Ένα στα έξι παιδιά θύμα κακοποίησης 19/01/2020
Υπογραφή: Δήμητρα Μποφυλάτου
Αποτροπιασμό προκάλεσε στο Πανελλήνιο η είδηση ότι ένας 50χρονος συνελήφθη στην Ηλιούπολη από την Αστυνομία για ασέλγεια σε βάρος ενός 13χρονου κοριτσιού με ειδικές ανάγκες. Ο δράστης ήταν οικογενειακός φίλος της οικογένειας και είχε πάει με τη σύζυγο του για επίσκεψη στο σπίτι της οικογένειας. Κάποια στιγμή φέρεται να βρέθηκε στο δωμάτιο του κοριτσιού και να ασέλγησε σε βάρος του. Τότε η 13χρονη άρχισε να φωνάζει και ο πατέρας έπιασε επ’ αυτοφώρω τον δράστη. Άμεσα κλήθηκε η αστυνομία και ο δράστης οδηγήθηκε στον εισαγγελέα, όπου και πήρε προθεσμία να απολογηθεί.
Στη χώρα μας το θέμα της σεξουαλικής κακοποίησης παιδιών «πονάει»: Ενα στα έξι παιδιά στην Ελλάδα θα δεχθεί στη ζωή του κάποια μορφή σεξουαλικής βίας ή κακοποίησης, ένα στα δεκατρία θα έχει και σωματική επαφή με τους δράστες και ένα στα τριάντα θα έχει μια εμπειρία βιασμού ή απόπειρας βιασμού, σύμφωνα με στοιχεία από το « Χαμόγελο του Παιδιού». Στη χώρα μας η σεξουαλική κακοποίηση ανηλίκων δύσκολα καταγγέλλεται. Είναι χαρακτηριστικό ότι τα καταγγελλόμενα περιστατικά σε όλων των ειδών τις υπηρεσίες δεν φτάνουν ούτε το 1 τοις χιλίοις, ενώ το 2018 «Το Χαμόγελο του Παιδιού» από τις περίπου 729 κλήσεις που έλαβε στην Εθνική Τηλεφωνική Γραμμή SOS 1056 μόνο 4 αφορούσαν καταγγελίες για σεξουαλική κακοποίηση.
Στην Ευρώπη περίπου ένα στα πέντε παιδιά στην Ευρώπη πέφτει θύμα σεξουαλικής κακοποίησης. Από αυτά τα περιστατικά, λιγότερο από το 10% αναφέρονται στην αστυνομία και πολύ λιγότερα, μόλις το 1% καταλήγουν σε σύλληψη, καταδίκη και φυλάκιση. Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (ΠΟΥ), ένας στους τέσσερις ενήλικες έχουν κακοποιηθεί κατά τη παιδική ηλικία. Τα παιδιά, σε ένα μεγάλο ποσοστό της τάξεως του 80%, κακοποιούνται σεξουαλικά από άτομα στο οικογενειακό ή φιλικό περιβάλλον του παιδιού, «υπεράνω κάθε υποψίας.
Ποιος είναι συνήθως ο δράστης
Kατά κανόνα, εκείνος που κακοποιεί σεξουαλικά ένα παιδί είναι –δυστυχώς– γνώριμος της οικογένειας και σπανιότερα κάποιος άνθρωπος που συναναστρέφεται το ίδιο. «Σύμφωνα με μελέτες, στις περισσότερες περιπτώσεις, το άτομο που κακοποιεί προέρχεται από το οικείο περιβάλλον του παιδιού και εκείνο το εμπιστεύεται» δηλώνει στη «Νέα Σελίδα» η ΨΥΧΟΛΟΓΟΣ – παιδοψυχολόγος Αλεξάνδρα Καππάτου:
«Υπολογίζεται ότι το 60% των δραστών είναι άτομα που γνωρίζει το παιδί αλλά δεν είναι μέλη της οικογένειας για παράδειγμα, μπορεί να είναι φίλοι της οικογένειας, γείτονες, άτομα που φροντίζουν το παιδί κ.λπ. Ένα περίπου 30% των δραστών είναι μέλη της οικογένειας, για παράδειγμα, πατέρας, αδελφός, θείος, ξαδέλφια. Μόλις το 10% των δραστών είναι ξένοι προς το παιδί. Oι δράστες δηλαδή είναι συνήθως είτε συγγενείς είτε φίλοι, με «άψογη» συμπεριφορά. Επίσης, συχνά είναι πρόσωπα
που εργάζονται σε μέρη όπου υπάρχουν παιδιά (σχολεία, αθλητικοί σύλλογοι κ.λπ.) και γενικά θεωρούνται άτομα «υπεράνω πάσης υποψίας». Στις περισσότερες περιπτώσεις, ο δράστης είναι άνδρας, ανεξάρτητα αν το θύμα είναι αγόρι ή κορίτσι. Ετεροφυλόφιλοι και ομοφυλόφιλοι άνδρες είναι εξίσου πιθανό να κακοποιούν παιδιά. Εκτιμάται ότι γυναίκες δράστες μπορεί να είναι περίπου το 14% των περιπτώσεων που καταγγέλλονται από αγόρια και το 6% από κορίτσια. Δεν είναι όλοι οι δράστες ενήλικοι, εκτιμάται ότι το 23% των κρουσμάτων σεξουαλικής κακοποίησης παιδιών διαπράττονται από άτομα ηλικίας κάτω των δεκαοκτώ ετών, σύμφωνα με την Αμερικανική Ψυχολογική Εταιρεία».
