Eμείς, οι ενήλικοι, συχνά νιώθουμε το δυσάρεστο συναίσθημα των ενοχών. Πολλές φορές δεν καταφέρνουμε να το χειριστούμε και μας καταδιώκει, κάνοντας τη ζωή μας δύσκολη.
Έχετε σκεφτεί ποτέ ότι το παιδί σας πιθανόν νιώθει κι εκείνο ενοχές για διάφορες αντιδράσεις, πράξεις ή μορφές συμπεριφοράς του, που δεν συμβαδίζουν με όσα θα θέλατε από το ίδιο;

Aπό πολύ νωρίς, κατανοεί αρκετά καλά ότι μια συμπεριφορά του μπορεί να προκαλέσει αντιδράσεις στους γονείς του. Συνειδητοποιεί ότι θα μπορούσε να είχε φερθεί με άλλο τρόπο και τότε σκέφτεται: «Στενοχώρησα τον μπαμπά μου με αυτό που έκανα» ή «Η μαμά μού προσφέρει τα πάντα κι εγώ δεν είμαι καλό παιδί» κ.λπ. Tο παιδί αρχίζει να μπαίνει στον κόσμο της ενοχής και των τύψεων. Σ’ αυτό, πολλές φορές, συντελείτε κι εσείς, άθελά σας.

Mε ποιον τρόπο;

Θυμηθείτε εκφράσεις που λέτε αυθόρμητα: «Είσαι κακό παιδί που στενοχωρείς τη μαμά», «Δεν σε θέλω για παιδί μου, έτσι που φέρεσαι» ή «Δεν εκτιμάς τις θυσίες που κάνω για να σ’ αναθρέψω», «Εγώ όλη μέρα ασχολούμαι μαζί σου κι εσύ με γράφεις στα παλιά σου τα παπούτσια» ή «Όλη μέρα δουλεύω για να σου προσφέρω τα πάντα κι εσύ δεν είσαι συνεπής στις υποχρεώσεις σου».

Aυτές είναι μερικές από τις πιο συνηθισμένες εκφράσεις των γονιών που όμως λειτουργούν πολύ αρνητικά στον παιδικό ψυχισμό.
Έχετε αναρωτηθεί πώς εισπράττει το παιδί αυτά τα ξεσπάσματά σας; Eίναι πιθανόν τα απειλητικά λόγια σας να το συνετίσουν προσωρινά. Ένα, όμως, είναι βέβαιο· θα το γεμίσουν με συναισθήματα αρνητικά, ενοχής και μεγάλης ανασφάλειας, ενδεχομένως με πολύ αρνητικές επιπτώσεις για το μέλλον.
Τι μπορείτε να κάνετε…

• Είναι απαραίτητο να λέτε στο παιδί την αλήθεια για το πώς νιώσατε από τη συμπεριφορά του. Θα πρέπει όμως να προσέξετε τον τρόπο που περνάτε το μήνυμά σας.

• Δεν είναι σωστό να «πλημμυρίζει η ατμόσφαιρα του σπιτιού» με αρνητικά συναισθήματα κάθε φορά που το παιδί σάς κάνει να «χάνετε την υπομονή σας».

• Μάθετε να το συγχωρείτε.

• Θα εκπλαγείτε αν αναλογιστείτε πόσο πολύ «κρατάτε» το θυμό σας για το παιδί, που έχει κάνει ένα σφάλμα, και η ατμόσφαιρα στο σπίτι σας είναι βαριά, ίσως για μέρες ολόκληρες.

• Προσέξτε τα συναισθήματα αυτοτιμωρίας ή αυτοκατηγορίας που ίσως αναπτύσσει το παιδί σας.

• Πολλές φορές, έχουν υπερβολικές απαιτήσεις από τον εαυτό τους και αυτό τα κάνει να ντρέπονται και να μετανιώνουν για κάποια πράξη τους, χωρίς απαραίτητα να συντρέχει λόγος.

• Tο παιδί πρέπει να ξέρει ότι μπορεί να σας εκμυστηρεύεται κάθε στενοχώρια του, να σας εκφράσει την αγωνία του, την ανασφάλειά του
ή και το θυμό του και να είναι σίγουρο ότι θα το κατανοήσετε.

• Βοηθήστε το να τοποθετεί καθετί που του συμβαίνει στη σωστή του διάσταση και να χειρίζεται
τα συναισθήματά του.

Από το βιβλίο της Α. Καππάτου “Μεγαλώστε ευτυχισμένα παιδιά”. Κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Μίνωας.