Από την Α. Καππάτου Ψυχολόγο – Παιδοψυχολόγο
Σε μια σχέση κανείς δε θέλει να αισθάνεται ότι έρχεται… τρίτος. Όμως κάποιες φορές, ο άνθρωπος με τον οποίο είμαστε μαζί δείχνει να βάζει στην εξίσωση το παρελθόν του. Τι κάνουμε λοιπόν όταν η πρώην μοιάζει να είναι ακόμα παντού;
Πώς θα το καταλάβετε
Κάποιοι άνθρωποι είναι ειλικρινείς από την αρχή της γνωριμίας και το δηλώνουν ξεκάθαρα ότι ακόμα σκέφτονται τους πρώην συντρόφους τους. Συνήθως λένε ότι δεν μπορούν ακόμα να δεσμευτούν σοβαρά, ότι μπορούν να προσπαθήσουν αλλά δεν υπόσχονται τίποτα κοκ μεταθέτοντας τελικά την ευθύνη για το επόμενο βήμα στο άλλο πρόσωπο.
Κάποιοι άλλοι όμως είτε επειδή είναι πιο εσωστρεφείς, είτε από λεπτότητα είτε επειδή δεν το παραδέχονται καλά καλά ούτε στον εαυτό τους, δε λένε τίποτα. Προδίδονται όμως συχνά από διάφορα σημάδια όπως:
▪ Μιλάει πιο συχνά απ’ το αναμενόμενο γι’ αυτήν
Μπορεί να αναφέρει το όνομά της «τυχαία» ή να φαίνεται σα να αναζητά αφορμές για να το κάνει ..
▪ Φαίνεται ακόμα πολύ θυμωμένος μαζί της…
Εννοείται ότι κάποιες φορές, ειδικά όταν τα πράγματα δεν έχουν λήξει με όμορφο τρόπο, είναι απολύτως φυσιολογικό να αισθανόμαστε θυμωμένοι με κάποιον άνθρωπο που ζήσαμε μαζί. Αν όμως αυτός ο θυμός δε φαίνεται να καταλαγιάζει ούτε να γίνεται υγιής διαχείρισή του, είναι ίσως δείγμα ότι υπάρχουν ακόμα ανεπίλυτα συναισθήματα.
▪ … ή το αντίθετο. Την έχει θεοποιήσει!
Μιλάει γι’ αυτήν με τα καλύτερα λόγια, ενίοτε παραπονιέται για τους επόμενους από αυτόν γιατί δεν της φέρονται όπως της αξίζει… Αν στα λεγόμενά του διακρίνετε ίσως ζήλια ή παράπονο ή τα βρίσκετε υπερβολικά ειδικά αν έχετε γνωρίσει το πρόσωπο στο οποίο αναφέρεται , τότε ίσως να μην είναι ιδέα σας ότι τη σκέφτεται ακόμα περισσότερο απ’ όσο θα ‘πρεπε.
▪ Είναι «φίλοι»…
Συχνά δυο άνθρωποι που έχουν υπάρξει ζευγάρι μπορούν να μετασχηματίσουν τη σχέση τους σε φιλία όταν έχουν επεξεργαστεί όλα τα μεταξύ τους συναισθήματα. Κάποιες άλλες ωστόσο, η «φιλία» είναι ένα πρόσχημα για να είναι ακόμα με κάποιον τρόπο ο ένας στη ζωή του άλλου. Αν λοιπόν μιλάνε πολύ συχνά στο τηλέφωνο ή στο chat και συνεχώς συναναστρέφονται με κάποιον τρόπο που νιώθετε ότι σας αφήνει στο περιθώριο, είναι πιθανό να υπάρχει κάτι που αν μη τι άλλο σας κάνει να αισθάνεστε αμηχανία.
