Από την Αλεξάνδρα Καππάτου, Ψυχολόγο – Παιδοψυχολόγο
Το κάπνισμα είναι ένα μεγάλο πρόβλημα μεταξύ των εφήβων σε όλες τις χώρες. Oι περισσότεροι καπνιστές άρχισαν αυτή τη δεσμευτική και βλαβερή συνήθειά τους στην εφηβεία ή λίγο αργότερα. Μελέτες στις ΗΠΑ επιβεβαιώνουν ότι περισσότερο από το 80% των ενηλίκων καπνιστών αρχίζουν το κάπνισμα πριν από τα 18 χρόνια.
Γιατί καπνίζουν οι έφηβοι
• Είναι μέσα στο πλαίσιο της παρέας.
• Kαπνίζει ο καλύτερος φίλος ή φίλη τους.
• Για να δείχνουν ότι είναι μεγάλοι.
• Kαπνίζει ο γονιός ή οι συγγενείς τους και μιμούνται την πράξη. Έτσι αντιμετωπίζουν το κάπνισμα ως κάτι φυσιολογικό.
• Δεν έχουν πειστεί για τις βλαβερές διαστάσεις του καπνίσματος.
• Έχουν χαμηλή αυτοεκτίμηση.
• Έχουν πολύ στρες και χρησιμοποιούν το κάπνισμα σαν χαλαρωτικό.
• Mπορεί να έχουν κατάθλιψη.
• Έχουν φίλους που πιστεύουν ότι το τσιγάρο αδυνατίζει.
• Έχουν δεχτεί επιρροές από τις διαφημιστικές καμπάνιες των τσιγάρων αλλά και από την έμμεση προβολή του καπνίσματος μέσα από ταινίες ή σίριαλ. (Ευτυχώς τα τελευταία χρόνια έχει μειωθεί ο αριθμός των εικόνων του καπνού που προβάλλεται στις ταινίες.)
Τι σας προτείνω
• Αν είστε καπνιστές, δεν πρέπει να λειτουργείτε ενοχικά επειδή κάποια στιγμή παγιδευτήκα-τε στο κάπνισμα. Kανένας δεν άναψε το πρώτο του τσιγάρο ξέροντας ότι θα ακολουθήσουν άλλα 200.000 τα επόμενα 30 χρόνια.
• Να είστε ειλικρινείς με το παιδί. Mιλήστε του για την εμπειρία σας με το τσιγάρο, περιλαμ-βανομένων των λαθών σας. Aυτό θα το ενθαρρύνει να είναι πιο ανοιχτό και δεκτικό μαζί σας.
• Εξηγήστε στο παιδί ότι πριν από 30-40 χρόνια, που αρχίσατε εσείς το κάπνισμα, το τσιγάρο δεν θεωρούνταν απαγορευμένη ουσία σε καμία χώρα στον κόσμο.
• Tην τελευταία εικοσαετία, όμως, η κατάσταση έχει αλλάξει ριζικά, έχουν τεκμηριωθεί πλήρως επιστημονικά οι βλαβερές συνέπειες του καπνίσματος στην υγεία. Είναι γνωστό πλέον ότι η νικοτίνη ανήκει στις ουσίες που προκαλούν εθισμό και ανοχή. Όταν δηλαδή το άτομο αρχίσει να καπνίζει, αποζητά τη νικοτίνη και δεν σταματά στο ένα τσιγάρο την ημέρα.
• Ενημερώστε με τρόπο ρεαλιστικό τους εφήβους για τις αρνητικές συνέπειες του τσιγάρου στην υγεία. Ανατρέξτε μαζί τους στο διαδίκτυο για στοιχεία που έχουν δημοσιευτεί. Πείτε τους ότι οι καπνιστές έχουν 10 φορές περισσότερες πιθανότητες να πεθάνουν από ΧΑΠ (χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια) και κινδυνεύουν 22 φορές περισσότερο από καρκίνο του πνεύμονα σε σχέση με τους μη καπνιστές. Επίσης το 25% των θανάτων από καρδιαγγειακά νοσήματα οφείλεται στο κάπνισμα. Γενικά το 40% των θανάτων εξαιτίας όλων των μορφών καρκίνου αποδίδονται στο κάπνισμα.
• H οικογενειακή εκστρατεία κατά του καπνίσματος πρέπει να αρχίζει νωρίς, από τις πρώτες τάξεις του δημοτικού.
• Ρωτήστε το παιδί σας τι έχει σκοπό να κάνει αν του προσφέρει τσιγάρο κάποιος φίλος ή φίλη. Tι θα πει; Πώς θα αρνηθεί χωρίς να νιώσει άσχημα; Tο έχει προβληματίσει μήπως ήδη το όλο ζήτημα;
• Προτρέψτε το να σκεφθεί τους λόγους που πραγματικά δεν θα ήθελε να καπνίζει και να έχει έτοιμα τα δικά του επιχειρήματα. Έτσι, όταν προκύψει το ζήτημα, δεν θα βρεθεί απροετοί-μαστο και αμήχανο.
• Eξηγήστε στο παιδί ότι δεν καπνίζουν όλοι στη συντροφιά του, οπότε το επιχείρημα «Θέλω να καπνίζω σαν όλους τους άλλους» δεν ευσταθεί. Δεν θα ήταν δηλαδή εξίσου σημαντικοί για εκείνον οι φίλοι του σε περίπτωση που δεν κάπνιζαν;
• Aν ο έφηβος ασχολείται με σπορ, τονίστε του ότι το κάπνισμα θα επηρεάσει και την αθλητική αλλά αργότερα και την ερωτική του επίδοση.