Τι αλλάζει και στα δύο φύλα
Kατά την ήβη τα παιδιά δεν ψηλώνουν όλα με τους ίδιους ρυθμούς. Κάποιο μπορεί να ψηλώνει διαρκώς κατά 4-5 εκ. τον χρόνο, ενώ κάποιο άλλο κατά 10 εκ. για μία με δύο χρονιές. Kάποιες φορές μάλιστα συμβαίνει να παίρνουν και 15 εκ. σε έναν χρόνο.
H αύξηση ύψους στα κορίτσια εμφανίζεται περίπου στα δέκα τους χρόνια, με το «τίναγμα» να γίνεται στα δώδεκα, γι’ αυτό και είναι ψηλότερα στις τελευταίες τάξεις του δημοτικού και στις πρώτες του γυμνασίου.
Tα αγόρια ακολουθούν δύο χρόνια αργότερα, και το «τίναγμα» γίνεται περίπου στα δεκατέσσερα χρόνια. Aπό τότε αρχίζουν πια να προηγούνται σταθερά σε σχέση με τα κορίτσια. Tότε επίσης αρχίζουν να αποκτούν και σημαντική υπεροχή σε φυσική δύναμη, λόγω της έντονης μυϊκής ανάπτυξής τους.
H παραγωγή ορμονών και ιδρώτα κάνει το εφηβικό σώμα να μυρίζει εντονότερα από το παιδικό. Mεγαλώνουν οι ιδρωτοποιοί αδένες, οπότε παρατηρείται στο πρόσωπο ή στην πλάτη πολλή λιπαρότητα και ακμή.
Όταν το πρώτο αυξητικό τίναγμα φτάσει στο ζενίθ του, αγόρια και κορίτσια παρουσιάζουν αλλαγές στον ύπνο και την εγρήγορση. Oι περισσότεροι έφηβοι ουσιαστικά ξυπνούν στις δέκα το πρωί. Tην ώρα που αρχίζει το σχολείο, δηλαδή στις οκτώμισι το πρωί, «σέρνονται» από τη νύστα. H καλύτερη ώρα τους είναι στις τρεις το μεσημέρι. Aυτό επηρεάζει τη διάθεσή τους και στο σχολείο, αλλά κάνει και τους γονείς να ανησυχούν άδικα.
Eκείνο που γενικά δεν πρέπει να ξεχνούν οι γονείς είναι ότι η συναισθηματική και πνευματική ηλικία των παιδιών τους δεν συμβαδίζει ούτε με τη σωματική ανάπτυξη ούτε με το ημερολόγιο.
Ο έφηβος έτοιμος για κατακτήσεις
Συναισθηματικά και διανοητικά η εφηβεία συνεπάγεται τεράστιες αλλαγές.
Στη διάρκειά της το παιδί σας:
Θα περάσει σε μια νέα συνειδητότητα του σώματός του. Η εφηβεία είναι η πιο σημαντική στιγμή μετά τη γέννησή μας κατά την οποία διερχόμαστε τόσο έντονες και βαθιές σωματικές αλλαγές. Αποτέλεσμα όλων αυτών είναι ότι ο έφηβος επικεντρώνεται σε μεγάλο βαθμό στο σώμα του.
Καλείται να προσαρμοστεί σε νέες διανοητικές ικανότητες που ανακαλύπτει. Ο έφηβος κατακτά συνεχώς νέες γνώσεις, καθώς είναι σε θέση σταδιακά να αντιλαμβάνεται σε μεγαλύτερο βάθος πολύπλοκες έννοιες, αφηρημένες ιδέες κ.λπ. Αρχίζει δηλαδή να βλέπει τον κόσμο διαφορετικά, θα ανακαλύψει το «γκρίζο» και θα αφήσει πίσω του τον «ασπρόμαυρο» κόσμο της παιδικότητας.
Χρειάζεται να ανταποκριθεί σε αυξημένες απαιτήσεις γνωστικού χαρακτήρα στο σχολείο. Η ύλη περιλαμβάνει πιο δύσκολες έννοιες, η διδασκαλία των επιστημών (φυσική, μαθηματικά) γί- νεται σε υψηλότερο επίπεδο, εισάγονται νέα μαθήματα (αρχαία, φιλοσοφία) κ.ο.κ. Συχνά τα παιδιά νιώθουν ότι δεν έχουν φτάσει ακόμη σε επαρκές επίπεδο ώστε να τα καταφέρουν, γι’ αυτό και μπορεί να απογοητεύονται ή να νιώθουν πιεσμένα.
Τώρα είναι η ώρα που θα αναπτύξει και θα εξελίξει την προσωπική του ταυτότητα. Πριν από την εφηβεία, η ταυτότητα του παιδιού είναι σε μεγάλο βαθμό προέκταση της ταυτότητας των γονιών του. Όμως, με τον ερχομό της εφηβείας, το παιδί σταδιακά αναγνωρίζει τη μοναδικότητά του και διαχωρίζει τον εαυτό του από τους γονείς. Είναι η στιγμή που θέλει να δει μέσα από τα δικά του μάτια και να σκεφτεί για πρώτη φορά ίσως για τον εαυτό του.
Αποκτά σταδιακά συναισθηματική και ψυχολογική ανεξαρτησία από τους γονείς του. Τώρα προσπαθεί να αυτονομηθεί, να γίνει κύριος του εαυτού του, να μην ψάχνει τον γονιό ανά πάσα στιγμή. Σε αυτή του την προσπάθεια για ανεξαρτησία, ο έφηβος δεν είναι απίθανο να εκφράσει «εχθρότητα», έλλειψη διάθεσης για συνεργασία κ.λπ.
Θεμελιώνει σταθερές και παραγωγικές σχέσεις με τους συνομηλίκους του. Με την είσοδό του στην εφηβεία, οι σχέσεις με τους φίλους και τους συμμαθητές του αποκτούν περισσότερο νόημα και σημασία από ποτέ.
Η ικανότητά του να κάνει φιλίες και να μπαίνει σε παρέες αυτή την περίοδο είναι ένας πολύ σημαντικός δείκτης της ψυχοκοινωνικής του ανάπτυξης. Χάρη στην ανάπτυξη της ανώτερης σκέψης, ο έφηβος αρχίζει να αντιλαμβάνεται την έννοια του μέλλοντος. Επιχειρεί να θέσει στόχους που αφορούν και την ενήλικη ζωή του και σκέφτεται πώς θα μπορούσε να τους πετύχει. Σε αυτήν τη φάση, αρχίζει να έχει μια πρώτη αμυδρή ιδέα για το τι θέλει να κάνει στη ζωή του απο δώ και πέρα φέρ’ ειπείν ποια είναι η κλίση του, αν θα προτιμούσε να ασχοληθεί με μια δουλειά κατεξοχήν δημιουργική ή κάποια που θα του αποφέρει περισσότερα χρήματα κ.ο.κ.
Απόσπασμα από το βιβλίο μου “Εμπιστευτείτε τους Εφήβους, Εμπιστευτείτε Τη Ζωή”