▪ …αλλά «υπάρχει κάτι στον αέρα»
Κάποιες φορές, ακόμα και όταν μία σχέση δείχνει τυπική, υπάρχουν κάποια ανεπαίσθητα σημάδια που ίσως μαρτυρούν το αντίθετο. Μια ματιά, μια κουβέντα που ξεστομίσθηκε χωρίς δεύτερη σκέψη… Συχνά βέβαια, αυτά είναι στοιχεία που «φυτεύουμε» μόνοι μας όταν νιώθουμε ότι «απειλούμαστε», γι’ αυτό χρειάζεται αρκετή προσοχή και προσπάθεια να πάρουμε μία απόσταση και να είμαστε όσο πιο αντικειμενικοί και «δίκαιοι» γίνεται.
▪ Υπάρχουν ακόμα πράγματά της στο σπίτι του
Όλοι μερικές φορές κρατάμε ενθύμια όμως αν δεν έχει μπει στον κόπο έστω να βάλει τα αντικείμενα που της ανήκαν ή τη θυμίζουν σε κάποιο σημείο που να μην φαίνονται, ίσως να αποζητά ακόμα την παρουσία της με κάποιον τρόπο.
▪ Σας συγκρίνει μαζί της
Απ’ όλα αυτό είναι ίσως το μεγαλύτερο καμπανάκι και πιθανό αυτό που σας πονάει περισσότερο. Γιατί χτυπάει την αυτοεκτίμησή σας και σας κάνει να νιώθετε λίγη όσο καλά και αν τα έχετε με τον εαυτό σας. Μπορεί απλά να σας πει ότι το αγαπημένο σας φαγητό δεν της άρεσε ή ότι αυτή ποτέ δε θα έβγαινε από το σπίτι «απεριποίητη» ή ότι μαγείρευε καλύτερα από σας, ότι ήταν πιο επιτυχημένη στη δουλειά της, ότι του έκανε τα χατίρια «όχι σαν εσένα», ότι διάβαζε πολλή λογοτεχνία ενώ εσείς βλέπετε συνέχεια σειρές κοκ.
Πώς να το αντιμετωπίσετε
Όλοι οι άνθρωποι έχουν παρελθόν και σ’ αυτό δεν αποτελείτε εξαίρεση ούτε εσείς ούτε ο σύντροφός σας. Κι αυτό το παρελθόν είναι κάτι που θα πρέπει να σεβαστείτε αλλά παράλληλα και να το αξιολογήσετε και να δείτε αν μπορείτε να ζήσετε μαζί του.
Σαφώς και αν όλα τα παραπάνω είναι κομμάτι της συμπεριφοράς του συντρόφου σας, θα προβληματιστείτε όμως σκεφτείτε ότι δε σημαίνουν απαραιτήτως ότι είναι ακόμα ερωτευμένος μαζί της. Μπορεί να μην έχει «αποκολληθεί» πλήρως απ’ ό,τι ένιωθε και ίσως να χρειάζεται παραπάνω χρόνο. Μπορεί το ότι είναι μαζί σας να είναι όντως κομμάτι της προσπάθειάς του να αφήσει πίσω του το παρελθόν όμως μπορεί απλά να θέλει να είναι μαζί σας άσχετα από οτιδήποτε άλλο και αυτές οι αναφορές του να γίνονται επειδή θεωρεί ότι εσείς δεν έχετε πρόβλημα.
Επειδή όμως σε μία σχέση δεν μπορούμε ούτε είναι δίκαιο συνεχώς να πρέπει να «μαντεύουμε» τι θέλει ο άλλος και γιατί συμπεριφέρεται με τον τρόπο που το κάνει, το καλύτερο που έχουμε να κάνουμε και για τον εαυτό μας και για τη σχέση μας είναι να μιλήσουμε. Γι’ αυτό:
▪ Πείτε του πως νιώθετε
Δεν είναι κακό να πείτε στο σύντροφό σας ότι δεν αισθάνεστε άνετα να αναφέρεται τόσο συχνά στην προηγούμενή του σχέση. Αρκεί να το κάνετε χωρίς να δημιουργήσετε σκηνή ή μειώνοντας άλλους ανθρώπους ή καταστάσεις. Πείτε του ότι ίσως του δώσατε λάθος εντύπωση αλλά στην πραγματικότητα οι αλλεπάλληλες υπενθυμίσεις του παρελθόντος (είτε είναι λόγια είτε αντικείμενα στο σπίτι του) δε σας αφήνουν να αισθανθείτε ασφαλείς και να απολαύσετε τον χρόνο σας μαζί του. Αν εξακολουθήσει να το κάνει, μην του υπενθυμίζετε κάθε φορά oύτε να γκρινιάζετε. Κάντε όμως μία φορά ακόμα την κουβέντα όσο πιο ήρεμα μπορείτε μιλώντας σταθερά, κάνοντας τον σύντροφό σας να καταλάβει τι είναι ακριβώς αυτό που σας ενοχλεί, πόσο θα εκτιμούσατε την αλλαγή της στάσης του και γιατί θα θεωρούσατε κάτι τέτοιο σημαντικό για τη σχέση σας.
