Η εµµηνόπαυση δεν είναι ασθένεια, είναι φάση ζωής και µπορεί να συνοδεύεται από κατακτήσεις που οι µικρές ηλικίες πολύ θα τις ζήλευαν. Σε πείσµα των στερεοτύπων του δυτικού πολιτισµού και της «καθαγίασης» της νεότητας, η γνώση για τα συµπτώµατα και τις αλλαγές που επιφέρει έχει τη δύναµη να κάνει οµαλή τη µετάβαση στη νέα, ηλικιακή, τάξη πραγµάτων. Σύµφωνα µε τον Παγκόσµιο Οργανισµό Υγείας, κατά το έτος 2030 περισσότερες από 1,5 δισ. γυναίκες θα έχουν υπερβεί το 50ό έτος της ηλικίας τους. Κοινώς, θα έχουν εισέλθει στον κόσµο της εµµηνόπαυσης, τα χαρακτηριστικά του οποίου ποικίλλουν από γυναίκα σε γυναίκα. Η εµµηνόπαυση διαρκεί συνήθως 1-2 χρόνια, αλλά µπορεί να αγγίξει και την πενταετία. Στο στάδιο αυτό αρχίζουν οι διαταραχές κύκλου: στην αρχή γίνονται µικρότεροι, από 28 ηµέρες µπορεί ο κύκλος να συρρικνωθεί στις 24-26 ηµέρες, αργότερα γίνονται αραιότεροι, π.χ. κάθε 2-3 µήνες, και σταδιακά σταµατούν ολοκληρωτικά.
Περίπου το 50% των γυναικών φθάνει στην εµµηνόπαυση γύρω στα 50 χρόνια, ενώ το 95% των γυναικών έχει πλέον µπει στην εµµηνόπαυση ως την ηλικία των 56 χρόνων. Ουδείς µπορεί να πει µε βεβαιότητα σε ποια ηλικία θα µπει µια γυναίκα στην εµµηνόπαυση. Μολονότι πολλοί θεωρούν «οδηγό» την ηλικία εµµηνόπαυσης της µητέρας, εν τούτοις σε αρκετές περιπτώσεις έχουν διαψευσθεί.
Σε κάθε περίπτωση, παράγοντες που θεωρούνται ενισχυτικοί για την έναρξή της είναι το κάπνισµα, καθώς και η έκθεση σε τοξικούς παράγοντες – ακτινοβολία.
Οι παχύσαρκες γυναίκες εξαιτίας του περισσότερου λίπους και των µεγαλύτερων ποσοστών οιστρογόνων ενδέχεται να διανύσουν τη φάση παρατεταµένα.
Η εµµηνόπαυση που έρχεται πριν από την ώρα της, πριν από τα 40 χρόνια (πρώιµη ωοθηκική ανεπάρκεια), είναι συνήθως κληρονοµική και καταγράφεται στο 1% – 2% των γυναικών.
Απαραίτητη προϋπόθεση για την κατάλληλη διαχείριση της φάσης είναι να απευθυνθεί η γυναίκα στον γυναικολόγο της τόσο για την κατάρτιση του πλήρους ιστορικού της όσο και για την υπόδειξη των απαραίτητων εξετάσεων. Την εικόνα καθιστούν πληρέστερη η µέτρηση της οστικής πυκνότητας και ο αιµατολογικός έλεγχος, έτσι ώστε να ελεγχθούν τα επίπεδα σακχάρου και λιπιδίων, αλλά και η λειτουργία του θυρεοειδούς, των νεφρών, του ήπατος. Η µαστογραφία, το τεστ ΠΑΠ και το διακολπικό υπερηχογράφηµα για τον έλεγχο των ωοθηκών και της µήτρας δίνουν επίσης πολύτιµες πληροφορίες.
