Παρά το γεγονός ότι τα παιδιά θύματα είναι πολύ φοβισμένα και ίσως δεν μας μιλήσουν γι’ αυτό που τους συνέβη, υπάρχουν κάποιες ενδείξεις που πρέπει να μας ανησυχήσουν, όπως αιμορραγία του παιδιού στη γενετική περιοχή, πόνος, κνησμός, δυσκολίες κατά την ούρηση, επαναλαμβανόμενα παράπονα του παιδιού για πόνους στην κοιλιά ή για πονοκεφάλους ή τραύματα στο στήθος, στους γλουτούς ή δυσκολία στο περπάτημα κ.λπ. Επίσης συχνά παρουσιάζει ψυχοσωματικούς πόνους χωρίς οργανικό αίτιο. Ένα παιδί που υπέστη σεξουαλική κακοποίηση μπορεί να παρουσιάζει έντονες αλλαγές στη συμπεριφορά του.
Πιθανές ενδείξεις
α. Σε παιδιά μέχρι 3 ετών
• Φόβος ή υπερβολικό κλάμα
• Διαταραχή στις συνήθειες διατροφής, όπως απώλεια όρεξης, εμετούς
• Διαταραχές στον ύπνο με συχνούς εφιάλτες, φόβος για το σκοτάδι
• Άγχος αποχωρισμού από τη μητέρα τους
• Καθυστέρηση στην ανάπτυξή τους
β. Σε παιδιά 4 μέχρι 9 ετών
• Φόβος για κάποια άτομα, συγκεκριμένα μέρη ή δραστηριότητες
• Παλινδρόμηση σε στάδια που το παιδί είχε κατακτήσει, όπως επανεμφάνιση ενούρησης, άγχος για τα ξένα πρόσωπα
• Διαταραχές στον ύπνο με άρνηση να πάει για ύπνο, εφιάλτες, φόβο να μείνει μόνο του, ανησυχία, κλάματα
• Διαταραχές στη διατροφή με απώλεια της όρεξης, εμετούς
• Απόσυρση, απομόνωση, θλίψη, ανησυχία
• Συναισθήματα ντροπής ή ενοχής
• Χαμηλή σχολική επίδοση
• Επιθετικότητα
• Έντονος αυνανισμός
γ. Σε παιδιά από 10 ετών και άνω
• Κατάθλιψη
• Εφιάλτες και διαταραχές στον ύπνο
• Απόσυρση και αποστασιοποίηση· έχει πολύ ψυχρό, παγερό βλέμμα
• Επιθετικότητα
• Διαταραχές στη διατροφή, όπως απώλεια της όρεξης
• Υπέρμετρη προσπάθεια να είναι ευχάριστο στους άλλους
• Πτώση της σχολικής επίδοσης
• Συχνά εκδηλώνει μαθησιακές δυσκολίες ή διαταραχή ελλειμματικής προσοχής – υπερκινητικότητας
• Αυτοκτονικός ιδεασμός
• Αυτοκαταστροφική συμπεριφορά
• Ανάρμοστη σεξουαλική συμπεριφορά
• Κατάχρηση αλκοόλ, χρήση ναρκωτικών ουσιών
Από το βιβλίο της Α. Καππάτου «Οι γονείς κάνουν τη διαφορά». Κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Μίνωας.