Από την Αλεξάνδρα Καππάτου, Ψυχολόγο – Παιδοψυχολόγο

Στην εφηβεία, συναντάμε όλους τους τύπους ψέματος που έλεγαν τα παιδιά στην παιδική ηλικία. Πολύ συχνά το ψέμα μπορεί να ειναι για τον έφηβο ένα μέσο να διαφυλάξει τον εσωτερικό του κόσμο. Είναι ένας τρόπος για να κρατά μακριά τους γονείς από δραστηριότητες ή σχέσεις που ο ίδιος κρίνει προσωπικές.

Επίσης το χρησιμοποιεί για ν’ αποφύγει συνέπειες ή παρατηρήσεις όταν γνωρίζει οτι έχει κάνει κάτι με το οποίο οι γονείς δεν συμφωνούν. Τα προβλήματα επέρχονται όταν ο έφηβος καταφεύγει συστηματικά στο ψέμα και πλέον δεν γνωρίζουμε πότε λέει αλήθεια.

Τα πιο συχνά ψέματα που λέει ο έφηβος

Δεν το έχω κάνει εγώ…: για να καλύψει αυτό που έκανε και που γνωρίζει οτι δεν σας αρέσει

Θα το κάνω αργότερα…: για να σας καθησυχάσει από την πίεση που του ασκείτε, αλλά δεν το κάνει

Δεν ήξερα…: δηλώνει αθώος για να ξεπεράσει τη δύσκολη στιγμή

Ξέχασα…: συνηθισμένη ατάκα των εφήβων για να αποφύγουν κάτι που τους πιέζει, συνήθως για τα μαθήματα

Δεν πίστευα οτι θα σας πείραζε…: για να αποφύγει τις αντιδράσεις θυμού σας

Δεν ήξερα τι σήμαινε…: για να σας κατευνάσει

Δεν ήταν δικό μου λάθος…: για να δικαιολογήσει τον εαυτό του, επιρρίπτει ευθύνες στους άλλους

Δεν πίστευα οτι ήταν σοβαρό…: για να αποφύγει τις συνέπειες

Τι σας προτείνω

Συζητήστε αναλυτικά με τον έφηβό σας σχετικά με τη συνήθεια του να λέει ψέματα και ρωτήστε το γιατί υιοθετεί αυτή τη συμπεριφορά.
Ακούστε το με προσοχή ακόμα κι αν δε συμφωνείτε.

Διαβεβαιώστε τον ότι τον αγαπάτε παρ’ ότι δε σας αρέσει η τακτική του. Να θυμάστε ότι κάτω από αυτή τη συμπεριφορά κρύβεται κάτι.

Να καταστήσετε σαφές ότι στην οικογένεια σας το ψέμα πάντα θα αντιμετωπίζεται σα σοβαρό παράπτωμα.

Εξηγήστε στον έφηβο τις επιπτώσεις που υφίσταται κάποιος όταν λέει ψέματα.

Ρωτήστε το αν έχει αντιληφθεί ότι λέγοντας ψέματα πληγώνει αυτούς που αγαπά.

Τονίστε του ότι αυτοί που ψεύδονται κάνουν περίπλοκη τη ζωή τους γιατί φοβούνται μήπως μαθευτεί η αλήθεια και έλθουν τα πάνω κάτω.

Συχνά η κατάσταση είναι εκτός ελέγχου γιατί καλύπτουν το ένα ψέμα με άλλο και βρίσκονται σε δύσκολη θέση γιατί δε μπορούν να θυμηθούν τι είπαν στον καθένα.

Βλάπτουν τελικά τον εαυτό τους επειδή δεν έχουν το θάρρος να αναγνωρίσουν την αλήθεια των ενεργειών τους. Έτσι αυτό που πετυχαίνουν είναι να μειώνουν την αυτοεκτίμησή τους.

Οι ψεύτες συνήθως είναι μοναχικοί: απομονώνονται προκειμένου να αποφεύγουν τις ερωτήσεις από αυτούς στους οποίους είχαν πει ψέματα.

Όσο πιο συχνά λένε ψέματα τόσο πιο πιθανό είναι να τα πιστέψουν και οι ίδιοι.

Το συμπέρασμα είναι ότι οι ψεύτες ξεγελούν τον ίδιο τον εαυτό τους. Γιατί τα ψέματα δε διαρκούν και οι ψεύτες δεν είναι τόσο έξυπνοι όσο θέλουν να πιστεύουν.

Μιλήστε λεπτομερώς για την εμπιστοσύνη, δώστε στο παιδί έναν κατάλογο με πράγματα που θα το ωφελήσουν όταν το εμπιστεύεστε.

Ρωτήστε τον αν θα ήθελε να αλλάξει.

Διαβεβαιώστε τον ότι θα είσαστε δίπλα του σε αυτή την προσπάθεια και ότι σκοπεύετε να αποκαταστήσετε την εμπιστοσύνη με σκοπό να δώσετε μια ευκαιρία ώστε να δημιουργηθεί μια ειλικρινής σχέση μεταξύ σας χωρίς δυσπιστία.

Μην αισθάνεστε ενοχή για τον τρόπο που τον μεγαλώσατε, όλοι οι γονείς κάνουν λάθη. Το βασικό είναι να τα εντοπίζουν και να έχουν τη διάθεση και τη δυνατότητα να τα διορθώνουν.

 Όταν το ψέμα γίνεται το βασικό μέσο επικοινωνίας με τον έφηβο απευθυνθείτε σε ειδικό.