Σημάδια που θα πρέπει να μας ανησυχήσουν
Πώς θα αναγνωρίσουμε το παιδί που έχει υποστεί σεξουαλική κακοποίηση; Η κ. Καππάτου παρουσιάζει στη «Νέα Σελίδα» κάποια τυπικά σημάδια που θα πρέπει να μας ανησυχήσουν:
« Το παιδί παρουσιάζει ΞΑΦΝΙΚΑ ΑΝΕΞΗΓΗΤΕΣ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΓΟΝΕΙΣ διαταραχές στον ύπνο (εφιάλτες κ.λπ.). ή έχει καταναγκαστικές συμπεριφορές στο φαγητό. Παρουσιάζει εκρήξεις στη συμπεριφορά του ενώ δείχνει να είναι διαρκώς σε εγρήγορση. Αποκτά φοβίες και ανασφάλειες. Γίνεται εσωστρεφής και αποκόπτεται από την κοινωνική ζωή ή μπορεί να εμφανίζει συμπτώματα κατάθλιψης και αυτοκτονικό ιδεασμό. Ίσως να αποφεύγει ένα συγκεκριμένο άτομο που μέχρι πρόσφατα του ήταν αγαπητό.
Φοβάται την απόκτηση οικειότητας και το συναισθηματικό δέσιμο. Η επίδοσή του στο σχολείο πέφτει ή εμφανίζει μαθησιακές δυσκολίες. Επιδεικνύει έντονη σεξουαλική συμπεριφορά ή κάνει χρήση αλκοόλ ή άλλων ουσιών. Παραμελεί την προσωπική του υγιεινή ή εμφανίζει τάσεις φυγής.»
Ένα στοιχείο που μπορεί να μας υποψιάσει όπως εξηγεί η κ. Καππάτου είναι πως:
«Τα παιδιά θύματα της σεξουαλικής κακοποίησης συνηθίζουν να αυτοτραυματίζονται και, μάλιστα, έγκυρα στοιχεία δείχνουν πως είναι έως και τέσσερις φορές πιο πιθανό να αντιδράσουν σε αυτό που τους συμβαίνει με αυτόν τον τρόπο. Επίσης, στην προσπάθειά τους να αποκρύψουν ό,τι τους συμβαίνει, αναζητούν διάφορες δικαιολογίες προκειμένου να εξηγήσουν τους πιθανούς τραυματισμούς που οφείλονται στην κακοποίηση.
Το πιο ανησυχητικό όπως τονίζει η Κυρία Καππάτου είναι πως τα παιδιά προσπαθούν να αποκρύψουν συχνά αυτό τον εφιάλτη που βιώνουν γιατί αισθάνονται ντροπή ή φοβούνται ότι οι γονείς δεν θα τα πιστέψουν κλπ. « Σύμφωνα με εκτιμήσεις, μέχρι και το 40% των παιδιών θυμάτων δεν δείχνουν κάποιο σημάδι, πασχίζοντας να μην υποπτευθεί κάτι ο γονιός. Παγκοσμίως, το 73% των θυμάτων σιωπά για τουλάχιστον έναν χρόνο, μέχρι τελικά να εκμυστηρευθεί σε κάποιον τι του συνέβη, ενώ το 45% των θυμάτων δεν μιλά για τουλάχιστον πέντε χρόνια.»
