Διαχείριση οικογενειακών κρίσεων την εποχή του εγκλεισμού
Της Αλεξίας Σβώλου
«Δεν χρειάζεται να παίζει η τηλεόραση όλες τις ώρες που είμαστε μαζί με τα παιδιά στο σαλόνι ειδικά αν δείχνει τις εκατόμβες των θυμάτων».
Αλεξάνδρα Καππάτου, ψυχολόγος-παιδοψυχολόγος
«Η αισιοδοξία και το θετικό κλίμα στην οικογένεια είναι απαραίτητα για τη συμμορφωσιμότητα των παιδιών. Επεξηγούμε ότι όλα θα ξεπεραστούν, χωρίς να προσδιορίζουμε το πότε».
Άρτεμις Τσίτσικα, αν. καθηγήτρια παιδιατρικής-εφηβικής ιατρικής
Ο κορωνοϊός δεν απειλεί μόνο τη δημόσια υγεία, την παγκόσμια οικονομία και το εργασιακό καθεστώς (όπως το ξέραμε). Πλήττει και την οικογενειακή ρουτίνα, κάνοντας άνω-κάτω τις συνήθειες της ζωής μας καθώς με το «Μένουμε σπίτι» και την απαγόρευση κάθε άσκοπης κυκλοφορίας μετά το lock down, τίποτα δεν είναι το ίδιο. Ούτε εκεί έξω στους δρόμους, που ερήμωσαν ούτε και μέσα στο σπίτι μας, που γίνεται «της κακομοίρας»!
Οι παππούδες και οι γιαγιάδες σε «καραντίνα» έχουν απομακρυνθεί σε απόσταση ασφαλείας από τα παιδιά, οι λιλιπούτειοι αναζητούν τρόπους να εκτονώσουν την ενέργεια τους, οι γονείς εργάζονται από το σπίτι και οι έφηβοι κυκλοφορούν ως μαινόμενοι ταύροι εν υαλοπωλείο, βράζοντας με τις ορμόνες της εφηβείας!
Η κατάσταση είναι εύκολο να ξεφύγει από τον έλεγχο, με πολλούς συνανθρώπους μας να αναζητούν συμβουλές για την διαχείριση των ενδο-οικογενειακών κρίσεων που ξεσπούν χωρίς καμία προειδοποίηση. Η «ΜΠΑΜ» μεταφέρει τις απόψεις των ειδικών και συντάσσει έναν χρήσιμο Οδηγό Επιβίωσης για Παντρεμένους με παιδιά (ή χωρίς), που προσπαθούν να περισώσουν κάποιου είδους «κανονικότητα» σε αυτή τη δύσκολη εποχή. Τ
η μεγαλύτερη σύγχυση αντιμετωπίζουν όσοι έχουν μικρά παιδιά τα οποία δεν καταλαβαίνουν τι έχει συμβεί κι από πάνω έχουν να αντιμετωπίσουν την ακατανόητη στέρηση της «φυσικής» τους κουβερνάντας, δηλαδή του παππού και της γιαγιάς.
Όπως επισημαίνει η Αλεξάνδρα Καππάτου, ψυχολόγος-παιδοψυχολόγος: « Ζούμε πρωτόγνωρες καταστάσεις και είμαστε αντιμέτωποι με μια απειλή την οποία θα διαχειριστούμε αποτελεσματικά μόνο αν συμμορφωθούμε με τις συστάσεις των ειδικών. Μένουμε σπίτι κι αποφεύγουμε το συγχρωτισμό.
Τα παιδιά όμως έχουν ανάγκη να εκφορτίσουν την ενέργειά τους για αυτό μπορούν να βγουν στο μπαλκόνι, ή στον κήπο, προκειμένου να έχουν κάποια κινητική δραστηριότητα, να τρέξουν, να παίξουν μπάλα, μπάσκετ ή να κάνουν σχοινάκι μόνα τους ή μαζί σας χωρίς να συγχρωτίζονται με φίλους τους.
Χρειάζεται να περάσουμε το μήνυμα στα παιδιά πως για λίγο διάστημα πρέπει να είναι σε απόσταση από τον παππού και τη γιαγιά. Το ίδιο μήνυμα πρέπει να γίνει ξεκάθαρο και για τους ηλικιωμένους, ότι θα χρειαστεί να στερηθούν για λίγο τα εγγόνια τους ώστε να μείνουν ασφαλείς, ενώ η λύση στην οποία κατέφυγαν τις πρώτες μέρες κάποιοι συνάνθρωποί μας, να στείλουν παιδιά και ηλικιωμένους σε εξοχικά και πατρικά σπίτια σε χωριά και νησιά ήταν ό,τι χειρότερο.
Επίσης είναι πολύ σημαντικό οι γονείς να μην μεταφέρουν το άγχος, την ανησυχία και τους προβληματισμούς τους στα παιδιά για την κατάσταση που βιώνουμε. Να τα ενημερώνουν με λόγια απλά προσαρμοσμένα στην ηλικία τους, να είναι πρόθυμοι να απαντούν στα ερωτήματα τους καθησυχάζοντάς τα ότι δεν κινδυνεύουν.
