Από την Αλεξάνδρα Καππάτου, Ψυχολόγο – Παιδοψυχολόγο
O Nίκος είναι 19 ετών, φοιτητής στο Πολυτεχνείο. Aπό την παιδική του ηλικία παρουσίασε άσθμα. Oι αναμνήσεις του είναι άσχημες: Mε το παραμικρό κρυολόγημα πάθαινε κρίσεις άσθματος, πολλές φορές χρειάστηκε να νοσηλευτεί, μέρες ολόκληρες έμενε στο σπίτι μακριά από τους φίλους και τα μαθήματά του. Oι γονείς του τον απέτρεπαν από τον αθλητισμό γιατί ανησυχούσαν μήπως κρυολογήσει.
Έτσι δεν έπαιζε ποδόσφαιρο όπως όλα τα συνομήλικα παιδιά και απέφευγε να τρέχει γιατί λαχάνιαζε εύκολα. Aυτά τον επιβάρυναν πολύ ψυχολογικά. Έστρεψε το ενδιαφέρον του στα μαθήματα, ήταν άριστος μαθητής, το άσθμα του όμως θεωρεί ότι του καθόρισε τη ζωή.
Πίστευε πάντα ότι είναι διαφορετικός από τους συνομηλίκους του, πάντα κυκλοφορούσε με το σπρέι του μαζί. Στην εφηβεία απέφευγε να καπνίσει όπως έκαναν όλα τα συνομήλικα παιδιά, δεν πήγαινε σε χώρους με καπνό, δεν έπινε αλκοόλ κ.λπ. Ήταν πολλοί οι περιορισμοί που έβαζε στον εαυτό του. Ένα πολύ σημαντικό θέμα που τον απασχολεί σήμερα είναι η σχέση του με τα κορίτσια, τα οποία ντρέπεται να τα πλησιάσει και να τους μιλήσει, και αυτός είναι ο λόγος που μου ζήτησε βοήθεια.
Το άσθμα είναι μια χρόνια φλεγμονή του αναπνευστικού, που συνοδεύεται από θορυβώδη και κοφτή αναπνοή, σφίξιμο στο στήθος, πυκνόρρευστα πτύελα κ.λπ. Εκτιμάται ότι το 7,2% του παγκόσμιου πληθυσμού πάσχει από άσθμα. Θεω€ρείται η νόσος των νέων.
Τα αγόρια παρουσιάζουν άσθμα σε υψηλότερο ποσοστό από τα κορίτσια, μάλιστα η αναλογία είναι 8 αγόρια προς 5 κορίτσια. Συνήθως στην εφηβεία, σε μεγάλο αριθμό παιδιών, τα συμπτώματα του άσθματος υποχωρούν ή και εξαφανίζονται. Ωστόσο είναι σύνηθες πολλοί έφηβοι να έχουν μαζί τους σπρέι.
Σε γενικές γραμμές δεν μπορούμε να πούμε ότι η πάθηση θεραπεύεται πλήρως, ελέγχεται όμως αποτελεσματικά και δεν πρέπει να τρομάζει τους γονείς ή τα ίδια τα παιδιά.
Υπάρχουν πολλοί παράγοντες που συντελούν στην επιδείνωση του άσθματος, όπως το κάπνισμα, ενεργητικό ή παθητικό, τα κρυολογήματα, η σκόνη, οι έντονες μυρωδιές, η ρύπανση της ατμόσφαιρας, οι απότομες καιρικές μεταβολές, οι συγκινησιακές φορτίσεις κ.λπ.
H κρίση μπορεί να εκδηλωθεί κατά τη διάρκεια μιας έντονης αθλητικής δραστηριότητας ή όταν το παιδί κουβαλήσει μεγάλο βάρος. Επίσης, επηρεάζεται από τη συναισθηματική του κατάσταση. Οι κρίσεις άσθματος στην εφηβεία μπορεί να επιδεινωθούν όταν το παιδί συχνάζει σε χώρους που είναι γεμάτοι καπνό –λ.χ. σε καφετέριες, μπαρ– ή συμμετέχει σε δραστηριό€τητες που απαιτείται να καταβάλει μεγαλύτερη προσπάθεια απ’ όση επιτρέπει η ασθένειά του – τρέξιμο, χορός κ.λπ.
Tο παιδί μπορεί να συμμετέχει σε όλα αλλά έχοντας ένα μέτρο.
Τι σας προτείνω
• Εξηγήστε στον έφηβό σας εσείς ή ο γιατρός του, πιο επιστημονικά πλέον, τι είναι το άσθμα.
• Να έχετε υπόψη ότι ο τρόπος που βιώνετε το άσθμα του παιδιού σας καθώς και η αντίδρα-σή σας επηρεάζουν καθοριστικά τον έφηβο.
• Πρέπει να συνηθίσει από νωρίς να έχει μαζί του πάντα το σπρέι που είναι αναγκαίο για την αντιμετώπιση πιθανής κρίσης.
•Από νωρίς καλό είναι να μάθει να αναγνωρίζει τα προειδοποιητικά συμπτώματα της κρίσης (δύσπνοια ή σφίξιμο στο στήθος ή εκνευρισμός, ανησυχία κ.ά.).
• Αν αποδίδει όλα τα προβλήματά του στο άσθμα, βοηθήστε το να διακρίνει τι προέρχεται από την πάθηση.
• Το άσθμα δεν θέτει τον έφηβο σε μειονεκτική θέση σε σχέση με τα άλλα παιδιά.
• Μπορεί να έχει αθλητικές δραστηριότητες σε συνεννόηση πάντα με τον γιατρό που τον παρακολουθεί. Μην ξεχνάτε ότι υπάρχουν αθλητές με άσθμα· μάλιστα και στους Ολυμπια-κούς Αγώνες που έγιναν στη χώρα μας, το 2004, υπήρχαν και Έλληνες ολυμπιονίκες που είχαν άσθμα.
• Καλό είναι να αποφεύγει όσο μπορεί τους κλειστούς χώρους με καπνιστές.