Εχθρός τα συμπτώματα
Η εµµηνόπαυση οφείλει την κακή της φήµη στα συµπτώµατα µε τα οποία κάνει την εµφάνισή της. ∆εν έχουν ωστόσο όλες οι γυναίκες ενοχλητικά συµπτώµατα κατά την περίοδο της κλιµακτηρίου. Στα συµπτώµατα συγκαταλέγονται: ψυχοσυναισθηµατική αστάθεια, ευερεθιστότητα, απώλεια ενδιαφέροντος για τις συνήθεις ασχολίες, αίσθηµα κόπωσης, αϋπνίες, εξάψεις (αίσθηση ζεστού και κρύου) – εφιδρώσεις, έλλειψη σεξουαλικού ενδιαφέροντος, ξηρότητα του κόλπου που έχει ως συνέπεια τον πόνο κατά την ερωτική επαφή (δυσπαρευνία), αύξηση των λοιµώξεων στην περιοχή του κόλπου, καθώς και διαταραχές της ούρησης (απώλεια ούρων και επιτακτική ούρηση).
Συµβάλλει άραγε στην άµβλυνση των συµπτωµάτων η ορµονοθεραπεία; Υποκαθιστώντας τα ενδογενή οιστρογόνα, η ορµονική θεραπεία αντιµετωπίζει το πρόβληµα αιτιολογικά και προσφέρει ποιότητα ζωής στην εµµηνοπαυσιακή γυναίκα. Κυρίως της επιτρέπει να είναι ελεύθερη συµπτωµάτων. «Στην αρχή της δεκαετίας τα αποτελέσµατα ορισµένων κλινικών µε λετών δεν αξιολογήθηκαν σωστά, µε αποτέλεσµα την αµφισβήτηση της αποτελεσµατικότητας της ορµονικής θεραπείας» τονίζει ο κ. Κωνσταντίνος Πανουλής, επίκουρος καθηγητής στη Β’ Μαιευτική και Γυναικολογική Κλινική του Πανεπιστηµίου Αθηνών και µέλος του ∆Σ της Ελληνικής Εταιρείας Μελέτης Κλιµακτηρίου και Εµµηνόπαυσης. «Εκτοτε η επιστηµονική κοινότητα βασιζόµενη σε νέες µελέτες και στην επαναξιολόγηση των παλαιοτέρων επαναπροσδιορίζει και διαχωρίζει την αντιµετώπιση µεταξύ συµπτωµατικών και ασυµπτωµατικών γυναικών. Είναι πάντως γεγονός ότι σήµερα κατανοούµε καλύτερα τον τρόπο δράσης διαφόρων σχηµάτων θεραπείας, καθώς επίσης και τα αποτελέσµατα της θεραπείας σε νέες, υγιείς µετεµµηνοπαυσιακές γυναίκες».
Καθοριστικό ρόλο για την αποτελεσµατικότητα της ορµονοθεραπείας προκειµένου να αντλήσει η γυναίκα τα µεγαλύτερα δυνατά οφέλη είναι η έγκαιρη χορήγησή της. Αν η θεραπεία αρχίσει εντός των πρώτων χρόνων από την εµφάνιση της εµµηνόπαυσης η επίδρασή της είναι πολύ θετική. Αντιθέτως, αν ξεκινήσει πολύ αργότερα, για παράδειγµα µετά τα 60 χρόνια, οι κίνδυνοι είναι περισσότεροι από τα οφέλη.
Ομορφιά μετά τα 50
Η υγιής γυναίκα που έχει διαβεί το κατώφλι της εµµηνόπαυσης στα πενήντα της χρόνια έχει µπροστά της ορίζοντα ζωής 25-30 χρόνων. ∆εν παύει λοιπόν να ενδιαφέρεται για την εµφάνιση και την εξέλιξή της στον χρόνο µε τον καλύτερο δυνατό τρόπο. Οι ειδικοί συνιστούν αυξηµένη και συστηµατική φροντίδα µε κρέµες ενυδάτωσης που ενισχύουν την πυκνότητα της επιδερµίδας αναχαιτίζοντας τη φθορά.
