Με αφορμή τη σοβαρή οικονομική κρίση που επηρέασε τις ζωές των περισσότερων οικογενειών στη χώρα μας, προκαλώντας μεγάλες ανατροπές και απόγνωση, οι γονείς προβληματίζονται περισσότερο από ποτέ σχετικά με τον τρόπο που βιώνουν οι ίδιοι την απογοήτευση αλλά και τα παιδιά τους

Σε διάφορες διαλέξεις που δίνω, επανέρχεται συχνά και αναπόφευκτα το ερώτημα: «Με την απογοήτευση των εφήβων τι γίνεται;».

Γιατί, βέβαια, εμείς οι ενήλικοι μπορεί να γνωρίζουμε ότι ζωή χωρίς αναποδιές, ανατροπές και απογοητεύσεις δεν υπάρχει, όμως τα παιδιά δεν μπορούν ακόμη να επεξεργαστούν το συγκεκριμένο ζήτημα και να το αποδεχτούν. Δυστυχώς, πρέπει και αυτά να συνηθίσουν στην έννοια της αναποδιάς, τουλάχιστον σε θέματα της καθημερινής τους ζωής. Όσο πιο μικρά μάθουν να αντιμετωπίζουν τις αιφνίδιες αλλαγές και τις ατυχίες που ενδεχομένως να τους συμβούν, τόσο πιο εύ- κολα θα επιβιώσουν αργότερα ως ενήλικοι

Τι σας προτείνω
Aν το παιδί έχει ήδη βιώσει κάποια απογοήτευση, είναι σημαντικό να έχει την άνεση να σας εμπιστευτεί και να σας εκμυστηρευτεί αυτό που του συμβαίνει. Ωστόσο, δεν είναι βέβαιο ότι θα σας μιλήσει κάποια παιδιά είτε το κρατούν μέσα τους είτε θέλουν να μιλήσουν γι’ αυτό στους φίλους τους.
Αν όμως παρατηρείτε ότι ο έφηβός σας δείχνει στενοχωρημένος, πιεσμένος, μελαγχολικός ή εκνευρίζεται εύκολα, προκαλέστε εσείς συζήτηση, και, αν αποφασίσει να σας μιλήσει, προσπαθήστε να δείτε το πρόβλημα με τα δικά του μάτια. Να θυμάστε ότι οι απογοητεύσεις συχνά ορθώνονται τεράστιο βουνό μπροστά στο παιδί.
Aκούστε τον έφηβό σας με μεγάλη προσοχή. Αφήστε τον να μιλήσει όσο θέλει, χωρίς να τον διακόπτετε. Είναι σημαντικό να αισθανθεί ότι στέκεστε δίπλα του, ότι είστε σύμμαχος.
Βοηθήστε τον να βάλει σε σειρά τα γεγονότα και να τα εξετάσει ψύχραιμα να σκεφτεί μήπως έχει ο ίδιος κάποια ευθύνη, τι θα μπορούσε να έχει κάνει, ή έστω και τώρα να κάνει. Εξηγήστε του ότι μερικές καταστάσεις ή κακές συμπεριφορές των άλλων δεν εξαρτώνται αποκλειστικά από τον ίδιο, όμως είναι σημαντικό να μάθει να χειρίζεται αυτά τα ζητήματα. Επισημάνετε στο παιδί ότι γενικά η αναποδιά και η απογοήτευση αποτελούν μέρος της ζωής. Σημασία έχει να μπορούμε να αντιδράσουμε στις δυσκολίες και να βγούμε πιο δυνατοί. ñ Πολλοί άνθρωποι ακόμα και ενήλικοι τα χάνουν στις δύσκολες στιγμές πόσο μάλλον οι έφηβοι. Κατά συνέπεια, μην έχετε την απαίτηση από το παιδί σας να δείχνει υπερβολική ψυχραιμία στις απογοητεύσεις.
Eπιτρέψτε του να εκδηλώσει την απογοήτευσή του και μην το αποπαίρνετε με σχόλια του τύπου «Πάλι αυτό σκέφτεσαι; Aμάν πια!». Αν αισθανθεί ότι η θλίψη είναι «απαγορευμένο συναίσθημα», δεν θα την εκφράζει, θα προσπαθεί να την καταπνίξει και θα πάψει να σας εμπιστεύεται.
Επιδιώξτε να μη διαταραχθεί η καθημερινότητά του εξαιτίας της ψυχικής του αναστάτωσης. Η ρουτίνα λειτουργεί πολλές φορές σαν φάρμακο, γιατί μας δημιουργεί την αίσθηση ότι ελέγχουμε την κατάσταση.
Eξηγήστε στο παιδί σας ότι στη ζωή οι στενοχώριες εμφανίζονται περιοδικά και είναι περαστικές, και ότι στην ηλικία του κι εσείς τραγικοποιούσατε τις απογοητεύσεις και τις ατυχίες σας. Όσο δύσκολο κι αν είναι για τον έφηβο να πιστέψει ότι αυτό που τον στενοχωρεί τώρα θα περάσει και θα έρθουν καλύτερες μέρες, θα πρέπει να νιώσει ότι το μέλλον ανοίγεται μπροστά του.

Κάποιες σκέψεις…
Δίνετέ του τη δυνατότητα να παίρνει αποφάσεις και να ανα- λαμβάνει πρωτοβουλίες.
Να του αναθέτετε, όσο πιο συχνά είναι δυνατόν, μικρά «προβλήματα», που η διαχείρισή τους είναι στα μέτρα του. Από τα εύκολα μπορεί να βρει τον δρόμο και το κουράγιο για να φτάσει αύριο και στα δύσκολα.
Δείξτε στο παιδί με το παράδειγμά σας ότι αντιμετωπίζετε τις ατυχίες ψύχραιμα, με ευελιξία και όχι με πανικό ή κατεβάζοντας το κεφάλι.
Μάθετέ του να στρέφεται στις δύσκολες στιγμές στους αν- θρώπους που το αγαπούν και είναι σε θέση να βοηθήσουν, όπως είναι οι συγγενείς και οι φίλοι του.
Βοηθήστε το να έχει ρεαλιστικές προσδοκίες από τον εαυτό του και να καταλάβει ότι όλα χτίζονται με προσπάθεια.
Εκπαιδεύστε το σταδιακά από μικρό σε έναν απλό προ- γραμματισμό, συμβατό με την ηλικία του, στην καθημερινή του ζωή.
Tο χιούμορ είναι εξαιρετικό «όπλο» για τις δύσκολες στιγμές. ñ Mην κακολογείτε όσους θεωρείτε ότι παίρνουν τη ζωή με ελαφρότητα. Μπορεί εσείς να την παίρνετε πολύ σοβαρά και το παιδί να σας μιμείται.

Από το βιβλίο μου «Εμπιστευτείτε τους εφήβους, εμπιστευτείτε τη ζωή!».