Εκτύπωση άρθρου

Από την Αλεξάνδρα Καππάτου, Ψυχολόγο – Παιδοψυχολόγο

Ειδική φοβία είναι η παράλογη ανησυχία ή το άγχος για ένα ειδικό αντικείμενο ή κατάσταση, όπως τα ύψη, τα ζώα, το αίμα κ.ά. Στα παιδιά η ανησυχία ή το άγχος μπορεί να εκφράζονται με κλάμα, τρέμουλο, πάγωμα και προσκόλληση στον γονιό. Το φοβογόνο αντικείμενο ή κατάσταση σχεδόν πάντα προκαλεί άμεσα ανησυχία ή άγχος. Η ανησυχία ή το άγχος είναι δυσανάλογα σε σχέση με τον πραγματικό κίνδυνο που προέρχεται από το ειδικό αντικείμενο ή την κατάσταση.

Η ανησυχία, ο φόβος ή η αποφυγή πρέπει να επιμένουν για ένα διάστημα 6 μηνών ή περισσότερο και να προκαλούν σημαντική δυσφορία ή έκπτωση στον κοινωνικό, επαγγελματικό ή άλλο σημαντικό τομέα της λειτουργίας (σύμφωνα με το «διαγνωστικό και στατιστικό εγχειρίδιο για τις ψυχικές διαταραχές» DSM 5)

Oι ειδικές φοβίες μπορεί να είναι πολλών ειδών. Οι πιο γνωστές είναι για:

• τα μικρά ζώα, όπως τους σκύλους, τις γάτες, τα ποντίκια κ.ά. ή τα έντομα, όπως τις αράχνες, τις κατσαρίδες κ.ά.

• το φυσικό περιβάλλον, όπως τα ύψη, τις καταιγίδες, τους κεραυνούς, τους σεισμούς, τη θάλασσα

• τις ιατρικές πράξεις, όπως το αίμα, την ένεση, τον οδοντίατρο κ.ά.

• καταστάσεις όπως αεροπλάνα, ασανσέρ, κλειστά μέρη κ.λπ.

Το μέσο άτομο με ειδική φοβία φοβάται τρία αντικείμενα ή καταστάσεις και περίπου το 75% των ατόμων με ειδική φοβία φοβούνται περισσότερες από μία καταστάσεις ή αντικείμενα. Μερικές φοβίες εμφανίζονται στην εφηβεία, κυρίως εκείνες που συνδέονται με αντικείμενα, ζώα ή έντομα, ή με κόσμο, όπως η αγοραφοβία.

Oι έφηβοι ανάλογα με την ηλικία και την προσωπικότητά τους όταν έρχονται σε επαφή με το φοβογόνο αντικείμενο ή συνθήκη αντιδρούν με διάφορους τρόπους: με ταχυπαλμία, τρεμούλα, ιδρώνουν, δυσκολεύονται να αναπνεύσουν, νιώθουν ότι χάνουν τον έλεγχο κ.λπ.

Τρόποι αντιμετώπισης

Oι ειδικές φοβίες αντιμετωπίζονται με διάφορους τρόπους αλλά συνήθως με συνδυασμό θεραπειών. Eίναι σημαντικό ο έφηβος να μην αποφεύγει αυτό που φοβάται. Όπως αποδεικνύεται από έρευνες, οι φοβίες αντιμετωπίζονται με πολύ καλά αποτελέσματα με τη γνωσιακή θεραπεία.

O έφηβος εκτίθεται σε αυτό που φοβάται κάτω από ελεγχόμενες συνθήκες και έτσι, νιώθοντας ασφαλής, μαθαίνει σταδιακά να βρίσκει άλλους τρόπους αντίδρασης σε ό,τι τον φοβίζει ή τον αγχώνει.

Σιγά σιγά ο φόβος του μειώνεται, και μπορεί να ελέγχει το άγχος ακόμα και όταν είναι μόνος. Μαθαίνει να ξεχωρίζει τις ρεαλιστικές σκέψεις από τις μη ρεαλιστικές και αποκτά έναν έλεγχο στις σκέψεις που τον βασανίζουν. Kαμιά φορά χρειάζεται και φαρμακευτική αγωγή.

Τι σας προτείνω

• Aν διαπιστώσετε ότι ο έφηβός σας παρουσιάζει κάποιες ειδικές φοβίες, ενημερωθείτε γι’ αυτές όσο πληρέστερα μπορείτε.

• Μιλήστε του και διαβεβαιώστε τον ότι θα το ξεπεράσει.

• Ζητήστε αμέσως βοήθεια από ειδικό, ψυχολόγο ή παιδοψυχίατρο.

• Ίσως πρέπει να εκπαιδευτείτε κι εσείς όχι μόνο για να αντιδράτε σωστά στις ανησυχίες του παιδιού αλλά πιθανόν και στις δικές σας. Πολλές φορές πίσω από ένα παιδί που παρουσιάζει φοβίες κρύβεται ένας γονιός με παρόμοιες δυσκολίες.

• Zητήστε του, σε συνεργασία με τον ειδικό που το παρακολουθεί, να «εξασκηθεί» σαν να κάνει πρόβα σε συνθήκες που το αγχώνουν.

• Προτρέψτε το να έχει φίλους και μάλιστα να τους μιλήσει για τις δυσκολίες του, αν τους εμπιστεύεται. Θα βοηθούσε στις δύσκολες στιγμές να το στηρίξουν ψυχολογικά.

• Οι αθλητικές δραστηριότητες βοηθούν αρκετά.

Copy link
Powered by Social Snap