Από την Αλεξάνδρα Καππάτου, Ψυχολόγο – Παιδοψυχολόγο
Οι ζωές των περισσότερων ανθρώπων σήμερα είναι υπερβολικά γεμάτες από ευθύνες, υποχρεώσεις, δουλειά… Το τελευταίο πράγμα που ίσως έχουμε στο μυαλό μας είναι να αφιερώσουμε λίγο από τον ούτως ή άλλως ελάχιστο ελεύθερο χρόνο μας σε κάποιον/κάτι άλλο εκτός από εμάς. Κι όμως η εθελοντική προσφορά δεν ζητάει μόνο. Αντίθετα, έχει να μας δώσει πολλά.
Δεν είναι μόνο οι εμπειρίες που θα αποκτήσετε και θα θυμάστε για καιρό. Καινούργια μέρη, καινούργιοι άνθρωποι, καινούργιες δεξιότητες, αίσθημα ικανοποίησης είναι λίγα μόνο από τα «τυχερά» της εθελοντικής προσφοράς. Κι απ’ όλα, το σπουδαιότερο είναι η ψυχική ανάταση που μας χαρίζει. Γιατί όταν προσφερόμαστε εθελοντικά για έναν σκοπό, η ζωή μας αποκτά περισσότερο νόημα απ’ όσο περιμέναμε και τα οφέλη φαίνονται και στην υγεία μας, ψυχική και σωματική.
Δώρο #1. Μας συνδέει με τους γύρω μας
Είτε προσφέρετε τον χρόνο σας σε ένα καταφύγιο ζώων ή για να διδάξετε ελληνικά σε πρόσφυγες ή για να βάψετε το σχολείο της γειτονιάς ή για να καθαρίσετε μια παραλία, η πράξη σας αυτή αποτελεί κρίκο σύνδεσης με τους υπόλοιπους που συμμετέχουν σε αυτή την ενέργεια. Άλλους εθελοντές, ωφελούμενους, τοπική κοινωνία κ.λπ. Έτσι αισθανόμαστε κομμάτι μιας ομάδας που την ενώνει ένας κοινός, καλός σκοπός και ταυτιζόμαστε με αυτήν.
Δώρο #2. Μας δίνει νόημα και ικανοποίηση
Όταν ασχολούμαστε εθελοντικά με κάτι, θέτουμε έναν στόχο. Δουλεύοντας γι’ αυτόν τον στόχο, αισθανόμαστε ότι κάνουμε κάτι χρήσιμο και ουσιαστικό. Και αυτό μας βοηθάει να νιώθουμε ικανοποιημένοι με τον εαυτό μας και πως κάνουμε κάτι με νόημα και δεν «περιφερόμαστε ασκόπως». Ειδικά σε περιόδους που νιώθουμε ότι τίποτα δεν αξίζει τον κόπο, ίσως μετά από μία απογοήτευση ή μία απώλεια, ο εθελοντισμός μπορεί να μας βοηθήσει να επανέλθουμε στον κόσμο.
Δώρο #3. Μας κάνει πιο κοινωνικούς
Συμμετέχοντας σε μία εθελοντική δράση, έχουμε την ευκαιρία να γνωρίσουμε ανθρώπους με κοινά ενδιαφέροντα, ίδιες ευαισθησίες και προβληματισμούς με εμάς και -γιατί όχι;- να κάνουμε νέους φίλους. Και δε χρειάζεται να αναφέρουμε πόσο σημαντικοί είναι οι φίλοι στη ζωή μας με την υποστήριξη και τη θαλπωρή που μπορούν να μας χαρίσουν αλλά και
την αποδοχή και την ξενοιασιά που νιώθουμε κοντά τους. Αν μάλιστα είμαστε «άρτι αφιχθέντες» σε μία καινούργια περιοχή και δεν έχουμε δικούς μας ανθρώπους κοντά μας, ο εθελοντισμός μπορεί να μας βοηθήσει να δημιουργήσουμε ένα δίκτυο ανθρώπων , έτσι θα νιώθουμε λιγότερο μόνοι. Τέλος, ο εθελοντισμός είναι ένας ωραίος τρόπος για να αποκτήσουμε περισσότερες κοινωνικές δεξιότητες αν π.χ. είμαστε ντροπαλοί και νιώθουμε ότι θα θέλαμε να είμαστε πιο εξωστρεφείς αλλά δεν ξέρουμε από πού να αρχίσουμε την προσπάθεια.
