Kαλό είναι να εξηγήσετε εξαρχής στο παιδί ότι το όριο δεν είναι κάτι δυσάρεστο, αλλά απλούστατα κάτι αναγκαίο, όχι μόνο για το ίδιο αλλά και για όλους. Όταν τα παιδιά βλέπουν ότι οι γονείς τους τηρούν επίσης όρια και ότι γενικά τα όρια ισχύουν για όλους, εσωτερικεύουν αυτή τη συμπεριφορά, δηλαδή προσαρμόζονται και τηρούν τα όρια και τα ίδια, χω- ρίς να χρειάζεται να τους το θυμίζετε κάθε φορά.
Βρείτε την κατάλληλη στιγμή
Πολλές φορές θυμόμαστε τα όρια μόνον όταν αυτά ξεπερνιούνται και, ως συνέπεια, προκαλούνται έντονες αντιδράσεις δηλαδή, τα θυμόμαστε πάνω στον καβγά. Αυτή όμως είναι η χειρότερη στιγμή για να θεσπιστούν κανόνες..
Η καλύτερη ευκαιρία, απεναντίας, είναι μια ουδέτερη, χαλαρή ή ευχάριστη στιγμή ή, αν αυτό γίνει μετά τη φασαρία, τουλάχιστον δυο τρεις ώρες αργότερα, ώστε να έχετε ηρεμήσει. Τότε το έδαφος είναι πράγματι πρόσφορο προκειμένου να συζητήσετε με το παιδί σας τους όποιους κανόνες και να συμφωνήσετε από κοινού σε κάποια θέματα, λόγου χάριν, σε σχέση με το χαρτζιλίκι, τις εξόδους ή τη χρήση του ηλεκτρονικού υπολογιστή.
Αν αιτία της ρήξης είναι οι υπερβολικές απαιτήσεις σας, στις χαλαρές στιγμές είναι πιο εύκολο να βάλετε νερό στο κρασί σας, και να παραδεχτείτε, ας πούμε, ότι το παιδί όντως δεν μπορεί να επικοινωνεί με τους φίλους του μόνο είκοσι λεπτά την ημέρα. Αν, πάλι, αιτία για τη διένεξη είναι κάποια υπερβολική αξίωση του παιδιού, στη χαλαρή στιγμή θα πα- ραδεχτεί πιο εύκολα το σφάλμα του.
Όσο κι αν σας ενοχλεί η συμπεριφορά του παιδιού σας, μη σηκώσετε ποτέ το χέρι σας. Το ξύλο δίνει στο παιδί το μήνυμα πως είναι αποτελεσματικό, και πάντως αποδεκτό, να ελέγχεις τους άλλους με τη βία. Μπορεί, αντιστρόφως, να το κάνει να αποδέχεται τη βία των άλλων εναντίον του «για το καλό του». Εξάλλου, το ξύλο δεν θα αποδίδει καθόλου σε κάνα δυο χρόνια, γιατί τότε το παιδί σας θα είναι απλούστατα πιο δυνατό από σας.
Tι θα κάνετε σ’ εκείνη την περίπτωση;
Διαπραγματευθείτε μαζί του
Tα όρια χρειάζονται σε κάθε τομέα, αφορούν το διάβασμα, την εμφάνιση, το φαγητό, τη συμπεριφορά στο σπίτι, στο σχο- λείο, στις συντροφιές κ.λπ. Γι’ αυτό, αποφασίστε ποιοι τομείς είναι ουσιαστικοί και τοποθετηθείτε με σαφήνεια.
Δοκιμάστε κι αυτό…
Aξιολογείτε και επανεξετάζετε ανά τακτά χρονικά διαστή- ματα –φέρ’ ειπείν, κάθε δυο τρεις μήνες– τα όρια που έχετε θέσει στο παιδί σας σε διάφορους τομείς, ακόμα κι αν δεν σας έχει δώσει κάποια αφορμή. Συνήθως οι ελευθερίες αυ- ξάνονται και οι περιορισμοί μειώνονται. Μερικές φορές όμως απαιτείται το αντίθετο. Tα όρια που είχατε θέσει, λόγου χάριν, σχετικά με την ώρα που θα πηγαίνει για ύπνο το καλοκαίρι
Τι σας προτείνω
Oι κανόνες είναι καλό να τίθενται πάντα έπειτα από συζή- τηση. Έχει μεγάλη σημασία να διασφαλίσετε ότι ο έφηβος αποδέχεται την όλη διαδικασία και συμμετέχει.
Έχοντας στη σκέψη του ότι τον ρωτήσατε και ότι ελάβατε υπόψη σας τη πρέπει να αλλάξουν τώρα που το παιδί ξυπνά νωρίς για το σχολείο. Ίσως χρειαστεί να περιοριστούν κάποιες ελευθερίες, αν διακρίνατε ανώριμη συμπεριφορά, ή αντίθετα να διευρυνθούν, αν διαπιστώσατε εκ μέρους του καλή συνεργασία. Κάποια άλλα όρια μπορεί να παρουσιάζουν διακυμάνσεις για άλλους λόγους. Αν, για παράδειγμα, χάσατε τη δουλειά σας, το χαρτζιλίκι του παιδιού θα πρέπει να ελαττωθεί, ώστε να συμμετέχει κι εκείνο στις περικοπές που πρέπει να αντιμετωπίσετε όλοι μαζί.
Διερευνήστε τι κάνουν οι άλλοι γονείς συνομήλικων παιδιών, ώστε να διαπραγματευτείτε κάτι ανάλογο με την κόρη ή τον γιο σας ας πούμε, για την επιστροφή από τη βραδινή έξοδο.
Aν γενικά διαπιστώσετε μεγάλες αποκλίσεις σε σχέση με τα όρια που θέτετε εσείς, αναρωτηθείτε πού μπορεί να οφείλεται αυτό.
Mπορεί να συμβαίνει ένα από τα εξής:
α. Tο παιδί σας να είναι πολύ ανώριμο ή, αντίθετα, εξαιρετικά ώριμο.
β. Να είστε πολύ αυστηροί ή πολύ χαλαροί.
γ. Όλοι οι άλλοι γονείς να είναι υπερβολικά αδιάφοροι ή αυστηροί. Προσπαθήστε να καταλάβετε τι από τα τρία ισχύει.
Αποφύγετε τους πολύ αυστηρούς κανόνες, ώστε να έχετε αρκετές πιθανότητες να γίνουν σεβαστοί. Αν, για παράδειγμα, ορίσετε στο δεκατετράχρονο παιδί σας να παίξει το αγαπημέ- νο του ηλεκτρονικό παιχνίδι για μισή ώρα το Σαββατοκύρια- κο, είναι πιθανό ότι δεν θα το τηρήσει. Αποφασίστε εξαρχής ποιο όριο είναι ανεκτό για σας και συζητήστε το μαζί του.
Όταν το παιδί παραβιάζει τους κανόνες, πρέπει να εφαρμοστούν οπωσδήποτε οι συνέπειες στις οποίες έχετε συμφωνήσει και τις γνωρίζει το παιδί σας. Μην εξαντλείτε όμως την αυστηρότητά σας.
Απόσπασμα