▪ Προσπαθήστε να τον καταλάβετε
Επειδή δεν μπορούμε ποτέ να ξέρουμε τι έχει συμβεί ανάμεσα σε δύο ανθρώπους που υπήρξαν ζευγάρι ούτε πως ακριβώς αισθάνονται, καλό είναι να προσπαθήσουμε να βάλουμε τον εαυτό μας στη θέση του συντρόφου μας. Ίσως να έχει μέσα του ακόμα πολλή απογοήτευση ή να νιώθει ματαίωση που προσπαθεί να επεξεργαστεί. Ή ίσως μιλώντας για το παρελθόν να είναι ο δικός του τρόπος να το «αποδυναμώνει» από την επίδραση που θα είχε πάνω του αν το «καταχώνιαζε». Δώστε του λοιπόν την ευκαιρία που όλοι δικαιούμαστε να σας δείξει πως ακριβώς νιώθει όχι τόσο για το παρελθόν αλλά για το παρόν.
▪ Μην έχετε υπερβολικές προσδοκίες
Ακόμα και αν δε νιώθατε τη σκιά της πρώην του πάνω σας, καλό είναι να κρατήσετε τις απαιτήσεις και τις προσδοκίες σας υπό έλεγχο ειδικά αν δεν είσαστε πολύ καιρό μαζί. Το να περιμένουμε ο άλλος να μας ερωτευθεί παράφορα διαγράφοντας ό,τι υπήρξε στο παρελθόν του από τη μία στιγμή στην άλλη είναι κάτι που μας βάζει αυτόματα σε ανταγωνιστική διάθεση και σίγουρα δε βοηθάει ούτε εμάς ούτε τη σχέση να «ανθήσει». Και όσο βλέπουμε ότι αυτό δε συμβαίνει, τουλάχιστον όχι όπως το ονειρευόμασταν τόσο μπαίνουμε σε έναν φαύλο κύκλο ματαίωσης.
▪ Βάλτε όρια
Αν ο σύντροφός σας σας συγκρίνει με την πρώην του ή αν της δίνει φανερά προτεραιότητα απέναντί σας, πείτε του ότι καταλαβαίνετε–όσο κι αν αυτό σας ενοχλεί ή σας πληγώνει τουλάχιστον σε αυτή τη φάση- το ότι έχουν ακόμα επαφές. Όμως αυτό δε σημαίνει ότι θα ανεχτείτε και συμπεριφορές που ολοφάνερα σας απαξιώνουν ή σας φέρνουν σε δύσκολη θέση. Και πάλι, θα πρέπει να μιλήσετε με σταθερότητα και με οδηγό τη διατήρηση της αυτοεκτίμησής σας. Ρωτήστε τον πως θα αισθανόταν ο ίδιος στη θέση σας αν συνεχώς του λέγατε πόσο καλύτερος ή συναρπαστικός είναι κάποιος άλλος και θυμίστε του ότι η σχέση σας είναι διαφορετική όπως και εσείς είστε ένας διαφορετικός άνθρωπος. Μην του ζητήσετε να γίνετε το κέντρο του κόσμου του ή να σας δίνει αναφορά για τα πάντα ή να αγκιστρωθεί πάνω σας. Διεκδικήστε όμως τον σεβασμό και την προσοχή που σας αξίζει διαφορετικά θα πρέπει να σκεφθείτε τι σας προσφέρει αυτή η σχέση και τους λόγους που παραμένετε….
