Ο λόγος για τη διαταραχή  του ρυθμού της ομιλίας  στα παιδιά, την επανάληψη συλλαβών ή λέξεων, μια κατάσταση που πρέπει να απασχολήσει τους γονείς.

Από τη Χρύσα Κλειτσιώτη

Με τη βοήθεια της  Αλεξάνδρας Καππάτου Ψυχολόγο -Παιδοψυχολόγο – Συγγραφέα 

Σε ποια ηλικία εκδηλώνεται ο τραυλισμός κα Καππάτου, με ποια συμπτώματα και πως αντιμετωπίζεται;

Eμφανίζεται συνήθως σε παιδιά μεταξύ 2-5 ετών, ηλικία ευαίσθητη, αφού σ’ αυτή την περίοδο το παιδί αναπτύσσει τις γλωσσικές του δεξιότητες και ξεκινά τα πρώτα του βήματα σε κέντρο προσχολικής εκπαίδευσης. Υπολογίζεται ότι περίπου το 5% όλων των παιδιών θα τραυλίσουν για κάποιο διάστημα της ζωής τους, το οποίο διαρκεί από μερικές βδομάδες μέχρι και αρκετά χρόνια. Γενικά, συναντάμε τον τραυλισμό στο 1% του πληθυσμού. Εμφανίζεται κυρίως στα αγόρια.

Το παιδί που τραυλίζει εκφράζει τη δυσκολία του με συσπάσεις στο πρόσωπο ή με κινήσεις στα χέρια ή στα κάτω άκρα, καθώς και με συναισθηματικές εκδηλώσεις, όπως κοκκίνισμα, δυσαρέσκεια. Όλα τα παιδιά δεν τραυλίζουν με τον ίδιο τρόπο και επηρεάζονται από τις συνθήκες του περιβάλλοντος. Aνάμεσα στα 5 με 10 χρόνια ξεκαθαρίζει η εξέλιξη του τραυλισμού, δηλαδή ή παραμένει και είναι μικρού βαθμού στα δύο τρίτα των περιπτώσεων ή στις υπόλοιπες περιπτώσεις εξελίσσεται και αυξάνει σε συχνότητα και ένταση και σε πολύ σοβαρές περιπτώσεις φθάνει μέχρι την ουσιαστική αλαλία. 

Τα παιδιά με τραυλισμό περιγράφονται ως εσωστρεφή και αγχώδη, παθητικά και υποταγμένα ή αντίθετα,επιθετικά και παρορμητικά. Οι αντιδράσεις τους εξαρτώνται από την ιδιοσυγκρασία τους και το περιβάλλον τους. Μερικά ευαίσθητα παιδιά μικρής κυρίως ηλικίας, που ζουν σε περιβάλλον αγχώδες ή ταραγμένο, συνειδητοποιούν πολύ νωρίς το πρόβλημά τους με αποτέλεσμα να παρουσιάζουν βίαιες αντιδράσεις. Συχνά παρουσιάζουν συναισθηματική ανωριμότητα  που εκφράζεται με υπερβολική προσκόλληση στη μητέρα ή με παράλογες απαιτήσεις. Αντίθετα σε άλλες περιπτώσεις είναι πολύ συνετά και συγκεντρωμένα. Οι μητέρες βρίσκονται στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος . Χαρακτηρίζονται  ως αγχώδεις,  υπερπροστατευτικές ή απόμακρες,ανασφαλείς, και ανικανοποίητες,  γεμάτες αντιφάσεις στη συμπεριφορά  τους προς το παιδί . 

Οι αιτιολογικοί παράγοντες είναι πολλοί, όπως η κληρονομικότητα, οι διάφορες νευρολογικές διαταραχές ή οι διαταραχές της πλευρίωσης, της χωροχρονικής αντίληψης κ.λπ. Σημαντικό επίσης ρόλο φαίνεται να παίζει και η στάση των γονιών στις φυσιολογικές δυσκολίες στη ροή της ομιλίας του μικρού παιδιού (2-4 ετών), όπου υπερβολικό άγχος και ανησυχία από την πλευρά τους μπορεί να ενισχύσει τα αισθήματα φόβου και να εγκαταστήσει ένα φυσιολογικό παροδικό «τραυλισμό».

Σε κάθε περίπτωση οι γονείς θα πρέπει να αποφεύγουν να χρησιμοποιούν εκφράσεις  του τύπου  «ηρέμησε», «σκέψου προτού μιλήσεις» ή «μίλα πιο αργά», ή να διακόπτουν το παιδί ή να συμπληρώνουν τις προτάσεις του.  Επίσης δεν πρέπει να το κριτικάρουν ή  να το εκθέτουν σε δύσκολες καταστάσεις. 

Τι να κάνετε…

• Περιμένετε ώσπου το παιδί σας ολοκληρώσει αυτό που έχει να πει προτού αρχίσετε να μιλάτε

• Μειώστε τον αριθμό των ερωτήσεών σας στο παιδί.

• Αντί να το ρωτάτε για όσα λέει, σχολιάστε τα χωρίς να του προκαλείτε αμηχανία.

• Να του επιτρέπετε να σας κατευθύνει σε δραστηριότητες. Να αποφασίσει το ίδιο αν θα μιλήσει ή όχι. Να του μιλάτε αργά, χαλαρά, ήρεμα με πολλές παύσεις. Αυτό το μοντέλο μπορεί να αποτελέσει σημαντικό κίνητρο για το παιδί, ώστε να οικοδομήσει σχέση εμπιστοσύνης μαζί σας.

• Αν το παιδί φέρει για συζήτηση το θέμα του τραυλισμού του, μην διστάσετε να μιλήσετε μαζί του ειλικρινά, διαβεβαιώνοντάς το ότι θα το ξεπεράσει.