Από την Αλεξάνδρα Καππάτου, Ψυχολόγο – Παιδοψυχολόγο

O έφηβος πρέπει να καθορίσει εκ νέου τη σχέση του με το περιβάλλον του και κυρίως απέναντι στους γονείς του. Πράγματι η οικογένεια, που ήταν το κέντρο της συναισθηματικής του ζωής, έρχεται σε δεύτερη μοίρα. Tώρα στο επίκεντρο του ενδιαφέροντός του και των συναισθημάτων του είναι κυρίως οι σχέσεις με συνομηλίκους και η αναζήτηση συντρόφου.

Κρατάνε απόσταση από τους γονείς….

Oι έφηβοι έχουν ανάγκη να κρατούν σε απόσταση τους γονείς τους. Παρατηρούμε ότι συχνά απωθούν τις προσπά€θειές τους να τους πλησιάσουν, να τους βοηθήσουν, να τους καθησυχά-σουν, και δύσκολα δέχονται τη στοργή τους.

Ζητούν ανεξαρτησία…

Eπίσης, δεν θέλουν να βγαίνουν πια με τους γονείς τους, όχι γιατί ντρέπονται ή ενοχλού-νται από αυτούς, αλλά γιατί θέλουν να δίνουν την εντύπωση ότι είναι πιο μεγάλοι και ανεξάρτητοι. Έχουν ανάγκη να κρατούν για τον εαυτό τους κάποια πράγματα. Όταν ήταν μικρότεροι, με χαρά σάς διηγούνταν όλα όσα γίνονταν κατά τη διάρκεια της ημέρας, τις ιστορίες με τη δασκάλα, τους φίλους και τις φίλες, ή ακόμα και τις ανοησίες του μικρού τους αδελφού. Tώρα μην σας φαίνεται παράξενο που η στάση τους έχει αλλάξει. Θέλουν να διαφυλάσσουν τις σκέψεις και κρατούν τα συναισθήματά τους μυστικά, ενώ μια από τις αγαπημένες τους δραστηριό€τητες είναι να κλείνονται στο δωμάτιό τους για να ονειροπο-λούν, να ανανεώνονται και να ξαναφτιάχνουν τον κόσμο τους.   

Aπογοητεύονται εύκολα
Zωή χωρίς αναποδιές, ανατροπές και απογοητεύσεις δεν υπάρχει. Aυτό το ξέρετε καλά όλοι οι γονείς από την προσωπική σας πείρα. Επιβεβαιώνεται καθημερινά, δυστυχώς με πασιφανή τρόπο, τα τελευταία χρόνια μάλιστα μέσα από τις συνέπειες της σοβαρής οικονομικής κρίσης που όλοι βιώ€νουμε και έχει προκαλέσει τεράστια ανατροπή στις ζωές μας αλλά και στις σταθερές μας. Δυστυχώς, πρέπει και τα παιδιά να συνηθίσουν στην έννοια της αναποδιάς, τουλάχιστον σε θέματα της καθημερινής τους ζωής. Όσο πιο μικρά μάθουν να αντιμετωπίζουν τις απρογραμμάτιστες αλλαγές και τις ατυχίες που ενδεχομένως θα τους συμβούν, τόσο πιο εύκολα θα επιβιώσουν αργότερα ως ενήλικοι.

Τι μπορούμε να κάνουμε;
Aν το παιδί έχει ήδη βιώσει κάποια απογοήτευση, είναι σημαντικό να έχει την άνεση να σας εμπιστευτεί και να σας εκμυστηρευτεί αυτό που του συμβαίνει. Ωστόσο δεν είναι βέβαιο ότι θα σας μιλήσει· άλλα παιδιά το κρατούν μέσα τους ή θέλουν να μιλήσουν στους φίλους τους.  

Ανοίξτε συζήτηση….

Αν όμως παρατηρείτε ότι ο έφηβός σας δείχνει στενοχωρημένος ή πιεσμένος ή μελαγχολικός ή εκνευρίζεται εύκολα, προκαλέστε συζήτηση, και αν αποφασίσει να σας μιλήσει προσπαθήστε να «δείτε» το πρόβλημα με τα δικά του μάτια. Να θυμάστε ότι οι απογοητεύ-σεις συχνά ορθώνονται σαν τεράστιο βουνό μπροστά στο παιδί.  •
Aκούστε τον με μεγάλη προσοχή. Aφήστε τον να μιλήσει όσο θέλει, χωρίς διακοπές. Είναι σημαντικό να αισθανθεί ότι στέκεστε δίπλα του, είστε σύμμαχος.

Βοηθήστε να βάλει σε μια σειρά τα πράγματα.. 

Βοηθήστε τον να βάλει σε σειρά τα γεγονότα και να τα δει ψύχραιμα, να σκεφθεί αν έχει ο ίδιος κάποια ευθύνη και τι θα μπορούσε να έχει κάνει ή έστω τώρα να κάνει. 
Να του τονίζετε ότι μερικές καταστάσεις ή κακές συμπεριφορές από τους άλλους δεν εξαρτώνται απολύτως από τον ίδιο, όμως είναι σημαντικό να μάθει να τα χειρίζεται. 
Επισημαίνετε γενικά στο παιδί ότι η αναποδιά και η απογοήτευση αποτελούν μέρος της ζωής. Σημασία έχει να μπορούμε να αντιδράσουμε και να βγούμε πιο δυνατοί.  
Πολλοί άνθρωποι ακόμα και μεγάλοι τα χάνουν με τις δύσκολες στιγμές. Πόσο μάλλον οι έφηβοι. Kατά συνέπεια, μην έχετε την απαίτηση από το παιδί σας να δείχνει υπερβολική ψυχραιμία στις απογοητεύσεις. 

Ας εκδηλώσει την απογοήτευσή του, αφήστε τον…

Eπιτρέψτε του να εκδηλώσει την απογοήτευσή του και μην το αποπαίρνετε με σχόλια του τύπου «Πάλι αυτό σκέφτεσαι; Aμάν πια!». Aν αισθανθεί ότι η θλίψη είναι «απαγορευμένο συναίσθημα», δεν θα την εκφράζει, θα την καταπνίγει και θα πάψει να σας εμπιστεύεται.
Επιδιώξτε να μην διαταραχθεί η καθημερινότητά του εξαιτίας της ψυχικής του αναστάτωσης.

Μην αλλάζετε τη ρουτίνα του

H ρουτίνα λειτουργεί πολλές φορές σαν φάρμακο, γιατί μας δίνει την εντύπωση ότι ελέγχουμε την κατάσταση.
Eξηγήστε του ότι στη ζωή οι στενοχώριες είναι περαστικές και ότι στην ηλικία του κι εσείς τραγικοποιούσατε τις απογοητεύσεις και τις δυσκολίες σας. Πάντα υπάρχει μέλλον, όσο δύσκολο κι αν είναι για το παιδί σας να πιστέψει ότι αυτό που το στενοχωρεί τώρα θα περάσει και θα έρθουν καλύτερες μέρες.