Ο έφηβος μπορεί να το σκάσει αντιδρώντας σε έναν καβγά με τους γονείς του ή για να τραβήξει την προσοχή τους. Ωστόσο, κάποιες φορές η πραγματικότητα μπορεί να είναι πολύ σκληρή και να μην εντάσσεται στη «ρομαντική» επαναστατικότητα που χαρακτηρίζει την εφηβική ηλικία. Κάποιες φορές η φυγή του εφήβου από το σπίτι είναι ο μόνος τρόπος για να ξεφύγει από ένα κακοποιητικό περιβάλλον και να σώσει ίσως και την ίδια τη ζωή του. Σύμφωνα με στοιχεία του Γραφείου Δικαιοσύνης Ανηλίκων και Αντιμετώπισης της Παραβατικότητας των ΗΠΑ (Office of Juvenile Justice and Delinquency Prevention), περίπου το 20% των παιδιών που εγκαταλείπουν την οικογενειακή εστία έχουν πέσει, ή φοβούνται ότι θα πέσουν, θύματα κακοποίησης, σωματικής ή σεξουαλικής.
Στην Ευρώπη, ο φορέας Εξαφανισμένα Παιδιά στην Ευρώπη (Missing Children Europe) ανέφερε ότι, το 2017, το 26% των παιδιών που έφυγαν από το σπίτι τους ανέφεραν ότι το έκαναν για να γλιτώσουν από τη βία, την κακοποίηση, την παραμέληση και την εκμετάλλευση που βίωναν μέσα στην οικογένειά τους.
Άλλοι λόγοι εξαφάνισης
Εκτός από τα παραπάνω, οι έφηβοι μπορεί επίσης να φύγουν οικειοθελώς από το σπίτι και για άλλους λόγους.
Τέτοιοι είναι: προβλήματα στο σχολείο: μπορεί να υφίστανται εκφοβισμό και να θέλουν να απομακρυνθούν από τους βασανιστές τους, ή να παίρνουν πολύ χαμηλούς βαθμούς και να το σκάνε επει- δή φοβούνται πως θα τους τιμωρήσετε ο σεξουαλικός προσανατολισμός τους, που ίσως φοβούνται πως δεν θα αποδεχτείτε μια ανεπιθύμητη εγκυμοσύνη ñ χρήση ουσιών.
Τι συμβαίνει στην Ελλάδα
Οι δύο κυριότεροι λόγοι εξαφάνισης εφήβων δεκατριών έως δεκαοκτώ ετών στη χώρα μας φαίνεται ότι είναι οι σχέσεις του παιδιού με την οικογένειά του, καθώς και οι ερωτικές σχέ- σεις (το παιδί φεύγει για να είναι μαζί με το πρόσωπο που το ενδιαφέρει ή το σκάει μετά από μία ερωτική απογοήτευση).
Αυτά προκύπτουν από στοιχεία του Χαμόγελου του Παιδιού, που μόνο το πρώτο εξάμηνο του 2016 δέχτηκε στην Ευρωπαϊκή Γραμμή για τα Εξαφανισμένα Παιδιά (116000) 60 αιτήματα, τα μισά από τα οποία αφορούσαν οικειοθελείς φυγές εφήβων.
Το 2015 στη διάρκεια ολόκληρου του έτους είχαν καταγραφεί συνολικά 141 αιτήματα, εκ των οποίων τα 97 αφορούσαν επίσης φυγές εφήβων.
Πάντως, σύμφωνα με την οργάνωση Εξαφανισμένα Παιδιά στην Ευρώπη, το 59% των παιδιών που το έσκασαν το 2017 βρέθηκαν τον ίδιο χρόνο (το ποσοστό αυξήθηκε μάλιστα κατά 13% σε σχέση με το 2016). Επιπλέον, πολύ πάνω από τα μισά (61%) βρέθηκαν μέσα στην πρώτη εβδομάδα μετά την εξαφάνισή τους.
Επικίνδυνες οι συνέπειες
Η φυγή ενός εφήβου από το σπίτι, όσο δικαιολογημένη κι αν είναι κάποιες φορές, δεν παύει να αποτελεί μια πράξη που εγκυμονεί πολλούς κινδύνους. Πολλά από τα παιδιά που δραπετεύουν από το σπίτι τους, μην έχοντας πού να απευθυνθούν, καταλήγουν να ζουν στους δρόμους, να πέφτουν θύματα κυκλωμάτων σωματεμπορίας, να κάνουν χρήση ουσιών και να αναπτύσσουν παραβατική συμπεριφορά για να επιβιώσουν. Αμερικανικά στοιχεία (National Safe Place, ΗΠΑ) δείχνουν ότι πάνω από το 60% των παιδιών που απομακρύνονται από τα σπίτια τους έχουν κατάθλιψη, ενώ το 20% είναι εθισμένο σε ουσίες.
Στην Ευρώπη, το 2017, είκοσι από τα παιδιά που είχαν φύγει από το σπίτι τους βρέθηκαν νεκρά, είτε επειδή αυτοκτόνησαν είτε από άλλες αιτίες (Missing Children Europe).
Μπορώ να το εμποδίσω;
Παρότι, δυστυχώς, δεν υπάρχουν σαφή προειδοποιητικά σημάδια ότι ο έφηβος προτίθεται να εγκαταλείψει το σπίτι, καλό είναι να έχετε τον νου σας για τα εξής: μυστικοπάθεια το παιδί μαζεύει χρήματα χωρίς να σας πείθει για ποιον λόγο το κάνει χάνονται χρήματα ή πολύτιμα αντικείμενα από το σπίτι. Αν τσακώνεστε με το παιδί, μη λέτε κουβέντες του τύπου «δεν σε αντέχω άλλο» πάνω στα νεύρα σας, ούτε να απαντάτε στο παιδί, όταν σας απειλεί ότι θα φύγει, με τη φράση «φύγε, επιτέλους, να ησυχάσω».
Κάντε το σπίτι σας ένα ασφαλές καταφύγιο για το παιδί, στο οποίο θα βρίσκει λόγους να επιστρέφει και όχι να φεύγει.
Μάθετε στο παιδί, από τα πρώτα του χρόνια, να λύνει τα προβλήματά του με ψυχραιμία και μεθοδικότητα και όχι σπασμωδικά.
Επενδύστε στην επικοινωνία και στο κλίμα εμπιστοσύνης με το παιδί σας από νωρίς.
Από το βιβλίο μου «Εμπιστευτείτε τους εφήβους, εμπιστευτείτε τη ζωή!»
(Η φωτογραφία είναι από το διαδίκτυο)