Από την Αλεξάνδρα Καππάτου, Ψυχολόγο – Παιδοψυχολόγο
Ο κωρονοϊός αγχώνει και τα παιδιά
Τα παιδιά και οι έφηβοι ίσως δεν αντιλαμβάνονται πλήρως όλα όσα αφορούν στην καραντίνα και τα δεδομένα γύρω από τον κορωνοϊό ωστόσο αυτό δε σημαίνει ότι δεν αγχώνονται με τη νέα πραγματικότητα που έχει διαμορφωθεί εξαιτίας του. Κι εσείς φυσικά αγωνιάτε γιατί το τελευταίο που θέλετε είναι να βλέπετε τα παιδιά σας αδύναμα μπροστά σε κάτι άγνωστο για όλους μας. Τι μπορείτε να κάνετε;
Βασικό βήμα στη μάχη κατά του άγχους είναι να μπορέσετε να το αναγνωρίσετε έγκαιρα. Στα παιδιά το άγχος εκδηλώνεται μέσα από διάφορες συμπεριφορές που σπάνια πάει η σκέψη σας ότι πίσω από αυτές υπάρχει άγχος… Δώστε λοιπόν ιδιαίτερη σημασία αν τα παιδιά σας παρουσιάσουν τα εξής σημάδια:
Μικρότερα παιδιά
Έχουν ξεσπάσματα θυμού , γκρίνιας ή κλαίνε πολύ και με το παραμικρό
Παλινδρομούν σε παλιότερα στάδια ανάπτυξης που είχαν κατακτήσει (π.χ. βρέχουν το κρεβάτι τους ενώ η ηλικία τους δε δικαιολογεί κάτι τέτοιο)
Είναι υπερβολικά ανήσυχα ή θλιμμένα
Έχουν αλλάξει οι συνήθειες στον ύπνο και στη διατροφή τους (κοιμούνται αργά, τρώνε ακατάστατα κ.λπ.)
Μεγαλύτερα παιδιά και έφηβοι
Είναι ευέξαπτα και συχνά εκφράζουν επιθετικότητα προς τα αδέλφια τους ή και προς εσάς
Έχουν αλλάξει οι συνήθειες του ύπνου ή του φαγητού τους για παράδειγμα κοιμούνται πολλές ώρες ή έχουν αυπνίες , τρώνε πολλά γλυκά κοκ.
Δυσκολεύονται να συγκεντρωθούν
Αποφεύγουν δραστηριότητες που απολάμβαναν στο παρελθόν και όχι απλά εξαιτίας της καραντίνας (π.χ. δε θέλει να παίξει το αγαπημένο του βιντεοπαιχνίδι, να ακούσει μουσική κ.λπ.)
Παρουσιάζουν ανεξήγητους πονοκεφάλους ή άλλα σωματικά συμπτώματα (π.χ. στομαχόπονο) χωρίς εμφανή οργανικό λόγο, σύμφωνα με τα λόγια του παιδιάτρου τους
Κάνουν χρήση αλκοόλ, καπνού ή άλλων ουσιών κλπ
Υποστηρίξτε τα παιδιά σας
Η δική σας στάση και κατανόηση είναι όπως πάντα καθοριστικής σημασίας για τα παιδιά σας. Για να τα βοηθήσετε λοιπόν σε αυτή την παρατεινόμενη δοκιμασία, προσπαθήστε να:
Αφιερώνετε χρόνο στα παιδιά σας αν και όποτε βλέπετε ότι έχουν την ανάγκη να μιλήσουν για όσα αισθάνονται ή τα απασχολούν. Φροντίστε όμως οι πληροφορίες που τους μεταφέρετε να είναι αξιόπιστες και ψύχραιμες και να χρησιμοποιείτε την κατάλληλη γλώσσα ανάλογα με την ηλικία και την ωριμότητά τους.
Διαβεβαιώστε τα ότι είναι ασφαλή και τα ίδια και εσείς.
Αφήστε τα να ξεσπάσουν. Αν το κλείσιμο στο σπίτι τα έχει εξουθενώσει ή αν είναι αναστατωμένα και φοβισμένα, πείτε τους ότι είναι φυσιολογικό να αισθάνονται έτσι και βοηθήστε τα να εκφράσουν την αγωνία ή την ενόχλησή τους με υγιή τρόπο (π.χ. να μιλάνε γι’ αυτό, να εκφράζονται μέσα από την τέχνη ή τη σωματική άσκηση ή απλά να μάθουν πως μπορούν να συμβάλλουν στον περιορισμό της νόσου κλπ).
