Ελεύθερος τύπος
Από την Αλεξία Σβώλου
«Ο άνδρας μου είναι μονίμως έτοιμος για καυγά. Είναι άνεργος και οι οικονομικές δυσκολίες τον έχουν εξαγριώσει. Συχνά ξεσπά πάνω μου, χτυπώντας με ή εκτοξεύοντας απειλές. Θέλω να φύγω, αλλά πού να πάω;
Δεν έχω χρήματα, με αυτή την κατάσταση που επικρατεί δεν μπορώ να βρω δουλειά. Αν φύγω από το σπίτι, τι θα απογίνω;»
Εύλογο το ερώτημα μιας κακοποιημένης γυναίκας που αν και μέσα στο σπίτι της ζει τον εφιάλτη, διστάζει να φύγει, καθώς έξω από αυτό την περιμένει ο φόβος. Τα λόγια αυτά που εκφράζουν ένα αγωνιώδες δίλημμα αποτελούν μια μόνο από τις απελπισμένες εκμυστηρεύσεις, τις οποίες ακούν όσοι άνθρωποι εργάζονται στην νεοσύστατη τηλεφωνική γραμμή SOS 15900 της Γενικής Γραμματείας Ισότητας, αλλά και το προσωπικό του Οργανισμού της Διεθνούς Υποστήριξης Γυναικών ‘WIN HELLAS’.
Πρόκειται για κραυγές απόγνωσης των γυναικών που πληρώνουν-χωρίς να φταίνε – την οικονομική κρίση, τρώγοντας ξύλο ή δεχόμενες ψυχολογική ή σεξουαλική βία μέσα στο ίδιο τους το σπίτι από ένα βάναυσο σύζυγο, που η ανέχεια τον έχει φτάσει στα όρια του. «Και ενώ καθημερινά αυξάνεται ο αριθμός των Ελληνίδων που πέφτουν θύματα τέτοιων περιστατικών, στην χώρα μας η ενδο-οικογενειακή βία εξακολουθεί να παραμένει ‘ταμπού’ και να κρύβεται πίσω από κλειστά στόματα» λέει η υπεύθυνη επικοινωνίας του Οργανισμού WIN HELLAS, κα. Νίκη Μάντσιου, επισημαίνοντας πως αυτά τα βίαια ξεσπάσματα είναι ‘παιχνίδι εξουσίας’, μια απόπειρα του συζύγου να δείξει στην γυναίκα του ότι έχει τον απόλυτο έλεγχο. Σαν να μην έφτανε η κακοποίηση μέσα στο σπίτι, οι κακοποιημένες γυναίκες έχουν να αντιμετωπίσουν και την ‘έμμεση’ κακοποίηση που υφίστανται από το σύστημα, από αστυνομικούς που δεν γνωρίζουν ότι μπορούν να επέμβουν αυτεπάγγελτα σε τέτοια περιστατικά και κάποιους δικηγόρους, που προσπαθούν να εξαπατήσουν τα ‘θύματα’.
«Η βία μέσα στο σπίτι παραμένει ταμπού. Πρέπει οι Ελληνίδες να ζητήσουν βοήθεια, γιατί υπάρχει βοήθεια»
Νίκη Μάντσιου, υπ. επικοινωνίας WIN HELLAS
«Η βία στην οικογένεια αναπαράγει πρότυπα. Τα αγόρια μάρτυρες τέτοιων περιστατικών γίνονται θύτες ενώ τα κορίτσια θύματα»
Αλεξάνδρα Καππάτου, ψυχολόγος
Γραμμή SOS
Η ίδια η οικονομική κρίση, ωστόσο, που τροφοδοτεί τα φαινόμενα ενδο-οικογενειακής βίας, αυξάνοντας την ένταση μέσα στο σπίτι, καθίσταται ανασταλτικός παράγοντας στην προσπάθεια των θυμάτων να απαλλαχθούν από το μαρτύριο, αφού δεν έχουν πού να πάνε, οι ίδιες και τα παιδιά τους. Η νεοσύστατη τηλεφωνική γραμμή SOS, την οποία έθεσε σε λειτουργία τον περασμένο Μάρτιο η Γενική Γραμματεία Ισότητας κοντεύει να δεχτεί 3000 κλήσεις από γυναίκες-θύματα που ζητούν βοήθεια ή συμβουλές. Όπως επισημαίνει η κα. Κατσιβαρδάκου, υπεύθυνη της γραμμής, ο κύκλος της ενδο-οικογενειακής βίας χαρακτηρίζεται από την φόρτιση της ατμόσφαιρας, το ξέσπασμα (το βίαιο επεισόδιο), την μεταμέλεια του θύτη και την 2η ευκαιρία που του δίνει το θύμα, ελπίζοντας ότι θα αλλάξει. Η ελπίδα βέβαια αποδεικνύεται φρούδα, ενώ μέσα από τις αφηγήσεις των κακοποιημένων γυναικών φαίνεται ότι τα βίαια ξεσπάσματα έχουν αυξηθεί και πως το στάδιο της μεταμέλειας του θύτη έχει μειωθεί. «Και δεν είναι μόνο αυτό μας προβληματίζει. Σε εποχές οικονομικής και αυξημένης ανεργίας οι γυναίκες φοβούνται και έξω από το σπίτι τους. Δεν έχουν πού να πάνε, δεν έχουν πόρους για να ζήσουν και αυτό δυσκολεύει την κατάσταση» καταλήγει η κα. Κατσιβαρδάκου. Καταφύγιο για αυτές τις γυναίκες αποτελούν οι τρεις ξενώνες, που λειτουργούν στην Αττική και άλλοι 3 στην υπόλοιπη Ελλάδα (στον Βόλο, την Θεσσαλονίκη και το Ηράκλειο). Παρότι η λειτουργία αρκετών ξενώνων αναστάλθηκε από έλλειψη πόρων, αισιοδοξία γεννά το γεγονός ότι εκπονείται σχέδιο δράσης-με χρηματοδότηση του ΕΣΠΑ-για τη δημιουργία 13 ξενώνων ανά πρωτεύουσα περιφέρειας έως το 2013.