«Στη δεκαετία των σαράντα και µετά οι ανάγκες όσον αφορά τις υπηρεσίες αισθητικής ιατρικής αφορούν κατά κύριο λόγο την αποκατάσταση» σηµειώνει ο κ. Κωνσταντίνος Φλώρος, πλαστικός χειρουργός, µέλος της Βρετανικής Εταιρείας Πλαστικής Επανορθωτικής και Αισθητικής Χειρουργικής. «Είναι χαρακτηριστικό ότι στη µετά την εµµηνόπαυση εποχή λόγω της συσσωρευµένης απώλειας κολλαγόνου αλλά και της εκτεταµένης πολλές φορές χαλάρωσης που εµφανίζουν οι ιστοί, η ανάγκη αντιµετώπισης µε πιο δραστικές ή όπως αλλιώς λέµε επεµβατικές λύσεις, είναι πιο επιτακτική και πολλές φορές αναγκαία. Ετσι λοιπόν οφείλουµε να αντιµετωπίσουµε αρχικά τα δοµικά προβλήµατα ενός προσώπου και στη συνέχεια την αναβάθµιση των ποιοτικών χαρακτηριστικών του δέρµατος. Σήµερα στις κλασικές επεµβάσεις ανόρθωσης έχουν προστεθεί αρκετές παραλλαγές που προσφέρουν πολύ ικανοποιητικό αποτέλεσµα µε περισσότερη ασφάλεια και µικρότερη νοσηλεία, ενώ στις συντηρητικές θεραπείες πρωτεύουσα θέση έχουν όσες αποκαθιστούν τον χαµένο όγκο των ιστών και όσες στοχεύουν στην εξάλειψη των δυναµικών ρυτίδων».
Σύµφωνα µε τον κ. Φλώρο «µια πολύ µεγάλη σειρά υλικών µακράς αλλά όχι µόνιµης διάρκειας υπό µορφή ενέσιµων προϊόντων είναι διαθέσιµη και αποσκοπεί στην αποκατάσταση της χαµένης νεανικότητας, ενώ τα τελευταία χρόνια οι θεραπείες µεταφοράς αυτόλογου λίπους γίνονται όλο και πιο δηµοφιλείς λόγω της αναγεννητικής δράσης των βλαστοκυττάρων τα οποία φέρουν. ∆εν θα πρέπει να παραλείψουµε την πρόοδο που έχει επιτευχθεί στα ιατρικά laser όπου µε την εφαρµογή της κλασµατικής τεχνολογίας ο χρόνος αποθεραπείας έχει σχεδόν εκµηδενιστεί και τα αποτελέσµατά τους έχουν εµφανώς βελτιωθεί» προσθέτει ο ίδιος.
Η ΥΠΟΘΕΣΗ
Συµµαχία για αποτελεσµατική φροντίδα
Η εµµηνόπαυση θεωρείται η αφετηρία µιας νέας φάσης στη ζωή της γυναίκας, φάση υψηλά ποιοτική και δηµιουργική. Η εταιρεία Vichy έχει στρέψει εδώ και χρόνια το ενδιαφέρον των εργαστηριακών της µελετών στην εξέλιξη προϊόντων που µπορούν να ανταποκριθούν στις αυξηµένες ανάγκες της γυναίκας µετά τα πενήντα. Απόσταγµα της έρευνας η κρέµα Neovadiol Gf, που συνδυάζει δύο µόρια, το Proteic GF µε την Proxylane.
Παράλληλα µε την καλλυντική φροντίδα, η Vichy έχει καταρτίσει πρόγραµµα στήριξης υπό τον τίτλο «Neowoman», µε στόχο να συµβάλει στην αντιµετώπιση αλλά και στην άµβλυνση σηµαντικών κινδύνων όπως η οστεοπόρωση (η µείωση των οιστρογόνων επιφέρει απώλεια ασβεστίου από τα οστά). Στο πλαίσιο του προγράµµατος, η Vichy συνεργάζεται µε τον Ελληνικό Σύλλογο Υποστήριξης Ασθενών µε Οστεοπόρωση, µη κερδοσκοπικό σωµατείο που υποστηρίζει τους πάσχοντες και ενηµερώνει το ευρύ κοινό.
Η οστεοπόρωση αγγίζει εξάλλου τις διαστάσεις παγκόσµιας επιδηµίας. Υπολογίζεται ότι περίπου 200 εκατοµµύρια άνθρωποι τον χρόνο σε ολόκληρο τον κόσµο διατρέχουν τον κίνδυνο οστεοπορωτικού κατάγµατος – µόνο στην Ευρώπη το 2012 εκτιµάται ότι το 40% των γυναικών και το 14% των ανδρών άνω των 50 χρόνων θα υποστεί κάταγµα.
