Από την Αλεξάνδρα Καππάτου, Ψυχολόγο – Παιδοψυχολόγο
Πώς θα την καταλάβετε
Πρόκειται για επίμονη, υπερβολική και μη ρεαλιστική ανησυχία–την οποία το άτομο δεν μπορεί να ελέγξει ή να σταματήσει–, και η οποία κυριεύει τις καθημερινές μας δραστηριότητες.
Μπορεί δηλαδή να ανησυχούμε υπερβολικά για τη δουλειά (για τις επιδόσεις μας, για το τι σκέφτονται οι συνάδελφοί μας για εμάς, για τον όγκο εργασίας, για τα χρήματα κ.λπ.), για τις σχέσεις μας (αν ο σύντροφός μας μας αγαπάει στ’ αλήθεια, αν οι φίλοι μας μας εκτιμούν ή αν τους αρέσει όντως το χιούμορ μας κοκ) αλλά και για πράγματα που είναι τελείως έξω από τον έλεγχό μας όπως π.χ. μήπως κάνει σεισμό, αν πεθάνει κάποιος δικός μας κ.ο.κ.
Το άγχος μας παραλύει
Το άτομο με γενικευμένη αγχώδη διαταραχή είναι σε ένα μόνιμο καθεστώς τρόμου. Συνεχώς αισθάνεται ένταση, ανησυχία, εκνευρισμό, επηρεάζεται ο ύπνος του, γίνεται ευερέθιστο και συχνά περιμένει το χειρότερο, παρά το ότι δεν υπάρχει εμφανής λόγος γι’ αυτό. Επιπλέον μπορεί να έχει δυσκολία συγκέντρωσης και μνήμης, αλλά και σωματικά συμπτώματα όπως τρέμουλο, μυϊκή τάση, μουδιάσματα, εφίδρωση, διάρροια, τάση για εμετό, πόνο στο στομάχι, δύσπνοια, ταχυκαρδία κ.λπ.
Πώς γίνεται η διάγνωση
Σύμφωνα με το DSM-5, τα σημάδια της γενικευμένης αγχώδους διαταραχής είναι:
Α. Το υπερβολικό άγχος και η διάχυτη, ανεξέλεγκτη ανησυχία για μια ευρεία γκάμα θεμάτων ή δραστηριοτήτων και αυτό θα πρέπει να συμβαίνει επί τουλάχιστον έξι μήνες.
Β. Αυτή η ανησυχία κυριαρχεί ακόμα και όταν δεν υπάρχει κάποια συγκεκριμένη απειλή, ή ο λόγος είναι ασήμαντος σε σχέση με το μέγεθος της ανησυχίας.
Γ. Προκειμένου να τεθεί η διάγνωση, το βασικό σύμπτωμα θα πρέπει να συνοδεύεται από τουλάχιστον ένα ακόμα από τα παρακάτω:
νευρικότητα, υπερένταση ή αίσθημα αγωνίας ñ εύκολη κόπωση
μειωμένη προσοχή και συγκέντρωση ñ ευερεθιστότητα
μυϊκή τάση
διαταραχή στον ύπνο (δυσκολία επέλευσης ύπνου ή δια- τήρησής του).
Δ. Το άγχος και η ανησυχία ή τα σωματικά συμπτώματα προ- καλούν κλινικά σημαντική ενόχληση ή έκπτωση της λειτουργικότητας.
Ε. Τα συμπτώματα δεν πρέπει να συνδέονται με κάποιο ιατρικό πρόβλημα ούτε να οφείλονται στη χρήση φαρμάκων και ουσιών.
Έχετε υπ’ όψιν ότι…
Η διαταραχή μπορεί να ξεκινήσει από μικρή ηλικία και σταδιακά τα συμπτώματα να επιδεινώνονται, ειδικά σε πιο «φορτωμένες» περιόδους.
Εμφανίζεται δύο με τρεις φορές συχνότερα στις γυναίκες, ενώ ρόλο παίζει και η παρουσία οικογενειακού ιστορικού.
Στον ειδικό χωρίς καθυστέρηση
Η παρέμβαση είναι απαραίτητο να γίνει όσο το δυνατόν νωρίτερα, καθώς η γενικευμένη αγχώδης διαταραχή μπορεί να εξελιχθεί σε χρόνια και να ανοίξει τον δρόμο στην κατάθλιψη και σε άλλα προβλήματα (εξάρτηση από ουσίες, αϋπνία, εξασθένηση του ανοσοποιητικού κ.λπ.). Φροντίστε λοιπόν να απευθυνθείτε σε επαγγελματία ψυχικής υγείας (ψυχολόγο ή ψυχίατρο) ώστε να σας καθοδηγήσει κατάλληλα. Ανάλογα με την περίπτωση, μπορεί να αρκεί η ψυχοθεραπεία ή να προτιμηθεί ο συνδυασμός της με φαρμακευτική αγωγή ώστε να τεθούν υπό έλεγχο τα συμπτώματα και να γίνουμε λειτουργικοί όσο το δυνατόν πιο σύντομα.