Πείτε τους ότι μπορεί τώρα να πρέπει να περιοριστούν και να μην κάνουν τα πράγματα που τους ευχαριστούν όμως αυτό είναι για το καλό όλων. Βοηθήστε τα δηλαδή να καταλάβουν ότι με τον αυτοπεριορισμό γίνονται χρήσιμα όχι μόνο για τον εαυτό τους αλλά και για τους άλλους. Η ιδέα ότι συμμετέχουν στο γενικό καλό έστω και υπό αυτές τις συνθήκες τους δίνει ένα αίσθημα σκοπού που συμβάλλει και στον έλεγχο του στρες.
Βρείτε τρόπους να διαχειρίζεστε το άγχος που επίσης νιώθετε γι’ αυτή την κατάσταση και μοιραστείτε τους μαζί τους. Θυμηθείτε ότι αν τα παιδιά –κάθε ηλικίας- βλέπουν τους γονείς τους αγχωμένους, κατά πάσα πιθανότητα θα νιώσουν ότι όντως απειλούνται από κάτι.
Βρείτε μια οικογενειακή χαλαρωτική δραστηριότητα για να κάνετε όλοι μαζί (επιτραπέζια, γυμναστική μέσα από βίντεο στο διαδίκτυο ή εφαρμογών – σίγουρα μπορείτε να βρείτε κάποιο πρόγραμμα για όλη την οικογένεια-, μαγειρική, μουσική…)
Προσπαθήστε να βάλετε ένα μέτρο στην έκθεση των παιδιών στα social media και γενικά στο διαδίκτυο ειδικά αν είναι μικρότερης ηλικίας. Ο βομβαρδισμός από ειδήσεις –αληθινές και ψεύτικες- σχετικά με τον κορωνοϊό, μπορεί να εντείνει το άγχος τους σε ανεξέλεγκτο βαθμό.
Διατηρήστε -όσο γίνεται- μία ρουτίνα. Τακτικές ώρες ύπνου και φαγητού, πρόγραμμα δραστηριοτήτων, ώρα για ψυχαγωγία κ.λπ. Αυτό δεν πρέπει να ισχύει μόνο για τα παιδιά αλλά και για εσάς.
Αφήστε τα παιδιά κάθε ηλικίας να συμμετέχουν στις δουλειές του σπιτιού. Καθάρισμα, μαγείρεμα, διαλογή ρούχων που δε χρειάζεστε πια, διακόσμηση, αναδιάταξη επίπλων…
Κρατώντας τα απασχολημένα και αναθέτοντάς τους ευθύνες, αποσπάτε την προσοχή τους από τις εξελίξεις για την κατάσταση ενώ παράλληλα τονώνετε την αυτοπεποίθησή τους!
Ανοιχτή τηλεφωνική γραμμή βοήθειας 1110 (χωρίς χρέωση)
Ψυχολογική υποστήριξη, συμβουλευτική και καθοδήγηση στους γονείς
Λειτουργεί από την Περιφέρεια Αττικής και τον ΙΣΑ καθημερινά 9 π.μ. – 9μ.μ.
Τηλεφωνική γραμμή ψυχοκοινωνικής υποστήριξης 10306 (χωρίς χρέωση)
Λειτουργεί από το Υπουργείο Υγείας και το ΕΚΠΑ και παρέχει:
Ψυχολογική στήριξη: 24ωρη λειτουργία.
Ψυχιατρική βοήθεια σε πάσχοντες από ψυχικό νόσημα: από 08.00 έως 20.00.
Ψυχολογική στήριξη παιδιών και οικογενειών: 24ωρη λειτουργία.
Ψυχολογική στήριξη υγειονομικού προσωπικού: από 08.00 έως 20.00
Κοινωνική στήριξη: από 08.00 έως 20.00
Πηγές: https://www.cdc.gov/coronavirus/2019-ncov/prepare/managing-stress-anxiety.html https://www.nytimes.com/2020/03/11/well/family/coronavirus-teenagers-anxiety.html https://www.psychologytoday.com/us/blog/atypical-children-extraordinary-parenting/202003/managing-child-and-teen-stress-during-school https://www.who.int/docs/default-source/coronaviruse/helping-children-cope-with-stress-print.pdf?sfvrsn=f3a063ff_2