σχετικά με το ποιες κινήσεις ενός ατόμου θα οδηγήσουν σε ανταμοιβή. Οι ερευνητές είχαν δείξει σε προηγούμενη μελέτη ότι εθελοντές επέλεγαν να πάρουν πολύ μεγαλύτερα ρίσκα προκειμένου να κερδίσουν χρήματα όταν λάμβαναν ένα φάρμακο το οποίο αύξανε τα επίπεδα ντοπαμίνης.

«Καθώς γερνάμε, τα επίπεδα ντοπαμίνης μας μειώνονται με φυσικό τρόπο, γεγονός που εξηγεί για ποιον λόγο δεν αναζητούμε τόσο την ανταμοιβή» ανέφερε ο κύριος συγγραφέας της μελέτης δρ Ρομπ Ράτλετζ από το Ινστιτούτο Νευρολογίας του UCL και το Κέντρο για την Υπολογιστική Ψυχιατρική και τη Μελέτη της Γήρανσης του UCL και του Μαξ Πλανκ και προσέθεσε: «Οι επιδράσεις που είδαμε στο πείραμα ίσως οφείλονται στη μείωση της ντοπαμίνης. Ωστόσο τα μεγαλύτερα σε ηλικία άτομα δεν παρουσίαζαν συνολικά άρνηση στο να λαμβάνουν ρίσκα, ούτε έκαναν περισσότερα λάθη από τα νεαρά άτομα. Απλώς δεν έλκονταν τόσο πολύ από τα μεγάλα βραβεία και αυτό τα έκανε λιγότερο πρόθυμα να αναλάβουν ρίσκα για να τα κερδίσουν».

Το παιχνιδιάρικο πείραμα
 
Το πείραμα περιελάμβανε 25.189 χρήστες έξυπνων κινητών τηλεφώνων ηλικίας 18-69 ετών οι οποίοι έπαιζαν ένα παιχνίδι στην εφαρμογή The Great Brain Experiment. Στο πλαίσιο του παιχνιδιού οι παίκτες καλούνται να τζογάρουν για να κερδίσουν πόντους. Ξεκινούν με 500 πόντους και στοχεύουν στο να κερδίσουν όσο περισσότερους μπορούν μέσα από 30 δοκιμασίες στις οποίες έχουν να επιλέξουν ανάμεσα σε μια ασφαλή επιλογή και ένα τζογάρισμα με 50% πιθανότητες νίκης και 50% πιθανότητες ήττας.

Συγκεκριμένα, στις δοκιμασίες «κέρδους» οι παίκτες μπορούν είτε να διαλέξουν να κερδίσουν έναν εγγυημένο αλλά μικρότερο αριθμό πόντων είτε να επιλέξουν να παίξουν με τις πιθανότητες και να έχουν 50% πιθανότητες να κερδίσουν μεγαλύτερο αριθμό πόντων αλλά και 50% πιθανότητες να μην κερδίσουν τίποτε.

Οι δοκιμασίες «απώλειας» είναι της ίδιας λογικής αλλά αντίστροφες: είτε οι παίκτες χάνουν έναν συγκεκριμένο αριθμό πόντων είτε τζογάρουν έχοντας πιθανότητα να χάσουν περισσότερους πόντους ή κανέναν πόντο. Στις «μεικτές» δοκιμασίες οι παίκτες μπορεί να επιλέξουν να μην κερδίσουν (ούτε όμως να χάσουν) πόντο ή να πάρουν ρίσκο έχοντας πιθανότητα είτε να κερδίσουν είτε να χάσουν πόντους.

Κατά μέσο όρο, όλες οι ηλικιακές ομάδες επέλεξαν να τζογάρουν στο 56% των δοκιμασιών απώλειας καθώς και στο 67% των μεικτών δοκιμασιών. Σε ό,τι αφορούσε τις δοκιμασίες κέρδους, τα άτομα ηλικίας 18 ως 24 ετών τζόγαραν στο 72% των περιπτώσεων και το ποσοστό αυτό έπεφτε σταθερά στο 64% στην ηλικιακή ομάδα 60-69 ετών.

Κόμματα και αρνητικά μηνύματα
 
Η μελέτη περιελάμβανε επίσης μαθηματικές εξισώσεις οι οποίες επέτρεψαν στους επιστήμονες να κάνουν συγκεκριμένες προβλέψεις σχετικά με το πώς η απώλεια της ντοπαμίνης επιδρά στη λήψη αποφάσεων. «Η απώλεια ντοπαμίνης μπορεί να εξηγήσει γιατί τα πιο ηλικιωμένα άτομα έλκονται λιγότερο από την υπόσχεση πιθανής επιβράβευσης» είπε ο δρ Ράτλετζ. Και εξήγησε ότι τα πολιτικά κόμματα παρουσιάζουν συχνά αρνητικά τα πράγματα γνωρίζοντας ότι τα αρνητικά μηνύματα βοηθούν στο να πείσουν τα μεγαλύτερα σε ηλικία άτομα ενώ μια πιο αισιόδοξη προσέγγιση, η οποία δίνει έμφαση σε μεγάλες πιθανές ανταμοιβές, έλκει περισσότερο τα νεότερα άτομα τα οποία είναι λιγότερο πιθανό να πάνε στις κάλπες σε σύγκριση με τους γηραιότερους. «Τα ευρήματά μας προσφέρουν μια πιθανή νευροεπιστημονική εξήγηση μαρτυρώντας ότι η φυσική μείωση της ντοπαμίνης που συμβαίνει με την ηλικία κάνει πιθανώς τα άτομα λιγότερο δεκτικά στις θετικές προσεγγίσεις σε σύγκριση με το πόσο δεκτικά ήταν σε μικρότερη ηλικία».

Τσώλη Θεοδώρα  
To Bήμα