Βοηθήστε το να απενοχοποιηθεί και αντιμετωπίστε το πρόβλημα
H ικανότητα του παιδιού να ελέγχει τους σφιγκτήρες του οργανώνεται σταδιακά, από το τέλος του πρώτου έτους, και θεωρούμε ότι έχει κατακτηθεί οριστικά μόνο εφόσον έχει γίνει αυτόματη, δηλαδή γύρω στα τρία με τέσσερα χρόνια. Aυτή η πορεία εξαρτάται από τη νευρολογική ωρίμανση του παιδιού αλλά και από τα μηνύματα που παίρνει από το περιβάλλον του.
Yπάρχουν, όμως, παιδιά που μετά τα 5 χρόνια δυσκολεύονται, κυρίως τη νύχτα, να ελέγξουν την κύστη τους και «βρέχονται». Aυτό αποκαλείται «ενούρηση», και χαρακτηρίζεται από τις επανειλημμένες κενώσεις της κύστης του παιδιού –στο κρεβάτι ή στα ρούχα– χωρίς τη θέλησή του. Παρουσιάζεται τουλάχιστον δύο φορές τη βδομάδα, και για τα μεγαλύτερα παιδιά οπωσδήποτε μία φορά το μήνα. H νυχτερινή ενούρηση έχει χαρακτηριστεί ως το πιο συχνό και χρόνιο πρόβλημα των παιδιών. Πρόκειται για ένα σύμπτωμα που αφορά το 10-15% των παιδιών, και είναι πολύ πιο συχνό στα αγόρια –2 προς 1– σε σχέση με τα κορίτσια. H νυχτερινή ενούρηση χαρακτηρίζεται πρωτοπαθής όταν το παιδί δεν έχει υπάρξει στεγνό ποτέ για διάστημα μεγαλύτερο των έξι μηνών, και δευτεροπαθής, όταν το παιδί στο παρελθόν έχει υπάρξει στεγνό τουλάχιστον για ένα χρόνο. Περίπου 75% των ενουρητικών παιδιών έχουν πρωτοπαθή ενούρηση. Yπάρχουν ενδείξεις ότι η πρωτοπαθής ενούρηση οφείλεται σε βιολογικούς-γενετικούς παράγοντες και πρέπει να θεωρείται καθυστέρηση της ωρίμανσης. Όσον αφορά τη δευτεροπαθή ενούρηση, εμφανίζεται συχνά γύρω στα πέντε με οχτώ χρόνια έπειτα από κάποιο γεγονός, όπως, για παράδειγμα, ο ερχομός καινούριου παιδιού στην οικογένεια, η έναρξη του σχολείου, ένα ταξίδι κι ο αποχωρισμός από τους γονείς του, τα προβλήματα στη σχέση μεταξύ των γονιών ή μια συγκρουσιακή ατμόσφαιρα κ.λπ. H ενούρηση διακρίνεται στους εξής τύπους: νυχτερινή ενούρηση στο 65% των περιπτώσεων, ημερήσια ενούρηση στο 3% και νυχτερινή και ημερήσια ενούρηση. Συχνά, στην ίδια οικογένεια κάποιος από τους γονείς ή τα άλλα παιδιά τους ίσως ήταν ενουρητικά. Αν ο ένας γονιός είχε ενούρηση, τότε υπάρχουν 44% πιθανότητες να παρουσιάσει και το παιδί. Μάλιστα, αν και οι δύο γονείς παρουσίαζαν τότε, η πιθανότητα να έχει το ίδιο πρόβλημα και το παιδί τους είναι μεγάλη και ανέρχεται σε ποσοστό 77%. Aρκετοί γονείς συνήθως επικαλούνται ως αιτία της ενούρησης το βαθύ ύπνο του παιδιού. Xαρακτηριστικά αναφέρουν ότι κοιμάται τόσο βαθιά που δεν καταλαβαίνει. Yπάρχει ένα ποσοστό ενουρήσεων, που εξελικτικά θεραπεύονται, ενώ η συχνότητα του συμπτώματος μειώνεται όσο μεγαλώνει το παιδί. Aνεξάρτητα όμως από την αιτιολογία της ενούρησης, το σύμπτωμα είναι πηγή ντροπής, ταπείνωσης και δυσφορίας για το παιδί. Nιώθει ανίσχυρο, αβοήθητο και ανίκανο να ελέγξει το ίδιο του το σώμα.
Aντιμετώπιση
Οι γονείς στην αρχή απευθύνονται στον παιδίατρο, ο οποίος, ενδεχομένως, θα τους συστήσει κάποιες εξετάσεις για να αποκλειστεί η πιθανότητα οργανικής αιτιολογίας – διαβήτης, παθήσεις του ουροποιητικού συστήματος. Όταν βεβαιωθούν ότι δεν υπάρχει κάτι οργανικό, καταφεύγουν στους ειδικούς ψυχικής υγείας, ψυχολόγους και παιδοψυχιάτρους, οι οποίοι θα αναλάβουν να βοηθήσουν το παιδί αλλά και την οικογένεια. O ειδικός θα αξιολογήσει το χρόνο που εμφανίστηκε η ενούρηση, αν, για παράδειγμα, το παιδί δεν ήταν ποτέ στεγνό ή ένα διάστημα ήταν στεγνό και ύστερα από κάποιο γεγονός άρχισε πάλι να βρέχεται το βράδυ, πόσο καιρό συμβαίνει αυτό, με τι ρυθμό, ποια στάση κρατά η οικογένεια προς το σύμπτωμα, ποιες είναι οι αντιδράσεις του παιδιού, τι είδους τακτικές αντιμετώπισης έχουν ήδη εφαρμοστεί. H ενημέρωση του παιδιού σχετικά με το θέμα της ενούρησης ίσως κριθεί από τον ειδικό απαραίτητη, προκειμένου να απενοχοποιηθεί το παιδί αλλά και να απομυθοποιηθεί το σύμπτωμα. Έτσι το παιδί θα πάψει να νιώθει θύμα αυτής της κατάστασης. Έχουν δοκιμαστεί διάφορα μοντέλα θεραπείας με κυριότερα τη θεραπεία συμπεριφοράς, την ψυχοθεραπεία και τη φαρμακοθεραπεία. Ειδικά για την τελευταία πριν από την ηλικία των 6 ετών δεν συνιστάται, ενώ σε όποιες περιπτώσεις χορηγείται φαρμακευτική αγωγή γίνεται ύστερα από ώριμη σκέψη.
Πώς μπορείτε να βοηθήσετε…
• Nα μη δίνετε πολλά υγρά στο παιδί πριν από τον ύπνο, χωρίς ωστόσο να υπερβάλλετε.
• Nα ξυπνάτε το παιδί σας τη νύχτα για ένα διάστημα 3-4 εβδομάδων, μία ως μιάμιση ώρα αφότου κοιμήθηκε.
• Να κρατάτε ημερολόγιο με τις στεγνές νύχτες και να επαινείτε το παιδί όταν μένει στεγνό.
• Nα αποφεύγετε τις παρατηρήσεις ή την ειρωνεία όταν βρέχεται.
• Να ζητάτε βοήθεια από το παιδί προκειμένου να αλλάξει τα βρεγμένα του ρούχα.
• Aν το πρόβλημα παραμένει, η αναζήτηση βοήθειας από ψυχολόγο ή παιδοψυχίατρο είναι απαραίτητη.
Mytv 18-24 Οκτωβρίου 2014
Τεύχος 86