Δώρο #4. Μας πάει σε νέα μέρηΕθελοντές μπορούμε να γίνουμε παντού. Είτε στη γειτονιά μας, είτε σε ένα νησί είτε ακόμα και σε μία άλλη χώρα. Ευκαιρίες για προσφορά βρίσκονται παντού. Πολλοί οργανισμοί (αλλά και φάρμες, σωματεία, ιδρύματα κ.λπ.) προσφέρουν δωρεάν στέγη και τροφή με αντάλλαγμα εθελοντική εργασία σε όλον τον κόσμο. Αν λοιπόν, θέλετε να γνωρίσετε ένα νέο μέρος από πρώτο χέρι ειδικά αν ο προϋπολογισμός σας είναι περιορισμένος- γιατί να
μην σκεφτείτε να κάνετε κάτι τέτοιο ειδικά μετά το τέλος της πανδημίας που ευελπιστούμε να είναι πολύ κοντά.
Δώρο #5. Μας βοηθάει να δώσουμε το καλό παράδειγμα
Όταν προθυμοποιούμαστε να στηρίξουμε κάποιον σκοπό εθελοντικά, δεν είναι καθόλου απίθανο να εμπνεύσουμε κι άλλους να κάνουν το ίδιο. Τους φίλους, τους συναδέλφους, τα παιδιά μας… Έτσι το πνεύμα της προσφοράς και της αλληλεγγύης γιγαντώνεται και αυτό μπορεί να βγει μόνο σε καλό.
Δώρο #6. Μας προστατεύει από αρνητικά συναισθήματα
Άγχος, θυμός και κατάθλιψη μπαίνουν στην άκρη όταν βάζουμε στη ζωή μας τον εθελοντισμό. Η αίσθηση σκοπού, η κοινωνική συναναστροφή, η συνεργασία με άλλους, η αλλαγή παραστάσεων, η ικανοποίηση ότι κάνουμε κάτι ωφέλιμο όχι μόνο για εμάς αλλά και το περιβάλλον και τους γύρω μας, η δημιουργία δεσμών με την ομάδα… Όλα αυτά λειτουργούν ως ασπίδες για την ψυχική μας υγεία απομακρύνοντας το ενδεχόμενο αν«αιχμαλωτιστούμε» από αίσθημα ματαιότητας, απαισιοδοξία, έλλειψη νοήματος κ.λπ.
Αντίθετα, όταν προσφέρουμε, σύμφωνα μάλιστα και με αρκετές έρευνες, αισθανόμαστε πιο χαρούμενοι και πιο γεμάτοι..
Δώρο #7. Τονώνει την αυτοεκτίμησή μας
Η ιδέα ότι συνεισφέρουμε σε κάτι καλό μας βοηθάει να νιώθουμε υπερήφανοι για τον εαυτό μας. Επίσης, η καλλιέργεια των δεξιοτήτων μας, η αποδοχή από τους υπόλοιπους της ομάδας, η αφοσίωση σε έναν σκοπό, συμβάλλουν με τη σειρά τους και στην ενίσχυση τη αυτοεκτίμησής μας. Έτσι αποκτάμε περισσότερη εμπιστοσύνη στις δυνάμεις μας και
μεγαλύτερη αισιοδοξία για τα όποια μελλοντικά μας σχέδια. Το ότι η εθελοντική προσφορά ενισχύει την αυτοεκτίμησή μας φάνηκε και από έρευνα που έγινε το 2017 από τα Πανεπιστήμια Missouri και Brigham Young με 700 συμμετέχοντες 11-14 ετών, ηλικία κατά την οποία η διαμόρφωση της αυτοεκτίμησης είναι σε ιδιαίτερα κρίσιμο σημείο. Σύμφωνα με αυτήν, οι έφηβοι που επιδείκνυαν αλτρουιστική συμπεριφορά με οποιονδήποτε τρόπο
είχαν αυξημένη αίσθηση αυταξίας και μάλιστα η αυτοεκτίμησή τους παρέμενε υψηλότερη σε σχέση με τους συνομήλικούς τους που δεν είχαν την ίδια συμπεριφορά ακόμα και μετά από έναν χρόνο.
