H τηλεοπτική βία έχει γίνει αντικείμενο συστηματικής μελέτης και οξείας κριτικής, ιδίως τα τελευταία τριάντα πέντε χρόνια. Στα βιντεοπαιχνίδια η βία άρχισε να εμφανίζεται πριν από είκοσι πέντε χρόνια περίπου, μέσα από κινούμενα σχέδια με φανταστικά πλάσματα, εξωγήινους και τέρατα ή πολύ κακοφτιαγμένες ανθρώπινες φιγούρες, που δεν παρέπεμπαν σε ρεαλιστικές καταστάσεις. Tα όπλα ήταν φανταστικά και αφύσικα. Όλα αυτά όμως άλλαξαν ριζικά όταν βελτιώθηκε θεαματικά η τεχνολογία και μπορούσε πλέον να γίνει πολύ καλή αναπαράσταση της ανθρώπινης μορφής και κίνησης. Οι στόχοι είναι τώρα πια τέλεια σχεδιασμένες ανθρώπινες φιγούρες. Μάλιστα σε ορισμένα παιχνίδια ο παίκτης μπορεί να βάλει στο πρόσωπο του ήρωα τη δική του ψηφιακή φωτογραφία, ώστε να ταυτιστεί απόλυτα με τις ενέργειές του, και στο πρόσωπο του στόχου εχθρού να βάλει τη φωτογραφία εκείνου που αντιπαθεί. Παράλληλα άρχισαν να χρησιμοποιούνται περίστροφα ή βόμβες ή ξυλοδαρμοί. Όλα αυτά μάλιστα γίνονται αναλυτικά, αφού κάθε παιχνίδι δίνει οδηγίες (πήγαινε πάρε το όπλο, βρες σε ποιο σημείο πρέπει να χτυπήσεις κ.λπ.). Τουλάχιστον στην τηλεόραση και στον κινηματογράφο η διαδικασία της βίας δεν γίνεται με καθοδήγηση ούτε διδάσκεται βήμα προς βήμα. Συνεπώς ο έφηβος μαθαίνει πολύ περισσότερο τη συ- μπεριφορά του παιχνιδιού παρά του τηλεοπτικού έργου που παρακολουθεί, ενίοτε αδιάφορα.
Tο παιχνίδι λειτουργεί υποχρεωτικά σε πρώτο πρόσωπο και αναγκαστικά ο έφηβος πρέπει να κάνει ό,τι και ο ήρωας, ενώ σε μια ταινία κάποιος μπορεί να μην ταυτίζεται με τον θύτη, το θύμα ή με κάποιον άλλον. Στο βίαιο παιχνίδι ο έφη- βος ταυτίζεται υποχρεωτικά με τον βίαιο πρωταγωνιστή, που συνήθως βρίσκεται σε αποστολή.
O έφηβος συμμετέχει αναγκαστικά σε συγκεκριμένη διαδικασία, δεν μπορεί δηλαδή να νικήσει, αν δεν ακολουθήσει το τυπικό που έχει καθορίσει ο σχεδιαστής του παιχνιδιού για το πώς θα κινηθεί, ποιο όπλο θα χρησιμοποιήσει ώστε να κερδίσει περισσότερους βαθμούς, ποια θέση θα πρέπει να κρατήσει, σε ποιο σημείο του σώματος θα πρέπει να χτυπήσει κ.λπ. Στο παιχνίδι η βία είναι διαρκώς παρούσα. Στην τηλεόραση τουλάχιστον γίνονται διακοπές για διαφημίσεις, αλλά και στην ταινία αυτή καθαυτήν υπάρχουν κάποιες εναλλαγές σκηνών και διαλόγων. H βία διαρκεί συνήθως τρία με πέντε λεπτά κάθε φορά. Στο βίαιο παιχνίδι ο έφηβος ακατάπαυστα κυνηγά ή κυνηγιέται, χτυπά ή χτυπιέται. Δεν υπάρχει ανάπαυ-
λα στη βία. Tο παιχνίδι ανταμείβει τον έφηβο για τις επιτυχίες του και του παρέχει κίνητρο να παίζει ασταμάτητα και να νικά συνεχώς. H τηλεόραση δεν ανταμείβει και έτσι παρέχει ασθενέστερα κίνητρα για μίμηση.

Από το βιβλίο μου «Εμπιστευτείτε τους εφήβους, εμπιστευτείτε τη ζωή!».