▪ Μη σκέφτεστε μόνο αυτό
Όταν ερωτευόμαστε, πολλές φορές βάζουμε όλη την υπόλοιπη ζωή μας σε αναμονή. Ειδικά αν κάτι δε μας πάει καλά, αν υπάρχει ένα μικρό αγκάθι, δεν είναι απίθανο να ρουφάει όλη μας την ενέργεια και να αφιερώνουμε υπερβολικά πολύ από τον χρόνο και τη σκέψη μας σε αυτό. Έτσι όμως, ταΐζουμε ακόμα περισσότερο την ανασφάλειά μας και δηλητηριάζουμε τη σχέση μας ίσως χωρίς λόγο αφήνοντας πίσω τον εαυτό μας, τους στόχους και τη δυνατότητα να χαιρόμαστε κάθε μας μέρα.
Αν εξακολουθείτε να αισθάνεστε άβολα
Κάποιες φορές ακόμα κι αν έχουμε ξεκαθαρίσει τη θέση μας ή ακόμα και αν ο σύντροφός μας έχει αλλάξει συμπεριφορά τουλάχιστον τυπικά, κάτι μέσα μας εξακολουθεί να μας «τρώει». Κάποιες φορές είναι όντως κάποια ανεπαίσθητα σημάδια από τη μεριά του συντρόφου μας, πολύ συχνά όμως είναι η δική μας υπέρμετρη ανησυχία και ανασφάλεια που μας κάνει να υποφέρουμε. Αν γενικά ο σύντροφός σας είναι ένα άτομο που θεωρείτε αξιόπιστο και έμπιστο, προσπαθήστε να μιλήσετε ειλικρινά γι’ αυτό που σας απασχολεί. Σκεφτείτε ότι αν δεν ήθελε να είναι μαζί σας, κατά πάσα πιθανότητα θα είχε ήδη φύγει και προσπαθήστε να αναλογιστείτε όλα τα καλά πράγματα που συμβαίνουν ανάμεσά σας και σας κρατάνε μαζί.
Μπορεί η πρώτη σας αντίδραση να είναι να απομακρυνθείτε ή να υιοθετήσετε μία παθητική/επιθετική συμπεριφορά (π.χ. να σας ρωτάει τι έχετε και να απαντάτε «τίποτα» ενώ ολοφάνερα κάτι σας απασχολεί). Όμως όσο φυσιολογική και αν είναι αυτή η αντίδραση, σίγουρα δεν είναι η καλύτερη.
Κάθε νέα σχέση χτίζεται πάνω στις εμπειρίες της προηγούμενης και αναπόφευκτα όλα όσα είμαστε και εμείς και οι σύντροφοί μας με τον έναν ή τον άλλον τρόπο αντανακλούν κάθε φορά που δοκιμάζουμε κάτι καινούργιο. Το ότι μια δυνατή ή ιδιαίτερη σχέση υπήρξε πριν από εμάς στη ζωή του συντρόφου μας μπορεί να είναι ένα σημείο αναφοράς, δεν σημαίνει όμως απαραίτητα ότι κι η δική μας σχέση μαζί του δεν μπορεί να είναι κάτι εξίσου ή και πιο δυνατό ακόμα.
Αν όμως, παρόλ’ αυτά, βλέπετε ότι εξακολουθείτε να μη νιώθετε άνετα σε αυτή τη σχέση –παρότι της έχετε δώσει το περιθώριο να δείξει τη δυναμική της- κυρίως επειδή ο σύντροφός σας δείχνει να μην αντιλαμβάνεται ούτε να σέβεται το πώς αισθάνεστε, ίσως να πρέπει να αναλογιστείτε το ενδεχόμενο να αποχωρήσετε από αυτήν.
Στις σχέσεις εξάλλου πρέπει να μπορούμε να παλεύουμε για ό,τι αξίζει αλλά να μαθαίνουμε και να προχωράμε παρακάτω όταν όλα δείχνουν προς τα εκεί.