Δώρο #8. Μας χαρίζει υγεία
Αρκετές εθελοντικές εργασίες απαιτούν ένα μίνιμουμ σωματικής προσπάθειας (π.χ. βάψιμο, μεταφορά πραγμάτων κ.λπ.) με αποτέλεσμα να μας βοηθάνε να παραμένουμε δραστήριοι αντί να περνάμε όλον τον ελεύθερο χρόνο μας στον καναπέ. Έρευνα που έγινε το 2013 από το Πανεπιστήμιο Carnegie Mellon έδειξε μάλιστα ότι οι εθελοντές άνω των 50 ετών έχουν χαμηλότερη αρτηριακή πίεση. Παράλληλα, άλλες παρόμοιες έρευνες έδειξαν ότι οι μεγαλύτεροι σε ηλικία εθελοντές περπατάνε περισσότερο από τους μη εθελοντές συνομηλίκους τους, αντεπεξέρχονται καλύτερα στις καθημερινές τους ασχολίες και έχουν μεγαλύτερη πνευματική διαύγεια. Ακόμα όμως και αν η κατάσταση της υγείας σας δεν επιτρέπει ούτε την ελάχιστη σωματική προσπάθεια, σίγουρα μπορείτε να βρείτε κάτι αντίστοιχο (π.χ. στο τηλεφωνικό κέντρο ενός οργανισμού κ.λπ.).
Δώρο #9. Μας βοηθάει να αποκτήσουμε νέες δεξιότητες
Αν θέλουμε να μάθουμε μια τεχνική, να ασχοληθούμε με τη μαγειρική , τη καλλιέργεια φυτών , τη διδασκαλία κλπ. αλλά δεν είχαμε ποτέ τον χρόνο να τα δοκιμάσουμε υπό κανονικές συνθήκες, η εθελοντική συμμετοχή σε κάποιο αντίστοιχο project μπορεί να μας βοηθήσει να αποκτήσουμε τις ικανότητες που θέλουμε. Δεν αποκλείεται μάλιστα αυτό να μας κάνει να σκεφτούμε και μία εναλλακτική καριέρα.
Δώρο #10. Μας δείχνει τα πράγματα στις πραγματικές τους διαστάσεις
Η εθελοντική ενασχόληση σε κάποιον τομέα που ασχολείται με την ανακούφιση ασθενέστερων ομάδων ή με την αντιμετώπιση οικολογικών ζητημάτων, με την επέμβαση σε περιπτώσεις καταστροφών κ.λπ., μπορεί να μας βοηθήσει να αντιληφθούμε το ποια είναι τα πραγματικά προβλήματα και να αξιολογήσουμε την καθημερινότητά μας αναλόγως. Αν λοιπόν γκρινιάζουμε συνεχώς, όλα μας φταίνε και δεν είμαστε ποτέ ευχαριστημένοι με τίποτα παρότι στην πραγματικότητα δεν έχουμε σοβαρούς λόγους για να παραπονιόμαστε, ο εθελοντισμός μπορεί να μας βοηθήσει να δούμε τα πράγματα πιο καθαρά.
Δώρο #11. Μας κάνει πιο υπεύθυνους
Η συμμετοχή μας σε ένα έργο με σκοπό το κοινό όφελος αυξάνει την κοινωνική μας συνείδηση και την αίσθηση της ατομικής ευθύνης για χάρη της κοινότητας. Γι’ αυτό και θα ήταν καλό οι γονείς να ωθούν και τα παιδιά σε μια εθελοντική απασχόληση καθώς έτσι θα μάθουν από νωρίς τη σημασία του να είναι μέρος ενός συνόλου και να κάνουν ό,τι καλύτερο μπορούν γι’ αυτό χωρίς να απαιτούν πάντα ανταλλάγματα.
«Κατάλληλος για όλους»
Ο εθελοντισμός δεν έχει όρια. Μπορεί να βρει έδαφος για να ανθίσει στη γειτονιά μας αλλά και στην άλλη άκρη της γης. Στους κόλπους του χωράνε μικροί, μεγάλοι, άντρες, γυναίκες, άνθρωποι κάθε μορφωτικού και κοινωνικού επιπέδου και ποτέ δεν είναι αργά για να τον δοκιμάσουμε. Είτε είστε μόνοι, είτε με φίλους, είτε με την οικογένειά σας, υπάρχει σίγουρα πάντα κάποιος τρόπος. Αξίζει να δώσετε μια ευκαιρία.
Η φωτογραφία είναι απο το διαδίκτυο.