Πόσες κατηγορίες της υπάρχουν αλλά και ποια είναι  τα συμπτώματα που παρουσιάζουν τα παιδιά; 

Αρκετοί γονείς προβληματίζονται διαπιστώνοντας ότι το παιδί τους δυσκολεύεται να κρατήσει τη προσοχή του ή είναι πολύ κινητικό . Η ανησυχία τους μεγαλώνει όταν το παιδί πρόκειται να ξεκινήσει το σχολείο . Πράγματι η  συμπεριφορά όλων των παιδιών κάποιες στιγμές είναι ιδιαίτερα ενοχλητική ή και εκτός ελέγχου. Τα μικρά κυρίως παιδιά γίνονται πολύ ζωηρά, βρίσκονται σε διαρκή κίνηση, κάνουν θόρυβο, φωνάζουν, αρνούνται να περιμένουν τη σειρά τους ή να τελειώσουν αυτό που ξεκίνησαν. Αυτή η συμπεριφορά, όμως, είναι παροδική κι έπειτα από λίγο ηρεμούν και συνεργάζονται καλά.

Ωστόσο, κάποια παιδιά παρουσιάζουν, σε μεγάλη συχνότητα, αυξημένη κινητική δραστηριότητα και παρορμητικότητα, ακόμα και σε συνθήκες που θα έπρεπε να είναι ήσυχα σε σχέση με την ηλικία τους και το στάδιο ανάπτυξής τους. Δυσκολεύονται να συγκεντρωθούν και να ολοκληρώσουν τη δραστηριότητα που κάνουν ή να περιμένουν τη σειρά τους, με άμεση επίπτωση στην καθημερινότητά τους.

Αυτά τα παιδιά παρουσιάζουν διαταραχή ελλειμματικής προσοχής και υπερκινητικότητα (ΔΕΠ-Υ). Είναι μια νευροβιο€λογική διαταραχή που εμφανίζεται σε ένα ποσοστό πάνω από 6% των παιδιών σχολικής ηλικίας. Τις περισσότερες φορές, το πρόβλημα γίνεται αντιληπτό κυρίως όταν το παιδί καλείται να λειτουργήσει σε κάποια ομάδα, όπως στον παιδικό σταθμό, το νηπιαγωγείο ή το σχολείο. Είναι 3-4 φορές πιο συχνή στα αγόρια απ’ ό,τι στα κορίτσια.

Tύποι διαταραχής

Γενικά, διακρίνονται τρεις υποκατηγορίες ή τύποι της διαταραχής. Στη μία κυριαρχεί η διάσπαση προσοχής, στη δεύτερη κυριαρχεί η υπερκινητικότητα και η παρορμητικότητα και στην τρίτη έχουμε ένα συνδυασμό διάσπασης προσοχής – υπερκινητικότητας – παρορμητικότητητας. Τα περισσότερα παιδιά (σύμφωνα με το DSM-V) παρουσιάζουν τον τρίτο τύπο.

Συμπτώματα διάσπασης προσοχής

Σύμφωνα με το εγχειρίδιο διαγνωστικών κριτηρίων της Αμερικανικής Ψυχιατρικής Εταιρείας DSM-V, το παιδί πρέπει να παρουσιάζει για περισσότερο από 6 μήνες τουλάχιστον έξι συμπτώματα από τα παρακάτω, και αυτά σε βαθμό που δεν είναι αποδεκτός και δεν ανταποκρίνεται στο επίπεδο της ανάπτυξής του.

• Δεν καταφέρνει να συγκεντρώσει την προσοχή του στις λεπτομέρειες ή κάνει λάθη απροσεξίας στις σχολικές εργασίες ή σε άλλες δραστηριότητες.

• Δυσκολεύεται να διατηρήσει την προσοχή στην εργασία που κάνει ή στο παιχνίδι.

• Δείχνει ότι δεν ακούει όταν του απευθύνουν το λόγο. 

• Δεν ακολουθεί τις οδηγίες και δεν καταφέρνει να ολοκληρώσει τις σχολικές εργασίες του ή τις υποχρεώσεις στο σπίτι – χωρίς όμως αυτό να οφείλεται σε αντιθετική συμπεριφορά ή σε αποτυχία να κατανοήσει τις οδηγίες.

• Έχει δυσκολία στην οργάνωση των εργασιών και των δραστηριοτήτων του.

• Αποφεύγει τις εργασίες που απαιτούν συνεχή νοητική προσπάθεια, όπως οι σχολικές εργασίες.

• Χάνει συχνά πράγματα. 

• Αποσπάται εύκολα από εξωτερικά ερεθίσματα.

• Ξεχνά συχνά τις σχολικές εργασίες του. 

• Αντιμετωπίζει προβλήματα στη διατήρηση σχέσεων με φίλους.  

Όταν το παιδί παρουσιάζει κάποια από αυτά τα συμπτώματα χρειάζεται να απευθυνθείτε σε ειδικό προκειμένου να γίνει αξιολόγηση και να ξεκινήσει η θεραπευτική αντιμετώπιση.

Συμπτώματα υπερκινητικότητας – παρορμητικότητας

Σύμφωνα με το εγχειρίδιο διαγνωστικών κριτηρίων της Αμερικανικής Ψυχιατρικής Εταιρείας του DSM-V για να θεωρηθεί ότι ένα παιδί έχει πρόβλημα υπερκινητικότητας, πρέπει να παρουσιάζει έξι από τα παρακάτω συμπτώματα, τουλάχιστον για διάστημα 6 μηνών, σε βαθμό που δεν συμβαδίζει με το επίπεδο της ανάπτυξής του.

• Κουνάει τα χέρια ή τα πόδια ή στριφογυρίζει διαρκώς στην καρέκλα του.

• Δυσκολεύεται να παραμείνει καθιστό όταν του το ζητάμε.

• Αφαιρείται εύκολα από εξωτερικά ερεθίσματα. 

• Σηκώνεται συχνά στην τάξη ή σε άλλες περιστάσεις, ενώ θα πρέπει να είναι καθιστό.

• Τρέχει ή σκαρφαλώνει συχνά σε συνθήκες που δεν αρμόζει η συγκεκριμένη συμπεριφορά.

• Συχνά έχει δυσκολία να παραμείνει ήρεμο σε παιχνίδια ή σε δραστηριότητες κατά τη διάρκεια του ελεύθερου χρόνου του.

• Είναι συχνά στην «πρίζα» ή αντιδρά σαν να κάθεται σε καρφιά.

 • Μιλά συνεχώς.

• Απαντά προτού ολοκληρωθεί μια ερώτηση. 

• Δυσκολεύεται συχνά να περιμένει τη σειρά του. 

• Διακόπτει συχνά ή επιβάλλει την παρουσία του, π.χ., παρεμβαίνοντας στις συζητήσεις των μεγάλων ή διακόπτοντας το παιχνίδι άλλων παιδιών. 

• Είναι ανυπόμονο 

Αν το παιδί παρουσιάζει κάποιο από αυτά τα συμπτώματα χρειάζεται να απευθυνθείτε  σε ειδικό, για να γίνει αξιολόγηση και να αρχίσει η θεραπεία.

Μέρος 1ο