O σχολικός εκφοβισμός –το γνωστό σε όλους μας πια bullying– δεν είναι κάτι που συμβαίνει μόνο ανάμεσα στους εφήβους. Δυστυχώς, ανάλογα περιστατικά σημειώνονται και σε μικρότερες ηλικίες.
Όταν λέμε σχολικό εκφοβισμό, εννοούμε κάθε επιθετική συμπεριφορά που εκδηλώνεται συστηματικά απέναντι σε ένα παιδί από ένα ή περισσότερα παιδιά, συνήθως συνομήλικα ή μεγαλύτερά του. Στο bullying η επίθεση είναι απρόκλητη και αφορμή γι’ αυτήν μπορεί να αποτελέσει κάτι πολύ απλό, όπως π.χ. η εμφάνιση του θύματος, η καταγωγή του, η κοινωνική του κατάσταση, η συστολή του κ.λπ.
Σκοπός των «νταήδων» είναι να προκαλέσουν σωματικό και ψυχικό πόνο και να επιβάλουν την ισχύ τους αδιαφορώντας εντελώς για τις συνέπειες που υφίστανται τα θύματά τους.
Ο εκφοβισμός μπορεί να συμβεί παντού, κυρίως όμως συμβαίνει στο σχολείο, και μπορεί να είναι λεκτικός (προσβολές, ειρωνεία κ.λπ.), σωματικός (σπρώξιμο, γροθιές κ.ο.κ.), έμμεσος ή συναισθηματικός/κοινωνικός (αποκλεισμός του θύματος από τις παρέες, διασπορά φημών κ.λπ.), σεξουαλικός (αγγίγματα, κατέβασμα εσωρούχου κ.λπ.) και ψηφιακός, ο οποίος περιλαμβάνει απειλές και εξευτελισμό του παιδιού μέσω του διαδικτύου (διαρροή πληροφοριών, αποστολή υβριστικών μηνυμάτων κ.λπ.). Όλα αυτά ασφαλώς έχουν σημαντικές επιπτώσεις στα παιδιά θύματα, που υποφέρουν από έντονο άγχος, ανασφάλεια, φοβίες, πτώση της σχολικής τους επίδοσης, ψυχοσωματικά συμπτώματα (πονοκεφάλους, στομαχόπονους, εμετούς κ.λπ.), διαταραχές στον ύπνο, κατάθλιψη, αυτοκτονικό ιδεασμό κ.ά.
Τι σας συμβουλεύω για να το προλάβετε
Το παιδί σας πρέπει να νιώθει ότι μπορεί να σας πει τα πάντα χωρίς να φοβάται. Φροντίστε όλοι οι δίαυλοι επικοινωνίας μαζί του να είναι ανοιχτοί.
Δείξτε του ότι η βία, σε κάθε μορφή της, είναι ανεπίτρεπτη, τόσο να την ασκείς όσο και να τη δέχεσαι. Εξηγήστε του επίσης ότι ποτέ δεν λύνουμε τις διαφορές μας με τέτοιον τρόπο. Θα το καταφέρετε αν εσείς οι ίδιοι την αφήσετε έξω από το σπίτι σας και δηλώνετε απερίφραστα αυτή την πεποίθησή σας σε κάθε ευκαιρία (αν, π.χ., δείτε κάτι σχετικό στις ειδήσεις).
Μεγαλώστε το παιδί σας τονώνοντάς του την αυτοεκτίμηση και την υγιή κοινωνικότητα. Αυτά τα δύο στοιχεία θα το βοη€θήσουν να μην καταλήξει στην κατηγορία των θυμάτων αλλά ούτε και σ’ εκείνη των νταήδων.
Συχνά ο εκφοβισμός σχετίζεται με το κακό κλίμα που μπορεί να επικρατεί στην οικογένεια, το οποίο δημιουργεί τις συνθήκες για να γίνει ένα παιδί θύμα είτε θύτης. Μήπως ισχύει κάτι τέτοιο και στη δική σας οικογένεια;
Πίσω από την τάση ενός παιδιού να υποκινεί ή να δέχεται τον εκφοβισμό μπορεί επίσης να κρύβεται κάποια ψυχική διαταραχή (π.χ. κατάθλιψη). Δείξτε προσοχή και αναζητήστε βοήθεια.
Μάθετε στο παιδί σας πώς να υπερασπίζεται τον εαυτό του και τους άλλους. Πείτε του να δείχνει αδιαφορία στα πειράγματα, να λέει σταθερά στον επίδοξο «δράστη» να μην το ενοχλεί, να διεκδικεί δίκαια τον χώρο του και, ασφαλώς, να ζητήσει βοήθεια αμέσως μόλις τη χρειαστεί, μιλώντας στους δασκάλους του αλλά και σ’ εσάς.
Διδάξτε του να αποδέχεται κάθε άνθρωπο, όσο διαφορετικός και αν του φαίνεται από τον εαυτό του. Το ότι όλοι είμαστε διαφορετικοί δεν σημαίνει ότι δεν είμαστε και ίσοι.
Φροντίστε να έχετε επαφή με τους δασκάλους του παιδιού για κάθε ζήτημα που μπορεί να το αφορά και όχι μόνο για τα μαθήματα.
Αν νιώθετε ότι χρειάζεστε παραπάνω βοήθεια, απευθυνθείτε σε έναν ψυχολόγο, για να σας προτείνει τρόπους πρόληψης και αντιμετώπισης.
Απόσπασμα