Το προφίλ θύτη – θύματος
Περιστατικά ενδο-οικογενειακής βίας ωστόσο δεν καταγράφονται μόνο στις χαμηλότερες κοινωνικο-οικονομικές τάξεις, που μαστίζονται από την ανεργία, την ανέχεια και την κατάχρηση αλκοόλ ή άλλων ουσιών. «Η βία είναι διαστρωματική, μπορεί να συμβεί σε οικογένειες υπεράνω υποψίας» εξηγεί η ψυχολόγος- παιδοψυχολόγος κα. Αλεξάνδρα Καππάτου, που ακολούθως σκιαγραφεί το προφίλ του θύτη και του θύματος: «Οι θύτες είναι συναισθηματικά ανώριμα άτομα, με χαμηλή αυτοεκτίμηση, έχουν βιώσει τα ίδια την κακοποίηση ή ήταν μάρτυρες της κακοποίησης της μητέρας τους, ζηλεύουν, είναι αυταρχικοί και θέλουν να έχουν τον έλεγχο. Από την άλλη, οι γυναίκες θύματα έχουν κι αυτές χαμηλή αυτο-εκτίμηση, πνίγονται στις ενοχές, πιστεύουν ότι εκείνες φταίνε που ο άντρας τους τις κακομεταχειρίζεται, είναι αμφιθυμικές (νιώθουν μαζί θυμό και ενοχές), υποφέρουν από κατάθλιψη και ζουν με την ψευδαίσθηση ότι ο βάναυσος συζυγός τους θα αλλάξει. Δυστυχώς όμως η κακοποίηση εφόσον ξεκινήσει δεν σταματά. Και το χειρότερο είναι ότι αναπαράγεται από τα παιδιά, τα οποία γίνονται μάρτυρες, αυτών των καταστάσεων, με το αγόρι να γίνεται μελλοντικά “θύτη” και το κορίτσι “θύμα”, αναζητώντας έναν σύντροφο εξίσου βίαιο με το βάναυσο πατέρα του”.
Η ενδοοικογενειακή βία σε αριθμούς
3 ξενώνες για γυναίκες θύματα βίας διαθέτει η Αττική, άλλοι 3-4 λειτουργούν στην υπόλοιπη Ελλάδα
1 στις 3 Ελληνίδες πέφτει θύμα βίας κάποια στιγμή στην ζωή της.
2 στα 10 άτομα γνωρίζουν κάποιον που έχει φερθεί βίαια στην σύντροφό του.
25% των Ελλήνων γνωρίζουν μια γυναίκα που έχει πέσει θύμα οικογενειακής βίας
8 στους 10 Έλληνες πιστεύουν ότι η ενδο-οικογενειακή βία
είναι συχνό φαινόμενο.
Δραστικά μέτρα κατά της βίας
*Η τιμωρία των δραστών, λένε 8 στους 10 ερωτηθέντες.
*Η εκπαίδευση των νέων σχετικά με το αμοιβαία σεβασμό, λένε 8 στους 10 ερωτηθέντες
*Η σωστή εφαρμογή των υπαρχόντων νόμων, λένε 9 στους 10 ερωτηθέντες
*Η θέσπιση πιο αυστηρών νόμων, λένε 9 στους 10 ερωτηθέντες.
Πηγές: Ευρωβαρόμετρο 2010, γραμμή SOS 15900, WIN Hellas (Διεθνής Υποστήριξη Γυναικών)