Τα πιο συχνά οστεοπορωτικά κατάγµατα των άνω άκρων είναι αυτά της περιοχής του καρπού και του ώµου ενώ στα κάτω άκρα κυριαρχούν αυτά του ισχίου.
ΟΙ ΥΠΟΥΛΟΙ ΚΙΝΔΥΝΟΙ
Την καρδιά σαν τα µάτια σας
Μπορεί το δέρµα να εκπέµπει σήµατα κινδύνου, υπάρχουν όµως και ύπουλοι κίνδυνοι, όπως τα καρδιαγγειακά νοσήµατα και η οστεοπόρωση. Τα καρδιαγγειακά αποτελούν µάλιστα σηµαντικό παράγοντα νοσηρότητας και θνητότητας στην εµµηνοπαυσιακή γυναίκα. Η συγκεκριµένη φάση συνδέεται µε αύξηση της χοληστερόλης, διαταραχή στον µεταβολισµό της γλυκόζης, αύξηση της αρτηριακής πίεσης και του σωµατικού βάρους – ειδικά του κοιλιακού λίπους που θεωρείται και το πιο επιβλαβές. Αποτέλεσµα των διαταραχών αυτών είναι η αύξηση του καρδιαγγειακού κινδύνου, που προοδευτικά εξισώνεται µε αυτόν των ανδρών.
Η οστεοπόρωση, από την άλλη πλευρά, είναι η συχνότερη αιτία νοσηρότητας των µετεµµηνοπαυσιακών γυναικών. Χαρακτηρίζεται από µείωση της οστικής µάζας που έχει ως αποτέλεσµα τη µείωση της αντοχής των οστών και κατ’ επέκταση αυξηµένη προδιάθεση για κατάγµατα. Καθώς δεν δίνει συµπτώµατα παρά σε προχωρηµένο στάδιο, σηµασία έχει η πρόληψη του πρώτου κατάγµατος. Σήµερα υπάρχουν πλείστες όσες φαρµακευτικές επιλογές για την πρόληψη των οστεοπορωτικών καταγµάτων, οι οποίες διαφοροποιούνται ανάλογα µε την ηλικία, τα χρόνια στην εµµηνόπαυση, αλλά και το ατοµικό ιστορικό κάθε γυναίκας.
Στο όνοµα της καταπολέµησής της δεν υπάρχει ειδικός που να µη συνιστά προσεκτική διατροφή και απαγόρευση διά ροπάλου της καφεΐνης, του αλκοόλ και του καπνίσµατος – φέρονται να εµποδίζουν την εναπόθεση ασβεστίου στα οστά.
Η υγιεινή διατροφή διασφαλίζει εξάλλου τη µη πρόσληψη βάρους, φαινόµενο που συναντάται συχνά αφού η µείωση των οιστρογόνων επιφέρει πτώση του µεταβολισµού και σταδιακή ατροφία των µυών.
6 κινήσεις καθηµερινής περιποίησης
1. Καθαρίζετε καθημερινά την επιδερμίδα σας.
2. Χρησιμοποιείτε προϊόντα για ενυδάτωση και σύσφιγξη και οπωσδήποτε αντιγηραντική φροντίδα ημέρας, νύχτας, ματιών και αντηλιακή προστασία.
3. Περιορίστε σημαντικά ή ακόμη καλύτερα κόψτε το κάπνισμα.
4. Βάλτε την άσκηση στη ζωή σας, που βοηθά στην αιμάτωση του δέρματος.
5. Ο καλός ύπνος είναι ουσιώδης για την υγεία και την ομορφιά της επιδερμίδας. Προσπαθήστε να κοιμάστε ανάσκελα ώστε να μην «τσαλακώνετε» την επιδερμίδα σας.
6. Αφιερώστε στην επιδερμίδα σας καθημερινά τον χρόνο που της αξίζει. Ξυπνήστε λίγο νωρίτερα για να περιποιηθείτε τον εαυτό σας χωρίς άγχος.
Μακρή Ισμήνη
To Bήμα