Μία από τις πολλές συνέπειες του περιορισμού στο σπίτι φαίνεται ότι είναι δυστυχώς η αύξηση των κρουσμάτων ενδοοικογενειακής βίας. Τα νούμερα σε αρκετές περιοχές του πλανήτη είναι ανησυχητικά.
Η κατάσταση στον κόσμο
Οι γυναίκες και τα παιδιά μπορεί να μην κινδυνεύουν τόσο από τις άμεσες συνέπειες του κορωνοϊού, φαίνεται όμως ότι κινδυνεύουν ιδιαίτερα από τις παράπλευρες επιπτώσεις του.
Κι αυτό γιατί αυτές οι δύο ομάδες είναι τα συχνότερα θύματα οικογενειακής βίας που εν μέσω lockdown φαίνεται να βρίσκει πρόσφορο έδαφος.
Στη Βραζιλία, την Κίνα, την Ιταλία και τη Γερμανία ήδη ακτιβιστές και άλλοι φορείς υποστήριξης των θυμάτων ενδοοικογενειακής βίας κάνουν λόγο για ανησυχητική αύξηση των περιστατικών.
Στη Hubei της Κίνας, την επαρχία που χτύπησε περισσότερο ο κορωνοϊός, τα περιστατικά ενδοοικογενειακής βίας που δηλώθηκαν στις αρχές ήταν φέτος τριπλάσια σε σχέση με τα αντίστοιχα περσινά (162 αντί για 47!). Το 90% αυτών των περιστατικών φαίνεται ότι συνδέονται με την καραντίνα που επιβλήθηκε λόγω του Covid-19 που ανάγκασε πολλά από τα θύματα να περάσουν πολύ περισσότερο χρόνο στο ίδιο σπίτι με τον βασανιστή τους.
Επίσης, στη Βραζιλία υπολογίζεται αύξηση κατά 40-50% των περιστατικών ενδοοικογενειακής βίας κατά την επέλαση της νόσου.
Στην πιο κοντινή μας Ισπανία, που επίσης δοκιμάζεται σκληρά από τον κορωνοϊό, οι κλήσεις στη γραμμή βοήθειας για τα θύματα οικογενειακής βίας αυξήθηκαν κατά 20% τις πρώτες μέρες της καραντίνας ενώ πριν από μερικές μέρες μια γυναίκα δολοφονήθηκε από τον άντρα της μπροστά στα μάτια των παιδιών τους…
Στην Κύπρο πάλι σημειώθηκε αύξηση 30% ενώ στην Ιταλία οι υπηρεσίες υποστήριξης των θυμάτων λαμβάνουν χιλιάδες μηνύματα και e-mail…
Στη χώρα μας, σύμφωνα με στοιχεία από τη Γενική Γραμματεία Οικογενειακής Πολιτικής και Ισότητας των Φύλων, οι κλήσεις στη γραμμή SOS 15900 που αφορούσαν την ενδοοικογενειακή βία αυξήθηκαν κατά 6,4% σε σχέση με τον Φεβρουάριο ενώ στη διάρκεια της καραντίνας τουλάχιστον τρεις γυναίκες έχασαν τη ζωή τους εξαιτίας της βίας που υπέστησαν από άτομα του οικογενειακού τους περιβάλλοντος…
Οι αιτίες πίσω από τα νούμερα
Σε συνθήκες τόσο πρωτοφανείς όσο αυτές που ζούμε τον τελευταίο καιρό με την επιβολή της αναγκαστικής παραμονής στο σπίτι, οι γυναίκες και τα παιδιά που είναι τα συχνότερα θύματα οικογενειακής βίας, υποχρεώνονται να περνάνε πολύ καιρό με τον θύτη.
Όπως φαίνεται, η βία «ανθεί» σε περιόδους γεμάτες προκλήσεις όπως η τωρινή. Κάτι αντίστοιχο συμβαίνει και όταν μια χώρα βιώνει π.χ. έντονη οικονομική κρίση.
Επιπλέον αυτή την περίοδο που όλοι μένουμε σπίτι, οι θύτες δυσκολεύονται να εκτονωθούν με άλλον τρόπο ή σε άλλους χώρους, επομένως ξεσπάνε πάνω στους πιο κοντινούς τους ανθρώπους, οι οποίοι τώρα έχουν και ακόμα λιγότερες ευκαιρίες για να ξεφύγουν καθώς είναι αποκομμένοι από τον περίγυρο που θα μπορούσε ίσως να τους υποστηρίξει…
Το ακόμα χειρότερο είναι ότι στα θύματα δημιουργείται η αίσθηση ότι μέσα σε όλον αυτόν τον αναβρασμό, ακόμα κι αν μιλήσουν, είναι πιθανό να μην ασχοληθεί κανείς μαζί τους. Επίσης, δεν είναι απίθανο να σκέφτονται ότι δε θα καταφέρουν να ξεφύγουν ούτε μετά το lockdown καθώς ήδη υπάρχει η αίσθηση ότι η συνέχεια θα είναι ακόμα πιο επισφαλής…
Τι εννοούμε όταν λέμε ενδοοικογενειακή βία
Η βία μπορεί να έχει πολλές μορφές. Μπορεί να είναι σωματική (ξύλο, πρόκληση πόνου κ.λπ.), λεκτική (βρισιές, απειλές, ταπείνωση, προσβολές), ψυχολογική (π.χ. απομόνωση του θύματος από ανθρώπους που θα μπορούσαν να το υποστηρίξουν, εκβιασμός κ.λπ.) και σεξουαλική (βιασμός, προσβολή της γενετήσιας αξιοπρέπειας κ.λπ.). Βία επίσης ασκείται αν ο θύτης εκμεταλλεύεται οικονομικά το θύμα στερώντας του την ευκαιρία να ζήσει αξιοπρεπώς.