Σε ότι αφορά τη σύγχυση τους για το νέο τρόπο λειτουργίας του σχολείου μέσα από τις ειδικές πλατφόρμες σύγχρονης εξ αποστάσεως εκπαίδευσης, είναι αναμενόμενη γιατί είναι κάτι καινούριο και για τα παιδιά και για τους γονείς. Τα παιδιά βιώνουν μια ιδιότυπη κατάσταση όπως την εκλαμβάνουν, γιατί το σχολείο είναι κλειστό αλλά και δεν είναι. Για να μπορέσουν να προσαρμοστούν χρειάζονται χρόνο, συζήτηση με τους γονείς ώστε να το κατανοήσουν και διατήρηση της ρουτίνας των βασικών συνηθειών τους όπως στον ύπνο, στο φαγητό και το διάβασμα προκειμένου να διατηρηθεί η αίσθηση της κανονικότητας.
Στο σύνθημα της καμπάνιας ‘Μένουμε σπίτι’ συμμορφωνόμαστε και ανακαλύπτουμε τι μπορούμε να κάνουμε στο σπίτι, ώστε να περάσουμε ποιοτικό χρόνο με τα παιδιά. Μονίμως γκρινιάζουμε πως δεν μας φτάνει ο χρόνος, τώρα όμως μπορούμε να εκμεταλλευτούμε την ευκαιρία να ακούσουμε μουσική, να δούμε ταινίες, να παίξουμε επιτραπέζια, να κάνουμε παζλ, να μαγειρέψουμε, να διαβάσουμε βιβλία, να τακτοποιήσουμε φωτογραφικά άλμπουμ, την βιβλιοθήκη μας, τα παιχνίδια, να συγυρίσουμε μαζί το σπίτι, να περιδιαβούμε ιντερνετικά σε μουσεία με τα παιδιά, να κάνουμε γυμναστική.
Δεν χρειάζεται βέβαια να παίζει διαρκώς η τηλεόραση όλες τις ώρες που είμαστε μαζί με τα παιδιά στο σαλόνι (ειδικά όταν δείχνει εικόνες με εκατόμβες νεκρών) και πρέπει να βάλουμε όρια στη χρήση των ηλεκτρονικών, κυρίως στα παιδιά μικρότερης ηλικίας» τονίζει η κ. Καππάτου.
Από τη μεριά της η Άρτεμις Τσίτσικα, αναπληρώτρια Καθηγήτρια Παιδιατρικής-Εφηβικής Ιατρικής δίνει χρήσιμες συμβουλές για τη διαχείριση εκείνων των κρίσεων, για τις οποίες δεν είναι αρμόδιος ο υφυπουργός Νίκος Χαρδαλιάς, καθώς πρόκειται για ενδο-οικογενειακές κρίσεις: «Τα παιδιά χρειάζεται να νιώσουν ασφάλεια. Αυτό επιτυγχάνεται με την ενημέρωσή τους για το τι συμβαίνει με τρόπο που ενδείκνυται για την ηλικία τους.
Στα μικρότερα παιδιά εξηγήστε με απλά λόγια και χρησιμοποιήστε εικόνες και σχήματα – χωρίς υπερβολές.Τα παιδιά που δεν ενημερώνονται διαισθάνονται ότι κάτι συμβαίνει, ακούν ψιθύρους και μισόλογα και νιώθουν αγωνία, γίνονται ευερέθιστα και αντιδρούν. Ενισχύστε το αίσθημα αλληλεγγύης και προσφοράς, τονίζοντας ότι ‘μένουμε σπίτι’ και προστατέψτε τους αγαπημένους σας και άγνωστους ανθρώπους, που είναι όμως αγαπημένοι άλλων. Εκμεταλλευτείτε την παραμονή στο σπίτι, είναι μοναδική ευκαιρία να «γνωριστείτε» καλύτερα με τα παιδιά σας. Οι σχέσεις μπορεί να δοκιμαστούν, διατηρήστε ένα καλό κλίμα για όλη την οικογένεια, με ψυχραιμία, υπομονή και θετική σκέψη. Η αισιοδοξία και το θετικό κλίμα είναι εξαιρετικής σημασίας για τη συμμορφωσιμότητα των παιδιών. Επεξηγήστε ότι η κρίση θα ξεπεραστεί, χωρίς να προσδιορίζετε το πότε ακριβώς, όμως ενισχύστε την ιδέα ότι «όλα θα ξεπεραστούν». Ιδιαίτερα για τα μεγαλύτερα παιδιά και τους εφήβους χρειάζονται επιχειρηματολογία και παράθεση επιστημονικών δεδομένων, προκειμένου να αισθανθούν υπεύθυνοι, να αναπτύξουν ενσυναίσθηση και να αναλάβουν ρόλους ενεργούς.
Δώστε πρώτοι το παράδειγμα –ενθαρρύνοντας τη δημιουργική έκφραση και τη θετική χρήση της τεχνολογίας, διατηρώντας παράλληλα την ισορροπία στις καθημερινές εργασίες για τη μελέτη, εργασίες φροντίδας σπιτιού και καταμερισμού των καθημερινών υποχρεώσεων. Για απορίες συμβουλευτείτε την Γραμμή ΜΕΥποστηρίζω 80011 80015, (δωρεάν 9.00πμ-15.00 μμ) και προτείνετε στα παιδιά τη συμμετοχή τους στην πρώτη youth to youth πλατφόρμα we-knowhow.gr, καθώς και να απευθύνουν ερωτήματα στο email weknowhow03@gmail.com» λέει η κ. Τσίτσικα.
ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ ΜΠΑΜ της Κυριακής 5/4/2020