Για να χαρακτηριστεί «ενδοοικογενειακή» η βία πρέπει να συμβεί ανάμεσα σε συζύγους ή άτομα που έχουν υπογράψει σύμφωνο συμβίωσης και τα παιδιά τους (είτε βιολογικά είτε από αναδοχή ή υιοθεσία). Ενδοοικογενειακή θεωρείται και η βία που ασκείται μεταξύ μόνιμων συντρόφων (ακόμα και αν αυτό δεν επικυρώνεται τυπικά, π.χ. με γάμο ή σύμφωνο) και στα παιδιά είτε του ενός είτε και των δύο. Τέλος, ακόμα και αν οι σύντροφοι δεν είναι πια μαζί (έχουν χωρίσει) και ο ένας ασκήσει βία στον άλλον, η πράξη του εμπίπτει επίσης στην ενδοοικογενειακή βία.
Μπορεί να αντιμετωπιστεί;
Ο πιο αποτελεσματικός τρόπος για να σταματήσει η κακοποίηση του θύματος, είναι ο δράστης να υποχρεωθεί να το κάνει από το νόμο. Γι’ αυτό και είναι απαραίτητη η καταγγελία στις αρμόδιες αρχές. Αυτό δυστυχώς γίνεται συνήθως όταν πια η κακοποίηση έχει γίνει ρουτίνα ενώ κάποιες φορές δε γίνεται ποτέ…
Το θύμα συχνά αρνείται να πιστέψει τι έχει συμβεί ή ντρέπεται γι’ αυτό ή πείθεται από τις υποσχέσεις του δράστη ότι θα αλλάξει, με αποτέλεσμα να μην αναζητά βοήθεια έγκαιρα.
Ειδικά αυτή την περίοδο όμως, μπορεί να αισθάνεται διπλά αδύναμο καθώς η απειλή του κορωνοϊού φαίνεται να έχει επιβάλει την παρουσία της σε κάθε κομμάτι της ζωής όπως την ξέραμε. Όμως ακόμα και τώρα, τα θύματα δεν πρέπει να διστάζουν να αναφέρουν τα περιστατικά στην Αστυνομία, η οποία οφείλει να δώσει προτεραιότητα σε τέτοια περιστατικά καθώς η κακοποίηση διώκεται αυτεπάγγελτα.
Έτσι, τα θύματα μπορούν είτε να καλέσουν το 100 ή αν δεν μπορούν να μιλήσουν, μπορούν να στείλουν γραπτό μήνυμα στο 100 δηλώνοντας διεύθυνση, όνομα και τον λόγο επικοινωνίας (π.χ. ο άντρας μου χτυπάει το παιδί κ.λπ.)
Επιπλέον, τα θύματα μπορούν να καλέσουν στη γραμμή για τις γυναίκες – θύματα βίας (15900) που λειτουργεί από Γενική Γραμματεία Οικογενειακής Πολιτικής και Ισότητας των Φύλων. Στην ίδια υπηρεσία μπορεί επίσης να αποσταλεί e-mail (sos15900@isotita.gr). Για τα παιδιά – θύματα βίας λειτουργεί και το 1056 από το Χαμόγελο του Παιδιού.
Επίσης, το άτομο που χρειάζεται βοήθειας μπορεί να επικοινωνήσει με το 197 ( Εθνικό Κέντρο Κοινωνικής Αλληλεγγύης) αλλά και με την Κοινωνική Υπηρεσία του δήμου του καθώς και εκεί μπορεί να τύχει της φροντίδας που χρειάζεται.
Τέλος, τα θύματα ενδοοικογενειακής βίας, καλό είναι να μιλάνε γι’ αυτό που βιώνουν με ανθρώπους που εμπιστεύονται και που θα μπορούσαν να ενημερώσουν τις αρχές σε περίπτωση που αδυνατούν να το κάνουν τα ίδια.
Αν είστε θύμα οικογενειακής βίας ή γνωρίζετε κάποιον άλλον που είναι, καλέστε:
- 100
- 15900 (Γενική Γραμματεία Οικογενειακής Πολιτικής και Ισότητας των Φύλων)
- 1056 (Χαμόγελο του Παιδιού)
- 197 (Εθνικό Κέντρο Κοινωνικής Αλληλεγγύης)
Οι παραπάνω γραμμές λειτουργούν όλο το 24ωρο καθόλη τη διάρκεια του χρόνου
ΠΗΓΕΣ